Bergara aldeko hiztegia
2.San Juan, San Juanak.
Izena.
Ekainak 24, Eibarko eta Arrasateko jaiak, besteak beste.
Esaerak:
San Juan, San Juan, nekez etorri eta bizkor juan.
Esaera.
(SM Zirik). Gauza onak (kasu honetan jaiak) gutxi irauten dutela.
Esamoldeak:
san juán lora, san juán loria.
(d).
Izena.
botanika.
Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.
san juan sorta, san juan sortia.
(c).
Izena.
San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.
“San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem.”
Esamoldeak:
san juan sortia izen.
Esapidea.
"Neska politarengatik esaten da.
“A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz).”
san juan sagar, san juan sagarra.
(b).
Izena.
Uda hasieran heltzen den sagar estimatua. · Manzana de San Juan.
“Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin.”
San Juán su, San Juán suak.
(a).
Izena.
San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua. · Fogata de San Juan.
“Urtero eitten die gurian san Juan suak.”
Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! .
Ekainak 24, Eibarko eta Arrasateko jaiak, besteak beste.
Esaerak:
San Juan, San Juan, nekez etorri eta bizkor juan.
Esaera.
(SM Zirik). Gauza onak (kasu honetan jaiak) gutxi irauten dutela.
Esamoldeak:
san juán lora, san juán loria.
(d).
Izena.
botanika.
Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.
san juan sorta, san juan sortia.
(c).
Izena.
San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.
“San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem.”
Esamoldeak:
san juan sortia izen.
Esapidea.
"Neska politarengatik esaten da.
“A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz).”
san juan sagar, san juan sagarra.
(b).
Izena.
Uda hasieran heltzen den sagar estimatua. · Manzana de San Juan.
“Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin.”
San Juán su, San Juán suak.
(a).
Izena.
San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua. · Fogata de San Juan.
“Urtero eitten die gurian san Juan suak.”
Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! .
san juan sagar, san juan sagarra.
(b).
Izena.
Uda hasieran heltzen den sagar estimatua. · Manzana de San Juan.
“Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin.”
Uda hasieran heltzen den sagar estimatua. · Manzana de San Juan.
“Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin.”
San Juán su, San Juán suak.
(a).
Izena.
San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua. · Fogata de San Juan.
“Urtero eitten die gurian san Juan suak.”
Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! .
San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua. · Fogata de San Juan.
“Urtero eitten die gurian san Juan suak.”
Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! .
san martiñ, san mártiñak.
(a).
Irailak 16, San Martin Agirrekoaren jaiak. Horretaz gain badira beste bi san Martin egun: Tours-ekoa azaroaren 11n, eta Paskua san Martingo (San Martin obispoa) udaberrian, Paskua astelehenean, Ozaetako jaiak.
Irailak 16, San Martin Agirrekoaren jaiak. Horretaz gain badira beste bi san Martin egun: Tours-ekoa azaroaren 11n, eta Paskua san Martingo (San Martin obispoa) udaberrian, Paskua astelehenean, Ozaetako jaiak.
Sanantonábat.
(b).
Toponimoa.
San Anton abata. Urtarrilak 17. Bergarako ermita eta auzo ezaguna.
“Sanantonabat egunian aintxintxika karreria egoten da urtero./ Guazen Sanantonabatéra.”
Bitxia bada ere, hitz bakar bat bezala ahoskatu ohi da normalean.
.
San Anton abata. Urtarrilak 17. Bergarako ermita eta auzo ezaguna.
“Sanantonabat egunian aintxintxika karreria egoten da urtero./ Guazen Sanantonabatéra.”
Bitxia bada ere, hitz bakar bat bezala ahoskatu ohi da normalean.
.
Sán Berde etorriko da.
(d).
Esapidea.
Umeei beldurra sartzeko zera esan ohi zen:.
“Jaizu jan, bestela san Berde etorriko da eta.”
Ez dakigu zein demontre den san Berde hori..
Umeei beldurra sartzeko zera esan ohi zen:.
“Jaizu jan, bestela san Berde etorriko da eta.”
Ez dakigu zein demontre den san Berde hori..
San Bizente.
Izen propioa.
Esaerak:
San Bizente otza, neguan biotza.
(c).
Esaera.
San Bizente eguna (urtarrilak 22). Parteittiko jaiak.
Esaerak:
San Bizente otza, neguan biotza.
(c).
Esaera.
San Bizente eguna (urtarrilak 22). Parteittiko jaiak.
san blas-ópill, san blas-opílla.
(b).
Izena.
sanblas, -a.
Torta muy rica que se bendice y come el día de San Blas.
“Emen inguruan oittura aundixa dago San Blas-opilla jateko./ Sanblasa jan dot.”
