Bergara aldeko hiztegia
sei.
(a).
Zenbatzailea.
Seis.
Esamoldeak:
seitterdietan egon.
Esapidea.
lagunartekoa
Zakila ez tentetu.
“Hau dok jiria: gaba osua neska batekin ibili eta erlojua beti seittardietan. (TSE Berb).”
Seis.
Esamoldeak:
seitterdietan egon.
Esapidea.
lagunartekoa
Zakila ez tentetu.
“Hau dok jiria: gaba osua neska batekin ibili eta erlojua beti seittardietan. (TSE Berb).”
seiñálau.
1.seiñálau.
(b).
du
Aditza.
Señalar.
“Ezta biatzakin iñor seiñalau biar.”
2.seiñalau, seiñaláua.
(c).
Adjektiboa.
Inportantea. Egunei buruz, batik bat. · Se dice, sobre todo, de los días señalados, importantes.
“Egun seiñalaua izan da beti San Martzial eguna Bergaan.”
1.seiñálau.
(b).
du
Aditza.
Señalar.
“Ezta biatzakin iñor seiñalau biar.”
2.seiñalau, seiñaláua.
(c).
Adjektiboa.
Inportantea. Egunei buruz, batik bat. · Se dice, sobre todo, de los días señalados, importantes.
“Egun seiñalaua izan da beti San Martzial eguna Bergaan.”
séiñale.
1.séiñale, séiñalia.
(b).
Izena.
Ezaugarria. · Señal.
“Ori diru faltan dabillen seiñalia da./ Seiñale txarra da oingoz suspensuekin astia./ Jateko gogua badaukazu behintzat, eta ori seiñale ona da.”
Adinekoek mugagabean diote horrelakoetan: Ez bada agiri, kalian gustora dabillen seiñale./ Illan azkenian Lasanera badoia, neikua diru daukan seiñale.
.
2.séiñale, séiñalia.
(b).
Izena.
Rótulo, señal.
“Bideko seiñalia jo zeban autuakin./ Seiñaliak jarrittue basobidetan.”
3.séiñale, séiñalia.
(b).
Izena.
Erosketa bat edo apustu bat berbatzerakoan jartzen den dirua kopurua.
“Oia enkargatzerakuan bost milla duro jarri giñuan seiñale moduan./ Postura egunian presentatzen ezpada seiñalia galtzen jok.”
1.séiñale, séiñalia.
(b).
Izena.
Ezaugarria. · Señal.
“Ori diru faltan dabillen seiñalia da./ Seiñale txarra da oingoz suspensuekin astia./ Jateko gogua badaukazu behintzat, eta ori seiñale ona da.”
Adinekoek mugagabean diote horrelakoetan: Ez bada agiri, kalian gustora dabillen seiñale./ Illan azkenian Lasanera badoia, neikua diru daukan seiñale.
.
2.séiñale, séiñalia.
(b).
Izena.
Rótulo, señal.
“Bideko seiñalia jo zeban autuakin./ Seiñaliak jarrittue basobidetan.”
3.séiñale, séiñalia.
(b).
Izena.
Erosketa bat edo apustu bat berbatzerakoan jartzen den dirua kopurua.
“Oia enkargatzerakuan bost milla duro jarri giñuan seiñale moduan./ Postura egunian presentatzen ezpada seiñalia galtzen jok.”
sekádero, sekáderua.
(d).
Hala deitzen zitzaion alkoolzaleak sendatzen ziren Donostiako eritetxe bati. Secadero
“Ramon iru-lau bat aldiz egon zuan sekaderuan.”
Hala deitzen zitzaion alkoolzaleak sendatzen ziren Donostiako eritetxe bati. Secadero
“Ramon iru-lau bat aldiz egon zuan sekaderuan.”
seko.
(a).
Adberbioa.
Ondorengo esapideetan erabilia.
Esamoldeak:
seko geldittu.
1.(lo) seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Loak hartu.
“Oera sartu orduko seko geldittu nitzan.”
2.seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Bat-batean hil.
“Bentanatik jausi tta seko geldittu zan.”
garbi geratu.
lo seko egon.
(a).
Esapidea.
Estar dormido profundamente.
Ondorengo esapideetan erabilia.
Esamoldeak:
seko geldittu.
1.(lo) seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Loak hartu.
“Oera sartu orduko seko geldittu nitzan.”
2.seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Bat-batean hil.
“Bentanatik jausi tta seko geldittu zan.”
garbi geratu.
lo seko egon.
(a).
Esapidea.
Estar dormido profundamente.
seko geldittu.
1.(lo) seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Loak hartu.
“Oera sartu orduko seko geldittu nitzan.”
2.seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Bat-batean hil.
“Bentanatik jausi tta seko geldittu zan.”
garbi geratu.
1.(lo) seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Loak hartu.
“Oera sartu orduko seko geldittu nitzan.”
2.seko geldittu.
(a).
Esapidea.
Bat-batean hil.
“Bentanatik jausi tta seko geldittu zan.”
garbi geratu.
sékula.
(a).
Adberbioa.
