izena
- 1. azittarako, azittarakúa. (c). izena. Lo que se selecciona de la cosecha para la siembra.. Ez artu berakatz buru orrek, azittarakuak die ta. . azittárako lága, . (c). Landare bat hazia eman dezan laga.. Letxuga batzuk azittarako laga biako die, klase ona da ta...
- 2. azittarako, azittarakúa. (c). izena. Animal destinado a semental.. Iru moxal dauzkau, bi okelarako ta bat azittarako. . azittárako lága, . (c). Destinar a labores de reproducción.. Ixko ori politta da ta azittarako lagakou. . Inoiz, adar-soinuan entzun izan da pertsonez ere: Soldauxkara ez oiala? Ez, zera, i azittarako lagako abe... Hazitarakoa hiltegitik libratzen den bezala, ba... soldadutzatik...
- azkabi, azkabixa. (-). izena. (Eibar.) Ilea erortzea dakarren gaitz bat.. Azkabixak artu dau eta ziero kalbotu da. (AAG Eibes). .
- 1. azkar, azkárra. (c). izena. botanika Acer campestre. Astigarra. Arce.. Azkarran madala ibiltze giñuan Idurixon ganauei eulixak kentzeko. Klem. . Oso ugaria ez den zuhaitza, gehienetan zuhaixka dena. Beste zuhaitz eta sastraka batzuekin nahasi hazi ohi da. Azal arrakalatsu, ezkatatsua. Haziak binaka doaz lotuak eta hegaran egiten dute jira-biraka. Ik. astígar.
- 1. azkarri, azkarríxa. (c). izena. Levadura.. Txikittan, amak labesua ein bia zebanian, Bolintxora bialtzen giñuzen azkarrittara./ Masa zati bat ixten zan oremai baztarrian iriñakin tapauta. Da andik zortzi egunera arek ogixa arrotze eban. Aniz. . AZKARRIXA EMON egiten zaio oreari: Etxian eitten danian eromaixan, —oramaixa orreaittik izengo da, oria—: «Oria eindda dao?, oria jaikitta dao?». Lebaduria, azkarrixa emundakuan, da aura kurtiduta ipiñi ta epelian, jaiki eitten dok aura. Don. Lebadura ere deitzen zaio azkarri industrialari; azkarri, berriz, aurreko labesuko ore zatiari, irinetan laga eta fermentatutakoa, hazkarritzat erabiltzeko. Izen bata zein bestea ere esaten zaie biei, bai industrialari bai etxekoari..
- azkúra, azkuría. (a). izena. Hazka egiteko gogoa. Ganas de rascarse.. Buruan azkuria daukat. Ia zorrixak dauzkaten... .
- 3. ázpi, ázpixak. (b). izena. La cama del ganado. . ázpixak etára, . (b). du aditza. Behien ohea garbitu.. Bi egunian azpixak etara barik dare. .. ázpixak éiñ, . (b). du aditza. Behien ohea egin.. Lelengo beixak jatxi ta gero azpixak eingoittut. ..
- 1. azpi, azpíxa. (a). izena. Beheko partea. La parte inferior.. Kotxe orrek azpixa ondatuta dauka. . Lekuzkoetan: azpixan, azpittik, azpira.... azpikúaz góra, . (-). . 2. azpikuaz gora, . (c). esapidea. Patas arriba.. Guardazobillak etxe guztia azpikuaz gora laga doskue.. Sin. ankázgora.. 1. azpikuaz gora, . (b). adberbioa. Buelta emanda. . Platerak azpikuaz gora jarri sagar erriak jateko....
- azpí-étaratze, azpí-étaratzia. (c). izena. Ganaduen azpiko zimaurra ateratze eta ohea egite lana. El trabajo de hacer la cama al ganado.. Julienek beixak jatxi tta nik eitten nittuan azpi-etaratziak.. Ik. ázpixak etára.
- 2. azpijan, azpijána. (c). izena. Bola-jokoan, bolari ematen zaion efekto berezia, aldarraren aldera eror ez dadin. En el juego de bolos, un efecto especial que se le imprime a la bola al lanzarla.. Azpijan geixegi emun jotsat. . Eibarren gainjana emon ere esaten zaio efektu berezi bati. (SB Eibetno).
- 1. azpijan, azpijána. (c). izena. Labor de zapa, conspiración.. Agirixan oso gizon ondrau moduan azaltzen da baiña gero ikusi ein biar ze azpijan darabillen. . azpijanían ibíli, . (c). Conspirar, andar conspirando.. Aspalditxuan alkarrekin ikusteittut eta itxuria azpijanian dabitz...
- azpijorria, azpijorra. (-). izena. (Eibar.) "Fraude, engaño, juego sucio; desfalco.. Baiña ha ez zuan berez behera etorri! Han azpijorria egon zuan demasa." (SB Eibetno).
- azpikálde, azpikaldía. (b). izena. Beheko aldea. La parte inferior.. Zuen baserrixan azpikaldetik pasau biar ei dau gaseoduktuak. .
- azpílan, azpilána. (c). izena. Aurpegia eman gabe isilean egiten den lana. Trabajo soterrado, labor de zapa. Asanbleara juan aurretik jentiak bazekixen zer botau, batzuek kriston azpilana eindda zeuken da. .
- azpilddura, azpildduria. (-). izena. (Eibar.) Dobladillo.. Goniak azpildduria daroia barren guztian. (AAG Eibes). .
- 2. azpízuri, azpízurixa. (c). izena. Golondrina. Hala deitzen diote Bergarako etxe batzuetan.. Sin. ernára, golóndrina, txío.
- 4. aztártu, aztartúa. (d). izena. (Eibar.) Astindua.. Alanbriari ikutu eta emon zetsan aztartua iltzeko bestekua. .
