Bergara aldeko hiztegia
zorátu.
(a).
da
du
Aditza.
Volver(se) loco.
“Obe dozu joatia zoratu baiño len.”
ZORATZEN EGON. esap. Oso pozik egon. Zoratzen dare alabatxuakin..
Volver(se) loco.
“Obe dozu joatia zoratu baiño len.”
ZORATZEN EGON. esap. Oso pozik egon. Zoratzen dare alabatxuakin..
zordanbíde, zordanbidía.
(c).
Izena.
Zor dan bidea, pasatzeko eskubidea duzun bidea. · Dícese de los caminos por los que determinadas familias tienen derecho a andar, aunque su trazado discurra por terrenos ajenos.
“Naiz da aspaldixan bide ortatik ibilli ez, zordanbidia da ta deretxua dauke pasatzeko.”
Hitz bakar gisa edota baita ZOR DAN BIDIA —hirutan— ahoskatu ohi da.
.
Zor dan bidea, pasatzeko eskubidea duzun bidea. · Dícese de los caminos por los que determinadas familias tienen derecho a andar, aunque su trazado discurra por terrenos ajenos.
“Naiz da aspaldixan bide ortatik ibilli ez, zordanbidia da ta deretxua dauke pasatzeko.”
Hitz bakar gisa edota baita ZOR DAN BIDIA —hirutan— ahoskatu ohi da.
.
zorgarri, zorgarrixa.
(d).
Izena.
Zorrak egiteko modukoa.
“Coca cola latia zorgarrixa da (garesti ateratzen da). (Lar Antz)./ Auxe da lanbídia zorgárrixa. (Izag Oñ).”
ohar bat
Zorrak egiteko modukoa.
“Coca cola latia zorgarrixa da (garesti ateratzen da). (Lar Antz)./ Auxe da lanbídia zorgárrixa. (Izag Oñ).”
ohar bat
zoríon, zoríonak.
(a).
Izena.
Felicidades, enhorabuena.
“Zorionak emun dosta. ”
Esamoldeak:
zoríonian.
(c).
Adberbioa.
En buena hora.
“Zorionian juntau zan lagun-kuadrilla orrekin, bestela onezkero kartzelan zan.”
Felicidades, enhorabuena.
“Zorionak emun dosta. ”
Esamoldeak:
zoríonian.
(c).
Adberbioa.
En buena hora.
“Zorionian juntau zan lagun-kuadrilla orrekin, bestela onezkero kartzelan zan.”
zoríoneko, zoríonekua.
(b).
Izenlaguna.
Dontsua, ditxosozkoa; zentzu peioratiboan edo ironikoan. · El dichoso.
“Zorioneko Roldan orrek pe emuten dau makiña bat berbakizun./ Zorioneko bixkor ibilli biarra dauke gaurko gaztiok.”
Asko jorratua den gauza bat aipatzerakoan erabilia, batik bat.
.
Dontsua, ditxosozkoa; zentzu peioratiboan edo ironikoan. · El dichoso.
“Zorioneko Roldan orrek pe emuten dau makiña bat berbakizun./ Zorioneko bixkor ibilli biarra dauke gaurko gaztiok.”
Asko jorratua den gauza bat aipatzerakoan erabilia, batik bat.
.
zoríonian.
(c).
Adberbioa.
En buena hora.
“Zorionian juntau zan lagun-kuadrilla orrekin, bestela onezkero kartzelan zan.”
En buena hora.
“Zorionian juntau zan lagun-kuadrilla orrekin, bestela onezkero kartzelan zan.”
zorióntsu.
1.zoriontsu, zoriontsúa.
(b).
Adjektiboa.
Feliz.
“Ume zoriontsua da zuen ori.”
Ez da asko erabilia..
2.zoriontsu.
(b).
Adberbioa.
Feliz.
“Zoriontsu bizi da.”
1.zoriontsu, zoriontsúa.
(b).
Adjektiboa.
Feliz.
“Ume zoriontsua da zuen ori.”
Ez da asko erabilia..
2.zoriontsu.
(b).
Adberbioa.
Feliz.
“Zoriontsu bizi da.”
zorna bédar, zorna bedárra.
(d).
Izena.
botanika.
senecio vulgaris.
