izena
- ézti, eztíxa. (a). izena. Miel. . eztibitsetan bizi, . (c). esapidea. (Eibar.) "Oso pozik, inongo ardura barik bizi.. Eztibitsetan dabill zuek amendik zaran artian...
- eztul bédar, eztul bedárra. (d). izena. botanika Tussilago farfara. Tusílago. Petalo mehe eta luze ugariz osatutako lore hori zabala du. .
- fabonu, fabonua. (-). izena. (Eibar.) "Piezak illuntzeko edo pabonatzeko taillarrari deitzen jako fabonua." (SB Eibetno)..
- fábrika, fábrikia. (a). izena. FRÁBIKA. Fábrica.. Gure gazte denporan etzan ainbeste frabika.. Trabena, frabika, Planpona... esaten zuten lehengo zaharrek. .
- fabríkante, fabríkantia. (c). izena. FRABIKANTE. Fabricante, empresario.. FRABIKANTE ere esaten zen, baserritarren artean behintzat. Fabrikantiak urte onak arrapau zittuen..
- fader, faderra. (d). izena. (Oñati.) FADAR. Ermitaño. "Así llamaban al ermitaño de San Elías. Faertzaia eiñ: hacer el oficio de ermitaño." (Izag Oñ).
- fáfo, fáfua. (c). izena. (Eibar.) "Banquete, comilona.. Gaur gabian fafua dogu Badetenian ogei lagunek..
- fáillo, fáillua. (b). izena. Fallo.. Faillo aundixa euki dozu amai ez esatiakin./ Beti failluak topatzen zabitz./ Orrek buruko faillua jaukak. .
- faisan, faisána. (b). izena. Faisán. .
- falsá-eskuadra, falsá-eskuadria. (c). izena. Angeluak neurtzeko erabiltzen den tresna. Neurtu nahi den piezaren alde biak ondo ipinita daudenean, puntan duen torlojuarekin finkatzen da.. Eskuadria ta falsa-eskuadria, betik ori entzun izan dot. Falsa-eskuadria mobiblia, fijo eztana, graduak eitteko. Lar. .
- 1. fálta, fáltia. (a). izena. Falta, carencia.. Diru faltia dago familixa askotan./ Igarriko dabe zure faltia. . ZER(en) falta ia beti. Oso nekez bestela: Beste kotxe bat erosi dau; faltia eukiko zeban da.. komentario 1 fálta eiñ, . (a). du aditza. Hacer falta, necesitar.. Ointxe erloju batek falta eitten dost./ Oin gastau, ta falta eitten dabenian eskatu.. Ik. sínfalta.. fálta edérra, . (b). esapidea. Buena falta.. Aparkamentu baten falta ederra dago./ Neuri be kotxiak falta ederra eitten dost pa. ..
- 2. fálta, fáltia. (b). izena. NOREN. Akatsa, hutsegitea. Defecto, fallo.. Neure faltaz geratu giñan ekonomikia jarri barik. . NOREN faltaz. Bakoitzak jakitteittu bere faltak.. Bestien faltak aurreko aldian, guriak bizkarrian, . (-). esaera. "Norberaren akatsak ez dira ikusten." (Lar Antz).. faltak etara, . (a). esapidea. Sacar faltas.. Iñoi faltak etaratzen jardutia gustatze jako... fálta eiñ, . (a). Pelotan, tenisean, etab. txarra egin; futbolean etab. joku-araua hautsi.. Azkenengo tantuan falta ein zeban saketik./ Defensa orrek falta asko eitten dau...
- faltsukeríxa, faltsukerixía. (b). izena. Falsedad.. Nai dabenak nai daben ideak euki daixela, baiña neri faltsukerixiak emuten jostak amorrua. .
- fáma, famía. (a). izena. Fama..
- famílixa, famílixia. (a). izena. FAMÉLIXA. Familia.. Famelixa galanta zan. Eli. . famílixia izan, . (b). Dar a luz la mujer.. "Alakok familixia izen dau"; ero, ". Sin. umia izan. Ik. librau..
- fanfarréixa, fanfarreixía. (c). izena. Fanfarreria, fanfarroikeria, harrokeria. Ostentación, alarde.. Boxeadore orrek fanfarreixa geixegi dauka gauzonerako. . fanfarreixáik ez euki, . (c). esapidea. FANFARREIXÁIK EZ EGON. Ugaritasunik edo pozik egoteko motiborik ez egon, horrelakoetan:.. Aurten babatan eztago fanfarreixa aundirik baba gutxi, alegia)./ Erropatan eztaukazu fanfarreixaik (arropa gutxi, edo txarrak)./Ointxe arek pe eztarabil ba fanfarreixa aundirik (osasuna, dirua edo zerbait falta). .. fanfarréixak jo, . (c). esapidea. Erronkak jo.. Orri fanfarreixak joten ibiltzia gustatze jako. . Sin. panpana jo..
- 2. fardel, fardéla. (c). izena. Umea painaletan edo fraketan kaka eginda dagoenean fardela daukala esan ohi da. Se dice que lo tiene el niño cuando se ha cagado encima.. Goiz guztia fardelakin da amak kasoik pez. .
- 3. fardel, fardéla. (d). izena. "Baba zakuari hala deitzen zitzaion. Normalean pentsutarako baba beltza izaten zen, eta 80 eta 100 kilokoak ziren." (Lar Antz).
- fárdo, fárdua. (c). izena. Lastoz, alfalfaz, etab. eginiko pakete handia. Fardo, paquete de forraje prensado y atado.. Lasto-fardo bakoitza ogei duro pagau dot./ Oingo makina aundixak, berak eitteittue farduak.. Ik. lastófardo.
- 1. farol, faróla. (b). izena. Farol de mano.. Farola artu ta joan Narbaizara errekaua eittera.. Kristalezkoa da, ertzak eta heldulekua metalezkoa, barruan kandelarekin. .
