izena
- ártzeko apárato, ártzeko apáratua. (d). izena. ÁRTZEKO APÁRATU. Magnetófono, grabadora.. Onek e, artzeko aparatu ta guzti dare etorritta; pentsaizu. Hil. .
- arutz-onutz, arutz-onutzak. (c). izena. Joan-etorriak, ibilerak.. Batian ganauak kamioian ekarri, bestian eruan, makiña bat arutz-onutz eitten juek beintzat./ Orren arutz-onutzak etxaukak akaburik. .
- arzípreste, arzíprestia. (b). izena. ARTXÍPRESTE. Arcipreste.. Arziprestiak eta beste iru abadek emun dabe mezia. .
- 1. asarrealdi, asarrealdíxa. (b). izena. Momento de enfado, de cólera.. Ori entzun nebanian asarrealdi bat izan neban baiña laster pasau jatan. .
- 2. asarrealdi, asarrealdíxa. (c). izena. Errietaldia. Reprimenda, bronca.. Maistriak asarrealdixa ein zostan deberiak ez eittiaaittik.. Sin. brónka, errespenzíño.
- aséguru, aségurua(k). (-). izena. ASÉGURO. Los seguros (La Seguridad Social, etc).. Aseguruak pagatzen ainbeste urtian jardun da gero erretiro negargarri bat kobratzeko./ Aseguru barik ni enajoiak lanera. . Pluralean gehienetan..
- asentzío bedar, asentzío bedarra. (d). izena. botanika Ez dakigu bere izen zientifikorik eta erdarazkorik. Kirtena eta loreak zurixkak ditu. Infusioan hartuta jateko gogoa egiteko eta bizioak akabatzeko erabiltzen da. Kutunaren barruan joan ohi den belarretariko bat. .
- asétu, asetúa. (c). izena. Asealdia.. Goseak genden, baiña asetu ederra artu giñuan zure amak preparau zoskunakin. .
- 1. aska, askía. (b). izena. Ganadu-aska. Pesebre.. Botaixozu txalai pentsua askara. . Sin. ganau-áska.
- askáurre, askáurria. (c). izena. Ganadu-asken aurreko pasiloa.. Askaurrian laga dot sendorra./ Gure anaia be, Azpilletakua, aura be kamillero, da ementxe gau batian, da askaurrian bota lastua ta lo ei-ben. Ben. .
- áski, askíxa. (c). izena. botanika Cynodon dactylon. Grama.. Batez ere soroetan hazten den belar txarra, zabaletara motroiluak osatuz hedatzen dena. Oso gogaikarria eta kentzen zaila. Katarroak sendatzeko eta erditu berriak indartzeko balio du. "Aski aundixa" eta "aski txikixa" daude. .
- ásma, ásmia. (b). izena. Asma (gaitza). .
- asmatzáille, asmatzaillía. (b). izena. Inventor, autor.. Txiñuak izan zien polborian asmatzailliak. .
- asmáutako, asmáutakua. (c). izena. Inoiz, baten batek gezurrak esan dituela diogunean, norbaitek, erdi brometan erantzun ohi du: gizurrak ez, asmautakuak. Inventado. Dícese humorísticamente como eufemismo de mentira.. . Ik. gizurretáko, bénetako.
- ásmo, asmúa. (a). izena. Intención, idea, proyecto.. Eztaukak oetik jaikitzeko asmoik, ala?/ Oiñ nere asmuak kontaukostat. .
- aspámentu, aspámentua(k). (-). izena. Aspaviento.. Ez ari neregana etorri aspamentuekin./ Aspamentua ugari eta ganora gutxi./ Ainbeste aspamentukin zer pasatzen jak? (SM Ezten). Pluralean batik bat .
- áspel, aspéla. (c). izena. Belar, garo... pilatxoa, gutxi gorabehera besakada batez garraia daitekeena. Montoncito ya cortado y apilado, de hierba, helecho, etc.. Nik bedarra ebai, zuk aspelak eiñ eta Manuelek sendorra. Bale? .
- ásta, astía. (c). izena. Kirtena. Asa, mango. Ontziena, batik bat.. Astia apurtu jako kafeteriai. . Sin. eldúleku, kerten. pitxárra astátik euki, . (c). esapidea. Tener la sartén por el mango.. Presidentiak nai dabena eitten dau, berak dauka astatik pitxarra ta. ..