Hierba cana, cardo enano.
Beste karduak baino txikiagoa, eta ez hain latza. Lore asko ditu, txikiak eta horiak. Urte guztia dago loran eta txoriek gustora jaten dute. Sororako kaltegarria da..
txori-kárdu.
botanika.
senecio vulgaris.
Hierba cana, cardo enano.
Beste karduak baino txikiagoa, eta ez hain latza. Lore asko ditu, txikiak eta horiak. Urte guztia dago loran eta txoriek gustora jaten dute. Sororako kaltegarria da..
txori-kárdu.
zóro.
1.zoro, zorúa.
Izena.
Loco, -a.
“Zoro guztiak eztare Santagedan. ”
Esamoldeak:
dirúa zóro.
(c).
Esapidea.
Dirua esku betean, ugari.
“Len taberniakin dirua zoro erabili zeben baiña oiñ majo bajauta dare./ Dirua zoro dagonian ezta pentsatzen ezik izango danik.”
Uztari buruz ere esaten da inoiz. Sagarra zoro dago aurten..
diru zoro, diru zorúa.
(c).
Erraz irabazitako dirua.
“Jokuan irabazittako diru zorua errez gastatzen dok. ”
2.zoro.
1.zoro, zorúa.
Izena.
Loco, -a.
“Zoro guztiak eztare Santagedan. ”
Esamoldeak:
dirúa zóro.
(c).
Esapidea.
Dirua esku betean, ugari.
“Len taberniakin dirua zoro erabili zeben baiña oiñ majo bajauta dare./ Dirua zoro dagonian ezta pentsatzen ezik izango danik.”
Uztari buruz ere esaten da inoiz. Sagarra zoro dago aurten..
diru zoro, diru zorúa.
(c).
Erraz irabazitako dirua.
“Jokuan irabazittako diru zorua errez gastatzen dok. ”
2.zoro.
zoró-úsaiñ, zoró-úsaiñak.
(c).
Izena.
Zorakeriak edo kaskajokeriak egiteko joera edo ohitura. · La tendencia o costumbre de hacer insensateces.
“Ibilli i belozidade orretan; ospittalian joango jak zoro-usaiñok./ Ezkondu zanian majo kendu jakon zoro-usaiñak.”
Zoro-usaiñak joan edo kendu, batik bat..
Zorakeriak edo kaskajokeriak egiteko joera edo ohitura. · La tendencia o costumbre de hacer insensateces.
“Ibilli i belozidade orretan; ospittalian joango jak zoro-usaiñok./ Ezkondu zanian majo kendu jakon zoro-usaiñak.”
Zoro-usaiñak joan edo kendu, batik bat..
zoroáize, zoroaizía.
(b).
Izena.
Palabra que unida a diversos verbos significa, según el contexto, ganas de juerga, de hacer locuras, etc.
“Gaur kriston zoroaizia daukau ta Ondarruara goiaz./ Zoroaiziak emun zotsan da moja sartu zan./ Gaur kriston zoroaizia dabill.”
Esamoldeak:
zoroaizia euki.
Esapidea.
zoroaiziak emun, zoroaizia ibilli.
Hego-haizea dabilenean ere zoroaizia dabilela esan ohi da.
Palabra que unida a diversos verbos significa, según el contexto, ganas de juerga, de hacer locuras, etc.
“Gaur kriston zoroaizia daukau ta Ondarruara goiaz./ Zoroaiziak emun zotsan da moja sartu zan./ Gaur kriston zoroaizia dabill.”
Esamoldeak:
zoroaizia euki.
Esapidea.
zoroaiziak emun, zoroaizia ibilli.
Hego-haizea dabilenean ere zoroaizia dabilela esan ohi da.
zoroáldi, zoroaldíxa.
(b).
Izena.
Arrebato de locura.
“Eztakitt ze zoroaldik emun dotsan domeka atsaldian lanera joateko./ Urrengo zoroaldixan auskalo ze eitten doskun.”
ZOROALDIXAK EMON, batez ere..
Arrebato de locura.
“Eztakitt ze zoroaldik emun dotsan domeka atsaldian lanera joateko./ Urrengo zoroaldixan auskalo ze eitten doskun.”
