Bergara aldeko hiztegia
súbill.
1.subill, subílla.
(d).
Izena.
sunbill (Antz.).
Oso lodia eta luzea ez den enbor zatia, beheko sua edo subil-txondorra egiteko erabilia, adibidez. · Tronco manejable, no muy grueso.
“Mendeko egur bat. Subillak ibiltzen dia burtarasak eitteko, burterraillak eitteko. Sendua eztanian, meetxua danian. Bestela subilla esaten da moztutako egurra ikezgiñak eta txendorra eitteko ibiltzen dabenian, ”
2.subill, subilla.
(d).
Izena.
Ehotako ehuna biltzeko ehundegiak duen ardatza. · Enjulio, eje del telar donde se enrolla la tela tejida.
“Ta gero arixa ta telia biltzeko zeak, ardatzak, subillak. Josu.”
ardatz.
1.subill, subílla.
(d).
Izena.
sunbill (Antz.).
Oso lodia eta luzea ez den enbor zatia, beheko sua edo subil-txondorra egiteko erabilia, adibidez. · Tronco manejable, no muy grueso.
“Mendeko egur bat. Subillak ibiltzen dia burtarasak eitteko, burterraillak eitteko. Sendua eztanian, meetxua danian. Bestela subilla esaten da moztutako egurra ikezgiñak eta txendorra eitteko ibiltzen dabenian, ”
2.subill, subilla.
(d).
Izena.
Ehotako ehuna biltzeko ehundegiak duen ardatza. · Enjulio, eje del telar donde se enrolla la tela tejida.
“Ta gero arixa ta telia biltzeko zeak, ardatzak, subillak. Josu.”
ardatz.
subill-su, subill-sua.
(c).
Izena.
su-subill.
"Egur subilarekin egindako sua. Egur hobea denez, ohikoa baino su ederragoa egiten du. Normalean Gabonetan egiten zen.
“Au da otza! subil-su on bat iñ da aretxen onduan egoteko mouko girua dao." (Lar Antz)”
su-subill.
"Egur subilarekin egindako sua. Egur hobea denez, ohikoa baino su ederragoa egiten du. Normalean Gabonetan egiten zen.
“Au da otza! subil-su on bat iñ da aretxen onduan egoteko mouko girua dao." (Lar Antz)”
subill-txendor, subill-txendorra.
(d).
Izena.
Pago-buru eta egur zakar eta handiekin egiten den txondorra.
“Paa-buruekin dda, len esan dotena, egur danakin eitten da. Ori oso baldarra izeten da gauzia. Orri esate akon subill-txendorra. Mateo.”
Pago-buru eta egur zakar eta handiekin egiten den txondorra.
“Paa-buruekin dda, len esan dotena, egur danakin eitten da. Ori oso baldarra izeten da gauzia. Orri esate akon subill-txendorra. Mateo.”
suburdíña.
1.suburdiña, suburdiñía, -ak.
(d).
Izena.
Beheko suaren atzekaldeko txapa zabala. Beheko suaren ertzetakoa ere bai. · La chapa grande (normalmente con relieves decorativos) que hace de fondo del fogón. También las chapas que delimitan el mismo.
“Beko suan ertzak artzeko egote zittuan burdina batzuk..., aretxek suburdiñak zittuan. Eta atzeko zera be bai, txapia. Klem.”
Pluralean gehienetan.
.
ohar bat
2.suburdiña, suburdiñía.
(d).
Izena.
Beheko suko lapikoari heltzeko tresna.
“Lapikuai eusteko olako arku bat. Atzetik eskuleku bat berak asientua eiñaz, eskulekuakin atzetik eltzeko. Bera berotuta egote zuan da atzetik eltzeko.”
1.suburdiña, suburdiñía, -ak.
(d).
Izena.
Beheko suaren atzekaldeko txapa zabala. Beheko suaren ertzetakoa ere bai. · La chapa grande (normalmente con relieves decorativos) que hace de fondo del fogón. También las chapas que delimitan el mismo.
“Beko suan ertzak artzeko egote zittuan burdina batzuk..., aretxek suburdiñak zittuan. Eta atzeko zera be bai, txapia. Klem.”
Pluralean gehienetan.
.
ohar bat
2.suburdiña, suburdiñía.
(d).
Izena.
Beheko suko lapikoari heltzeko tresna.
“Lapikuai eusteko olako arku bat. Atzetik eskuleku bat berak asientua eiñaz, eskulekuakin atzetik eltzeko. Bera berotuta egote zuan da atzetik eltzeko.”
súelo, súelua.
(b).
Izena.
Etxe barruko zorua, hau zurezkoa denean. · Pavimento interior, cuando éste es de madera.
“Gaztaiña egurrezko suelo edarra dauka zuen salaundixak./ Suelua etxau esaten egurrik ezpadao. Sukaldian ero zeretan zorua esaten dou, eta abitaziñuan egurra baldin badao suelua esaten dou. Don.”