Duela gutxirarte etxean egin ohi zen, baina aspalditxoan gozotegiak eta okindegiak hasi dira, eta ia hilabetean ibiltzen dira bueltaka. Ogia anis gustuarekin jan ohi dugu otsailean, labe berean egiten dira eta. Eibartik zabaldu da ohitura beste herrietara..
sanblas, -a.
Torta muy rica que se bendice y come el día de San Blas.
“Emen inguruan oittura aundixa dago San Blas-opilla jateko./ Sanblasa jan dot.”
Duela gutxirarte etxean egin ohi zen, baina aspalditxoan gozotegiak eta okindegiak hasi dira, eta ia hilabetean ibiltzen dira bueltaka. Ogia anis gustuarekin jan ohi dugu otsailean, labe berean egiten dira eta. Eibartik zabaldu da ohitura beste herrietara..
sandiós!.
1.sandios!.
(b).
Interjekzioa.
Juramento bastante usado.
“Sandios! Ainbeste lan eiñ da alperrik.”
2.sandiós izan.
(c).
Esapidea.
adierazkorra
Norbait handiustekoa dela esateko konparaketa gisa erabilia honelakoetan:
“Batzuek sandios diela uste juek eta gero ezebez./ Ze uste jok pa orrek, sandios dala, ala?”
1.sandios!.
(b).
Interjekzioa.
Juramento bastante usado.
“Sandios! Ainbeste lan eiñ da alperrik.”
2.sandiós izan.
(c).
Esapidea.
adierazkorra
Norbait handiustekoa dela esateko konparaketa gisa erabilia honelakoetan:
“Batzuek sandios diela uste juek eta gero ezebez./ Ze uste jok pa orrek, sandios dala, ala?”
sangrádero, sangráderua.
(c).
Izena.
Baserri bidetan urarentzat dauden zangak. · Zanjas de desagüe en los caminos de los caseríos.
“Sangraderuak garbitzera joan da, eurixa gogor da ta.”
Ubera aldean batik bat. Erreten ere bai zentzu berdinean. Oñatin zumetaitz..
Baserri bidetan urarentzat dauden zangak. · Zanjas de desagüe en los caminos de los caseríos.
“Sangraderuak garbitzera joan da, eurixa gogor da ta.”
Ubera aldean batik bat. Erreten ere bai zentzu berdinean. Oñatin zumetaitz..
saníau.
(b).
da
du
Aditza.
Osatu. · Curar, sanar.
“Akzidentia euki zeban da oinddio ezta saniau.”
osátu.
Osatu. · Curar, sanar.
“Akzidentia euki zeban da oinddio ezta saniau.”
osátu.
sanidáde, sanidadía.
(b).
Izena.
adierazkorra
Patxada handia
“Lanera joan barik eta telefonoz abixau bez; ik daukak sanidadia./ Arek daukan sanidadiakin oinddio galanta aziko da.”
Patxada handia
“Lanera joan barik eta telefonoz abixau bez; ik daukak sanidadia./ Arek daukan sanidadiakin oinddio galanta aziko da.”
san jóse lora, san jóse loria.
(b).
Izena.
botanika.
primula vulgaris..
Primavera, vellorita.
Bost petaloko lora hori hau oso ezaguna da, lehenengo irteten dena izateaz gain oso ugaria delako udaberri hasieran, San Jose egun inguruan.
.
botanika.
primula vulgaris..
Primavera, vellorita.
Bost petaloko lora hori hau oso ezaguna da, lehenengo irteten dena izateaz gain oso ugaria delako udaberri hasieran, San Jose egun inguruan.
.
san juán lora, san juán loria.
(d).
Izena.
botanika.
Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.
botanika.
Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.
san juan sorta, san juan sortia.
(c).
Izena.
San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.
“San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem.”
Esamoldeak:
san juan sortia izen.
Esapidea.
"Neska politarengatik esaten da.
“A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz).”
San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.
“San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem.”
Esamoldeak:
san juan sortia izen.
Esapidea.
"Neska politarengatik esaten da.
“A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz).”
San Jurji.
(c).
San Jurgi.
San Jurgi eguna (apirilak 23), hurrengo esaera ezagunean agertzen dena. · El día de San Jorge.
Arrasaten bada izen hau duen baserri bat..
Esaerak:
San Jurji, artuak ereitteko goizegi, San Markos, artuak ereindda balegoz.
(c).
Esaera.
San Jurji: apirilak 23, San Markos: apirilak 25. Artoak noiz erein behar diren erakusten duen esaera. Tarte estua, benetan.
San Jurgi.
San Jurgi eguna (apirilak 23), hurrengo esaera ezagunean agertzen dena. · El día de San Jorge.
Arrasaten bada izen hau duen baserri bat..
Esaerak:
San Jurji, artuak ereitteko goizegi, San Markos, artuak ereindda balegoz.
(c).
Esaera.
San Jurji: apirilak 23, San Markos: apirilak 25. Artoak noiz erein behar diren erakusten duen esaera. Tarte estua, benetan.
