izena
- 2. lanperna, lanpernak. (-). izena. (Eibar.) "Amanitas." (SB Eibetno) .
- 1. lantegi, lantegíxa. (c). izena. LANTEGI TXARRA. Lana, langintza.. Politikan sartu za? Lantegi txarra artu dozu. . LANTEGI TXARRA, gehienetan. .
- 2. lantegi, lantegíxa. (d). izena. Txondor bat egiteko erabiltzen den baso zatia. Baita, egurra prestatze lana txondorra egiteko.. Lenengo eitten da egurra bota, lantegixa esate ako ari. Guk esate gontxen, ba, “olako lantegi bat bota dou eta or iketza ein biou”. Mateo./ Geixenetan familixa bakoitzak, e, lanteixa esate jakon, ortaiko lau-bos bat milla killoko zer baten. Mateo. .
- 2. lanzurda, lanzurdía. (d). izena. Elur oso hotza haizearekin nahastuta ari deneko giroa.. Arrola aldian gizona lanzurdiakin itto zala esaten dabe. .
- 2. lapa, lapía. (d). izena. botanika Artium minus. Lanpatza, pegatin bedarra. Lampazo.. Lapia bai. Orrek e, mutikuak eta guk, tak! bota. Lapa botatzen abil neri tta. Katubedarra ero lapa bedarra. Lapia esaten jakon ari aliai tta. Don.. Galtzetatik edo praketatik kendu ezinda saioak egin dituenak badaki nolakoak diren. Bere burutxo bizartsuak oso eranskorrak dira. Ganauen lanparoiak sendatzeko erabili izan dira, eta baita kakabeherakoa sikatu eta txiza eragiteko ere. Sin. katubedar, lapatz, pegatin bedar. . Sin. lapa bédar, lanpátza. lapían modúan pegáu, . (c). esapidea. Gogor itsatsi.. Lapian moduan pegau jakun, da ezkiñuan gau guztian ondotik kendu. ..
- lapazórri, lapazorríxa. (d). izena. Ladilla.. Lapazorrixa dok ladilla. Emen eztok ezautu, baiña tokau izen zuan soldauskan. Don.. komentario 1 Sin. potrozórri.
- lápiko, lápikua. (a). izena. Puchero.. Kaso eixozu lapikuai. . komentario 1 Ik. artólapiko, tontólapiko. Zelako lapiko, alako tapa, . (-). esaera. Bakoitzari, dagokiona.. Baekian berak nola berba egin. Zelako lapiko, alako tapa. (SM Zirik)...
- lapiko-bonba, lapiko-bonbia. (-). izena. (Eibar.) Ura altzatzeko bonba..
- lápikoko, lápikokua. (c). izena. Potaje, cocido de legumbres.. Lapikokua jan ezkero eztau besteik biar izaten. . Lit.: "lo del puchero".
- 1. lapur, lapúrra. (a). izena. Ladrón, -a.. Ondrau itxuran dabitz lapurrik aundiñak. . lapur bíllur bárik, . (c). esapidea. Dícese de cuando alguien se retira a casa muy "animado" por el alcohol.. Atzo uste juat Migel lapur billur aundi barik juan zala etxera. ..
- lapurréta, lapurretía. (b). izena. Robo.. Aurtengo udan lapurreta asko izan da etxetan. . lapurrétan eiñ, . (a). aditza. LAPURREN EIÑ (LEIN.).. Robar.. Seminaixuan lapurretan ein ddabe. .. lapurrétan, . (a). Robando.. Ori lapurretan arrapau zeben dendan... lapurréta garbíxa, . (b). Gehiegi ordaintzen deneko zera. . Bi kafe milla pezeta; lapurreta garbixa ein zoskuen. ..
- 2. lar, lárra. (a). izena. botanika LÁAR, NAR (LEIN.). Rubus sp. Arantza. Zarzal, zarzamora.. Egundoko larrak dare gure etxostian.. Ekialdera arantza eta mendebaldera lar erabiltzen da. Lar erabiltzen dutenentzat arantzak elorrarantza esan nahi du. . Sin. arantza. Ik. sási, elórrarantza, laárdei.
- laráko, larakúa. (c). izena. LERAKO, LEAKO, LAAKO. Clavija, generalmente de madera, que une la pértiga del carro al yugo.. Larakua apurtu ta burdi-garua errekara jausi jakue. . Atzeko larakua eta aurreko larakua jartzen dira burtedea partikan mugitu ez dadin.. larakúa sartu, . (d). esapidea. Ziria sartu, gezurra sinistarazi.. Datorren illian ezkondu bia dala? Neri fraille zoiala esan jostan da. Orrek sartu jostan neri larakúa.. Sin. ziríxa sartu..
- láranja, láranjia. (c). izena. NARANJA. Naranja.. Txikitan, Uberako auzo-eskolan genbiltzanon artean, baziren batzuk (gehienak) "laranja" eta "lumero" esaten zutenak. Erdara edo "kultura" gehiagoko familietakook "naranja" eta "numero" esaten genuen eta barre egiten genien besteei..
- laratz, laratza. (-). izena. (Eibar.) Llar.. Sin. gelatz. Aberatsa, infernuko legatza; pobria, zeruko gloria/loria. (-). esaera. (Lar Antz). Erlijio kutsuko esaera. Hurrengo bizimoduan pobrea ondo biziko dela, alegia. . Aberatsa, infarnuko...
- lardio, lardiua. (-). izena. (Antzuola.) "Zerbait jausi eta erortzen denean egiten den zikinkeria. (Lar . Patxi moxkortu zan, da eskillaran in zeban lardiua". (Lar Antz). .
- lárgero, lárgerua. (c). izena. Ohe barrenetik oheburura doazen bi albo-oholak. Largero. . komentario 1
- 1. larráiñ, larráiña. (d). izena. Baserriaren kontrako lauunetxoari toki askotan ematen zaion izena. Lehenago han jotzen zelako garia, jakina. Era, plazoleta de trillar, en su origen.. Trilluakin baldin bazan, gari-joteko lekua, larraiña esate jakon. Ori e etxe gertuan nunbaitten lautaratxo bat, lauuna bat, euzkixa joteko lekuan, al bazan beintzat. Don. .
- lárrarte, lárrartia (Ub.-Ang.).. (b). izena. (Angiozar.) Arantzadia. Zarzal.. Oiñ larrartia da len ortua zana./ Larrartetik (edo larra artetik) urten ezindda demasak ein giñuzen. . Larrarte, substantibo eta hitz bakar bezala sentitzen da batzuetan (1. adibidea) "arantzadia" esango bagenu bezala, eta lar-arte, izen+postposizio, beste batzuetan, 2. adibidean bezala. Gauza bera gertatzen da "arantzarte"rekin.. Sin. arántzarte.
- larratxori, larratxorixa. (d). izena. Anthus pratensis; anthus trivialis. Bisbita.. Sin. bedartxóri, txítxi.