"Su-e-lo" ahoskatzen dute adinekoek, "sue-lo" gazteagoek..
Esamoldeak:
suelua bota.
(c).
Aditza.
Zurezko zorua ipini.
“Suelua botatzen diardue gure kuartuan.”
sueloko ol, suéloko óla.
(c).
Izena.
Kuartoien edo rastelen gainean josten den ohola.
“Tarimia, erderaz izengo ra tarimia. Sueloko-ola esate otsau. Sebas.”
Etxe barruko zorua, hau zurezkoa denean. · Pavimento interior, cuando éste es de madera.
“Gaztaiña egurrezko suelo edarra dauka zuen salaundixak./ Suelua etxau esaten egurrik ezpadao. Sukaldian ero zeretan zorua esaten dou, eta abitaziñuan egurra baldin badao suelua esaten dou. Don.”
"Su-e-lo" ahoskatzen dute adinekoek, "sue-lo" gazteagoek..
Esamoldeak:
suelua bota.
(c).
Aditza.
Zurezko zorua ipini.
“Suelua botatzen diardue gure kuartuan.”
sueloko ol, suéloko óla.
(c).
Izena.
Kuartoien edo rastelen gainean josten den ohola.
“Tarimia, erderaz izengo ra tarimia. Sueloko-ola esate otsau. Sebas.”
suelórraso, suelórrasua.
(c).
Izena.
zielorraso.
Gela bateko tetxua, hau igeltsuzkoa denean. · Cielo raso.
“Lenengo txiliak —(listoiak) josten zien tetxuan, da gero igeltsuakin berdintzen zan. Ori da suelorrasua./ Oinddio badie basarrixak suelorrasoik barekuak./ Suelorrasua. Sielo esaten juau eta sielo izengok. Don.”
zielorraso.
Gela bateko tetxua, hau igeltsuzkoa denean. · Cielo raso.
“Lenengo txiliak —(listoiak) josten zien tetxuan, da gero igeltsuakin berdintzen zan. Ori da suelorrasua./ Oinddio badie basarrixak suelorrasoik barekuak./ Suelorrasua. Sielo esaten juau eta sielo izengok. Don.”
suertáu.
(b).
da
Aditza.
Tocar en suerte, suceder, coincidir.
“Oso bei ona suertau jakun./ Ala suertau zan, da eztauka bueltaik./ Alkarrekin suertau giñan soldauxkan.”
Suertea edo halabeharrarekin zerikusia duten testuinguruetan, ez bestela.
.
Tocar en suerte, suceder, coincidir.
“Oso bei ona suertau jakun./ Ala suertau zan, da eztauka bueltaik./ Alkarrekin suertau giñan soldauxkan.”
Suertea edo halabeharrarekin zerikusia duten testuinguruetan, ez bestela.
.
suerte, suertía.
(a).
Izena.
suberte.
Suerte.
"Su-er-te" adinekoek .
Esaerak:
Ni itxesora joango banitz, itxesua agortuta eongo litzake.
Esaera.
Antzuola.
ni ur bila juango banitz itturrixa agortuta eongo litzake.
Suerterik ez duenak esaten du. (Lar Antz).
Suertia aizia bezelakua da, alde batera eta bestera ibiltzen da.
Esaera.
(Lar Antz).
Esamoldeak:
suerte, suertía.
(a).
Izena.
suberte.
Suerte.
"Su-er-te" adinekoek .
Esaerak:
Ni itxesora joango banitz, itxesua agortuta eongo litzake.
Esaera.
Antzuola.
ni ur bila juango banitz itturrixa agortuta eongo litzake.
Suerterik ez duenak esaten du. (Lar Antz).
Suertia aizia bezelakua da, alde batera eta bestera ibiltzen da.
Esaera.
(Lar Antz).
Esamoldeak:
suerte, suertía.
(a).
Izena.
suberte.
Suerte.
"Su-er-te" adinekoek .
suertía jo.
(d).
du
Aditza.
Echar a suertes.
“Ortaikua il bia zanian, jo suertia; suertian ertetze ebanak, bueno, zuk auraxe il biozu, auraxe il biar. Hil.”
suerte makala ez izan.
(a).
Esapidea.
Suerte ona izan.
suertéko egon.
(b).
Esapidea.
Estar de suerte.
“Gaur suerteko nago; nere urtia, ta gaiñera amar bat etara dot matematiketan. ”
ohar bat
suerte txarréko, suerte txarrekúa.
(b).
AdjektiboaIzenlaguna.
Suerte txarra duena.
suertía jo.
(d).
du
Aditza.
Echar a suertes.
“Ortaikua il bia zanian, jo suertia; suertian ertetze ebanak, bueno, zuk auraxe il biozu, auraxe il biar. Hil.”
suerte makala ez izan.