ZOROALDIXAK EMON, batez ere..
zorókillo, -a, zorókillua, -ia.
(c).
Adjektiboa.
zorákillo.
Zoro samarra. · Locuelo, -a.
“Bai, ori be zorokillo majua izan zuan bere denporan.”
zorákillo.
Zoro samarra. · Locuelo, -a.
“Bai, ori be zorokillo majua izan zuan bere denporan.”
zórri.
1.zorri, zorríxa.
(a).
Izena.
Piojo.
“Jentiak diño Cruz Verde-k zabaltze zittuala zorrixak negoziua eitteko./ Ilddakotik derrepente aldetzen dau zorrixak. Mertz.”
Esamoldeak:
zorrixán pare.
(b).
Esapidea.
zorrixán moduan.
Ugaritasun konparaketa.
“Umia zorrixan pare egoten da ikastolako atian.”
zórrixak mántentzera.
(d).
Esapidea.
Miseriak pasatzera. A pasar miseria. Lit.: "A dar de comer a los piojos".
“Krieda ta al dan lekura, danok, bieko juan. Zorrixak mantentzera. Orduan zorrixa be bazan... Bai ba, etzauan linpiezaik eta. Mertz.”
gólpe zórrik ez jo.
(c).
Esapidea.
Lan apurrik ere ez egin.
“Eztau kurso guztian golpe zorrik jo. ”
2.zorri, zorríxa.
(d).
Izena.
Fruta-arbolen kokoa. · Pulgón.
1.zorri, zorríxa.
(a).
Izena.
Piojo.
“Jentiak diño Cruz Verde-k zabaltze zittuala zorrixak negoziua eitteko./ Ilddakotik derrepente aldetzen dau zorrixak. Mertz.”
Esamoldeak:
zorrixán pare.
(b).
Esapidea.
zorrixán moduan.
Ugaritasun konparaketa.
“Umia zorrixan pare egoten da ikastolako atian.”
zórrixak mántentzera.
(d).
Esapidea.
Miseriak pasatzera. A pasar miseria. Lit.: "A dar de comer a los piojos".
“Krieda ta al dan lekura, danok, bieko juan. Zorrixak mantentzera. Orduan zorrixa be bazan... Bai ba, etzauan linpiezaik eta. Mertz.”
gólpe zórrik ez jo.
(c).
Esapidea.
Lan apurrik ere ez egin.
“Eztau kurso guztian golpe zorrik jo. ”
2.zorri, zorríxa.
(d).
Izena.
Fruta-arbolen kokoa. · Pulgón.
zorriketa, zorríketia.
(d).
Izena.
Despioje.
Esamoldeak:
zorríketan.
(c).
Adberbioa.
Zorriak kentzen, oiloak bere luma artean pikuka, adibidez. · Despiojándose, matando los piojos a picotazos (las gallinas, por ej.).
“Oilluak zorriketan dabitz egun guztia ta biar eurixa seguru.”
Hurrengo egunerako euri iragarpentzat hartu izan da oiloen zorriketa.
.
Despioje.
Esamoldeak:
zorríketan.
(c).
Adberbioa.
Zorriak kentzen, oiloak bere luma artean pikuka, adibidez. · Despiojándose, matando los piojos a picotazos (las gallinas, por ej.).
“Oilluak zorriketan dabitz egun guztia ta biar eurixa seguru.”
Hurrengo egunerako euri iragarpentzat hartu izan da oiloen zorriketa.
.
zorristo, zórristua.
(d).
Adjektiboa.
Zorritsua, kalamidadea. Pertsonez nahiz abereez, txakurrez batik bat. · Piojoso, calamidad.
“Alako zorristo batekin ezkondu zonan azkenian./ Ator ona, zorristo! (txakurrari).”
Apelatibo gisa, batik bat; bestela zorritsu. Etim.: «zorri-biztu», ziurrenez..
Zorritsua, kalamidadea. Pertsonez nahiz abereez, txakurrez batik bat. · Piojoso, calamidad.
“Alako zorristo batekin ezkondu zonan azkenian./ Ator ona, zorristo! (txakurrari).”
Apelatibo gisa, batik bat; bestela zorritsu. Etim.: «zorri-biztu», ziurrenez..
