izena
- eulondo, eulondua. (d). izena. (Oñati.) Euria egin ondorengo garaia. "Eulónduan: después de la lluvia." (Izag Oñ). .
- eulórde, eulórdiak. (d). izena. Lehen leku altuetan (Elgetan eta Elosun, adibidez) uda partean lainoa sartzen zenean egiten zuen lanbro-euria, behetan egiten ez zuena. Horregatik lurrak askoz ere freskoago mantentzen omen ziren. Aspalditxoan ez omen du egiten eguraldi jenero hau. . Etim.: euri+orde..
- 2. eun, eúna. (d). izena. Linu-hariz egindako oihala. Tejido, lienzo, de lino.. Andik aurrera eztou geixao eunik zertu. JJp./ Da gero, arilddu esaten jakon, da matazak ein, dda gero tejerua or zeuen, Osintxun eitte zan euna, Tejerokúan. Aniz. . Linua ereiteari laga zitzaionean hitza ere erdi-galdu zen. Eunak eun lan da esaera. Linua soroan ereitetik ehuna egin arte lan asko zuen. Ene! orrek lan asko, eunak eun lan. Hilari. Esanahia:. eúna eiñ, . (d). Tejer. . Ille jotzen, ardi mozten, euna eitten... JJp.. Sin. eundu..
- eún-píeza, eún-piezía. (d). izena. Linu-hariz eginiko oihala.. Eun-piezia ein, da gero lixibia eitte zan da, zurittu. Aniz. .
- eúngintza, eúngintzia. (c). izena. Ehun ekoizpena. Fabricación de tela. (de lino, tradicionalmente). .
- eúntegi, eúntegixa. (d). izena. Ehuna egiteko makina. Zurezkoak izaten ziren, eta eskuz eta hankaz egiten zen lan. Telar.. Makiñak Kataluñan erosittakuak, baiña zien lengo euntegixak bezela, baiña mekanikaz lana eitten zebenak, baiña sistema berdiña. Ez oinguak bezela, pletiniakin-da, flejiakin-eta, aiziakin-eta; olakoik ez, lengo zarrak. Josu. .
- eupára. (-). izena. 1. eupara, euparía. (b). izena. Eupada. Etxe barrukoei atetik eginiko deia. "Voz de llamada en casa ajena." (Etxba Eib).. Iñok ezpadotsu atera urtetzen eupara aundi bat eiñ, siestan igual egongo die ta. .. 2. eupara, euparía. (b). izena. Kanpoan egiten den dei oihua.. Otx ein basuai, zein da etxia balitz letz, da arek euparia ein, dda kontestau daben moduan kontestau. Hil./ Euparia ein dau baiña ezta berbetara geratu./ Euparia ein dau baiña ezta berbetara geratu. ..
- 1. eupara, euparía. (b). izena. Eupada. Etxe barrukoei atetik eginiko deia. "Voz de llamada en casa ajena." (Etxba Eib).. Iñok ezpadotsu atera urtetzen eupara aundi bat eiñ, siestan igual egongo die ta. .
- 2. eupara, euparía. (b). izena. Kanpoan egiten den dei oihua.. Otx ein basuai, zein da etxia balitz letz, da arek euparia ein, dda kontestau daben moduan kontestau. Hil./ Euparia ein dau baiña ezta berbetara geratu./ Euparia ein dau baiña ezta berbetara geratu. .
- éuri, euríxa. (a). izena. Lluvia.. Ik. eulántz, eulánpar, eulórde. eurixak jo, . (-). esapidea. EURIXAK EMON. Euria egin, euriari ekin.. Autsa eitten da, ta eurixak joten baldin badau, aguruau ala be. Andres./ Gero eurixak emon juan eta ezin izan giñustan bi illabetian souan sartu. .. euríxa járdun, . (a). du aditza. EURÍXA IZAN. Estar lloviendo.. Eurixa diardu arra-arra./ Atzo afaittako orduan eurixa zan./ Oiñ euririk bada?. Ik. goixan-béian.. euríxa eiñ, . (a). du aditza. Llover.. Gaur eurixa eingo dau. .. euriráko egon, . (c). esapidea. Tener el tiempo tendencia a llover. . Laiño beltzak dabitz joan dan egunetan baiña egualdixa eztago eurirako... euri txiki, euri txikixa. (-). izena. Indar gutxiko euria. . Gutxi erabilia.. . láiño, laiñúa. (a). izena. Nube, niebla (orokorra).. Laiño beltzak agiri die./ Goizian laiño itxi-itxixa zeuan.. Galdara maillaztua esaten omen zitzaion aspaldi Angiozarren forma bereziko laino batzuei. Aramaion, laiño maillatuek bildotsak ematen dutenei. Oñatin, laiño litxakiñak laino meheei, litxak bezalakoei. . komentario 1.. euri áundi, euri áundixak. (b). izena. Lluvias torrenciales.. Azkenengo euri aundixak eruan eben zubixa...
- euri áundi, euri áundixak. (b). izena. Lluvias torrenciales.. Azkenengo euri aundixak eruan eben zubixa..
- euri txiki, euri txikixa. (-). izena. Indar gutxiko euria. . Gutxi erabilia.. láiño, laiñúa. (a). izena. Nube, niebla (orokorra).. Laiño beltzak agiri die./ Goizian laiño itxi-itxixa zeuan.. Galdara maillaztua esaten omen zitzaion aspaldi Angiozarren forma bereziko laino batzuei. Aramaion, laiño maillatuek bildotsak ematen dutenei. Oñatin, laiño litxakiñak laino meheei, litxak bezalakoei. . komentario 1 . tripaki-laiño, tripaki-laiñuak. (-). izena. (Angiozar., Antzuola.) "Los cirros (nubes)." (Izag Antz).. Ik. beláiño...
- euri-áize, euri-aizía. (c). izena. Viento que precede a la lluvia.. Euri-aizia dabill da laster da zaparraria. .
- euskal bargeta, euskal bargetia. (d). izena. (Eibar.) "Goitik behera beharrean, albo batera irekitzen den brageta.. Prakak zittuan euskal bargetiarekin, kortako atia letxe, alde batera zabaltzen zana.” (AAG Eibes). . Ik. prakamantal.
- euskáldun, euskálduna. (a). izena. Euskaraz dakiena. .
- euskalgáizto, euskalgaiztúa. (d). izena. Euskaraz gaizki ikasitakoek egin ohi duten euskara traketsa. "El euskara mal aprendido.". Zu e, ezautzen dostak neri”, eta olaxe eitten juan, euskalgaizto eitten juan./ Amorratua zuan euskeraz eitten, baiña zela ero ala; euskalgaizto.. EUSKAL GAIZTO EI. Ik. erderakára, erdelgaizto.
- euskalzále, euskalzalía. (b). izena. Euskara maite duena. Amante del euskara.. Orren aitta be euskalzale borrokatua zan. .
- euskárri, euskarríxa. (d). izena. Eusgarria, eusteko gailua. Apoyo, soporte, sostén.. Pareta orri euskarrixa ipiñi biako jako jausi eztaiñ. .