(a).
Esapidea.
Suerte ona izan.
suertéko egon.
(b).
Esapidea.
Estar de suerte.
“Gaur suerteko nago; nere urtia, ta gaiñera amar bat etara dot matematiketan. ”
ohar bat
suerte txarréko, suerte txarrekúa.
(b).
AdjektiboaIzenlaguna.
Suerte txarra duena.
suberte.
Suerte.
"Su-er-te" adinekoek .
Esaerak:
Ni itxesora joango banitz, itxesua agortuta eongo litzake.
Esaera.
Antzuola.
ni ur bila juango banitz itturrixa agortuta eongo litzake.
Suerterik ez duenak esaten du. (Lar Antz).
Suertia aizia bezelakua da, alde batera eta bestera ibiltzen da.
Esaera.
(Lar Antz).
Esamoldeak:
suerte, suertía.
(a).
Izena.
suberte.
Suerte.
"Su-er-te" adinekoek .
Esaerak:
Ni itxesora joango banitz, itxesua agortuta eongo litzake.
Esaera.
Antzuola.
ni ur bila juango banitz itturrixa agortuta eongo litzake.
Suerterik ez duenak esaten du. (Lar Antz).
Suertia aizia bezelakua da, alde batera eta bestera ibiltzen da.
Esaera.
(Lar Antz).
Esamoldeak:
suerte, suertía.
(a).
Izena.
suberte.
Suerte.
"Su-er-te" adinekoek .
suertía jo.
(d).
du
Aditza.
Echar a suertes.
“Ortaikua il bia zanian, jo suertia; suertian ertetze ebanak, bueno, zuk auraxe il biozu, auraxe il biar. Hil.”
suerte makala ez izan.
(a).
Esapidea.
Suerte ona izan.
suertéko egon.
(b).
Esapidea.
Estar de suerte.
“Gaur suerteko nago; nere urtia, ta gaiñera amar bat etara dot matematiketan. ”
ohar bat
suerte txarréko, suerte txarrekúa.
(b).
AdjektiboaIzenlaguna.
Suerte txarra duena.
suertía jo.
(d).
du
Aditza.
Echar a suertes.
“Ortaikua il bia zanian, jo suertia; suertian ertetze ebanak, bueno, zuk auraxe il biozu, auraxe il biar. Hil.”
suerte makala ez izan.
(a).
Esapidea.
Suerte ona izan.
suertéko egon.
(b).
Esapidea.
Estar de suerte.
“Gaur suerteko nago; nere urtia, ta gaiñera amar bat etara dot matematiketan. ”
ohar bat
suerte txarréko, suerte txarrekúa.
(b).
AdjektiboaIzenlaguna.
Suerte txarra duena.
suertétsu, suertetsúa.
(b).
Adjektiboa.
Suerte handia duena. · Suertudo, -a.
“Zu beti izan za suertetsua.”
Suerte handia duena. · Suertudo, -a.
“Zu beti izan za suertetsua.”
suetxe, suetxia.
(c).
Izena.
Txondorraren erdialdean egin ohi den zuloa.
“Suetxe ori ondo-ondo bete, da artzen, artzen, artzen a eoten da; da atzea eskatu eitten dau arek. Mart.”
Sin. sutoki, tximinixa, suleku, sutegi..
Txondorraren erdialdean egin ohi den zuloa.
“Suetxe ori ondo-ondo bete, da artzen, artzen, artzen a eoten da; da atzea eskatu eitten dau arek. Mart.”
Sin. sutoki, tximinixa, suleku, sutegi..
súfato, súfatua.
(b).
Izena.
Sulfato en general, pero si no se especifica más, sulfato de cobre.
“Erosi sufatua Sindikatuan.”
Sulfato en general, pero si no se especifica más, sulfato de cobre.
“Erosi sufatua Sindikatuan.”
sufrídu.
1.sufridu.
(a).
du
Aditza.
Sufrir.
2.sufridu, sufridúa.
(b).
Adjektiboa.
Sufrido, -a.
“Oso lan sufridua da tabernarixana./ Kolore sofridua dalako erabiltzen die maunezko praka azulak.”
Lanaz eta koloreaz, batik bat..
1.sufridu.
(a).
du
Aditza.
Sufrir.
2.sufridu, sufridúa.
(b).
Adjektiboa.
Sufrido, -a.
“Oso lan sufridua da tabernarixana./ Kolore sofridua dalako erabiltzen die maunezko praka azulak.”
Lanaz eta koloreaz, batik bat..
suga.
su gaiñeko apalda, su gaiñéko apaldía.
(d).
Izena.
Beheko suaren gaineko balda.
“Guk su gaiñeko apaldía esaten gontsan. Don.”
Beheko suaren gaineko balda.
“Guk su gaiñeko apaldía esaten gontsan. Don.”
