izena
- 1. fláuta, fláutia. (b). izena. Flauta.. Flautia joten ikasi dau.. Ik. flot. txakurrán fláutia!, . (b). interjekzioa. (arrunkeria.) TXAKURRAN BI(B)OLIÑA!. Un jamón con chorreras.. . «Txakurraren txilibitua», alegia. ..
- fléma, flemía. (b). izena. Eztarrian sortzen den mukia. Flema.. Asko erre ezkero bixamonian flemia eukitzen da eztarrixan. .
- foball, fobálla. (c). izena. (Eibar., Soraluze.) FORJÁRI. Futbola. Hala deitzen diote oraindik adin puskateko plazentziar eta eibartarrek. Fútbol. Así lo denominan todavía los eibarreses y placentinos de cierta edad.. Gaztetan tertzeran jokatu najuan foballian./ Lengo foballa ta oingua total diferentiak dittuk.. "Foot-ball" inglesez bezala idazten zen hasieran egunkarietan, eta hortik foballa. Gaur egun, fubola.. Ik. réfere.
- forjáu. (c). izena. Burdina edota altzairuzko pieza bati, sutegian ondo berotu ondoren, mailuarekin nahi den forma eman. Forjar.. Onddio emen eongo ra piezan bat, forjeten notsena, gastauta eongo ra; kazua fundidue, da tak! tak! golpeka golpeka kazue forjetan notsan, Bix. .
- formalidáde, formalidadía. (b). izena. Formalidad, seriedad.. Arrokerixa asko ta formalidade gutxi dago etxe ontan. .
- 1. fraille, fraillía. (a). izena. PRÁILE (ELOS., OS.). Fraile.. Ori neuri Gomozkortako prailiak neuri esana. . Prailian dozenia amairu, . (c). esaera. (Eibar.) "Neurria baino gehiago hartzeko (edo emateko) prest daudenei buruz esan ohi da. Fraileen dozena hamabikoa izan beharrean hamairukoa omen da. Fraile-katilua ere ohizkoa baino handiagoa izaten da". Emoixozu apur bat geixago, badakizu, fraillien dozenia, amairu...
- fraille-kátillu, fraille-kátillua. (d). izena. (Eibar.) Katillu haundia.. Fraille-katilluan kafia ta esnia zopekin, aren barau austia. (Etxba Eib).. Sin. jesús-kátillu.
- frankíxa, frankixía. (d). izena. Ugaritasuna. Franquía.. Gosia guk ezkiñuan pasau, gosia esateko; frankixaik pe ez, baiña gosia esateko ez. Ben.. Ia galdua. .
- frankóliñ, frankolíña. (c). izena. Bhurinus oedicnemus. Paseko txoria; udazken aldera gauez entzun ohi dira bere zaratak. Alcaraván.. Gaur gabian frankoliñ zaratak entzun die, pasau ezindda ero ibiliko zien itxuria. .
- frantses-katu, frantses-katua. (c). izena. (Oñati.) "La jineta; se cogen en Aranzazu." (Izag Oñ). . Sin. katajineta. . Sin. jíneta.
- 2. frantzes, frantzésa. (d). izena. Sagar mota bat. .
- 1. frantzes, frantzésa. (a). izena. FRANTXES, PRANTZES. Francés. Nazionalitatea zein hizkuntza. FRANTXES dio Hilarik frantsesteko gerrateari buruz mintzatzerakoan:. Ezin leike ointxe urte askuan frantxesak aguentau. Hil. . FRANTXES dio Hilarik frantsesteko gerrateari buruz mintzatzerakoan: Ezin leike ointxe urte askuan frantxesak aguentau. Beste batean PRANTZES dio. Prantzes be bastante, bastante arek. Gerrate danian Frantzian..
- frantzes-árbi, frantzes-arbíxa. (d). izena. botanika Goizagoko arbi mota bat. Buru txiki eta luzexka egiten du eta basto samarra omen da.. Goizao etortzen dana, ereiñ be lentxuao eitten da. Don. .
- frantzés-éuskaldun, frantzés-éuskalduna. (b). izena. Iparraldeko euskalduna. .
- frantzes-gólda, frantzes-goldía. (d). izena. Bi norabideetan goldatzen zuen burdinazko golda gurpil gabea.. Au zan buelta emutekua, alde batera ta bestera. Dana burdiñazkua. Don.. Ik. zurgólda, golda áundi.
- frantzes-téilla, frantzes-teillía. (d). izena. Teila mota bat, ohizkoa baino finagoa.. Len pizarria ipintzen zuan, baiña oin pizarrian imitaziñua preparau eitten juek frantzes-taillian-da moduan. Don.. Tailla dio Donatok. .