Alguna vez, en frases interrogativas; nunca, en el resto.
“Sekula ikusi dozu operia?/ Sekula be enaiz izan Pikulittan.”
Esamoldeak:
sékula alakóik!.
(b).
Interjekzioa.
sékula olakóik!.
Harridurako esklamazioa, "lo nunca visto!"ren gisakoa.
“Sartzen nok etxera eta dana xaguz beteta. Sekula alakoik!/ Joan zan soziedadeko juntaizuan sortu zuan kakanaastia. Sekula alakoik! ”
Alguna vez, en frases interrogativas; nunca, en el resto.
“Sekula ikusi dozu operia?/ Sekula be enaiz izan Pikulittan.”
Esamoldeak:
sékula alakóik!.
(b).
Interjekzioa.
sékula olakóik!.
Harridurako esklamazioa, "lo nunca visto!"ren gisakoa.
“Sartzen nok etxera eta dana xaguz beteta. Sekula alakoik!/ Joan zan soziedadeko juntaizuan sortu zuan kakanaastia. Sekula alakoik! ”
sekula-bédar, sekula-bedárra.
(a).
Izena.
botanika.
trifolium pratense.
Ganajatekotarako ereiten den belar ezaguna, ebakialdi ugari ematen dituena. · Trébol.
Zelaian berez etortzen direnak: irukotx (hosto txikikoa), trebola (hosto zabalagokoa). Sin. alpaje zabal..
frantzes-bédar, bergára bédar.
botanika.
trifolium pratense.
Ganajatekotarako ereiten den belar ezaguna, ebakialdi ugari ematen dituena. · Trébol.
Zelaian berez etortzen direnak: irukotx (hosto txikikoa), trebola (hosto zabalagokoa). Sin. alpaje zabal..
frantzes-bédar, bergára bédar.
sekulaixúan.
(c).
Adberbioa.
adierazkorra
Sekularioan, sekula ere ez, sekula santuan. · Ni en larguísimo tiempo, ni en un siglo.
“Asi gaittien serixo lanian, bestela eztou sekulaixuan akabauko./ Oin daroian martxiakin eztau sekulaixuan euskeraz ikasiko.”
sekula santuan eta sekulaixuan Sin. gisa erabiltzen dira testuinguru batzuetan..
Sekularioan, sekula ere ez, sekula santuan. · Ni en larguísimo tiempo, ni en un siglo.
“Asi gaittien serixo lanian, bestela eztou sekulaixuan akabauko./ Oin daroian martxiakin eztau sekulaixuan euskeraz ikasiko.”
sekula santuan eta sekulaixuan Sin. gisa erabiltzen dira testuinguru batzuetan..
sekuláko, sekulakúa.
(b).
Izenlaguna.
Handia, demasa, izugarria. · Grande, enorme, de gran calidad (según el contexto).
“Sekulako mozkorra arrapau dau./ Kotxia erosi jok, baiña sekulakua.”
Handia, demasa, izugarria. · Grande, enorme, de gran calidad (según el contexto).
“Sekulako mozkorra arrapau dau./ Kotxia erosi jok, baiña sekulakua.”
sekúla sántuan.
(c).
Adberbioa.
adierazkorra
sekula santa(n).
Nunca, jamás.
“Etzaittez sekula santuan gurera etorri./ Sekula santa etxuat ainbeste perretxiku ikusi.”
Azen.: sékula sántuan ere bai..
sekula santa(n).
Nunca, jamás.
“Etzaittez sekula santuan gurera etorri./ Sekula santa etxuat ainbeste perretxiku ikusi.”
Azen.: sékula sántuan ere bai..
seltz, séltza.
(c).
Izena.
Soda, sifón.
“Len seltza asko erabiltze zuan ardauai ero bermutai botatzeko.”
sifóe, -i.
Soda, sifón.
“Len seltza asko erabiltze zuan ardauai ero bermutai botatzeko.”
sifóe, -i.
semetásun, semetasúna.
(c).
Izena.
Seme izaera legala. · Estatus de hijo.
“Mutillorrek ez ei dotsa umiai semetasunik emun nai.”
Seme izaera legala. · Estatus de hijo.
“Mutillorrek ez ei dotsa umiai semetasunik emun nai.”
semíllara, semíllaria.
(c).
Izena.
Mintegi itxia. Negu-udaberri aldera ortuari haziak ereiteko erabiltzen den porlanezko itxitura kristalez estalia. · Semillero de hortalizas.
“Urtero artzen dou semillaran tomate eta pipar-landaria.”
Gurean hala deitzen zaio, baina zenbait etxetan azitoki. Basoko arbolak hartzekoari mintei edo muntei.
.
Mintegi itxia. Negu-udaberri aldera ortuari haziak ereiteko erabiltzen den porlanezko itxitura kristalez estalia. · Semillero de hortalizas.
“Urtero artzen dou semillaran tomate eta pipar-landaria.”
Gurean hala deitzen zaio, baina zenbait etxetan azitoki. Basoko arbolak hartzekoari mintei edo muntei.
.
