Skip to main content

adberbioa

  • árutz. (a). adberbioa. Hacia allá.. Joan arutz. . AR. arutzatxúao, . (a). Harantzaxeago. . Joan arutzatxuao.. Ik. órrutz, ónutz..
  • 1. asarre. (a). adberbioa. Enfadado, a disgusto.. Asarre nago zurekin. . "Arpegia kolore barik" dio San Martinek, haserre egoera adierazteko: Euren artian Anakabe, arpegia kolore barik eta amorruaaz dardaraka. (SM Ezten).. Ant. aixkíre.
  • 1. asko. (a). adberbioa. Mucho, muchos.. Bei asko dauke. .
  • 1. askotxo. (c). adberbioa. Asko samar, gehiegi.   Un poco demasiado.. Irureun ardi dauzkala diño, baiña askotxo ez ete da?/Askotxo pentsatzen jat.. Ez da oso erabilia. Askotxo pentsatzen jat, eta horrelakoetan, batez ere. . Ik. géitxo, géixegi.
  • aspáldi. (a). adberbioa. Hace mucho.. Ori aspaldi pasau zan./ Eztakitt azkenengoz noiz ikusi neban, baiña aspaldi. . aspálditxuan, . (b). Aspalditxuan oso formal dabill.. Aspalditxuan oso formal dabill.. Aspaldixanen zentzu berdintsua du, baina denboran hurbilagoa-edo da. . Ik. aintxíñan.. aspaldíxan, . (a). adberbioa. Desde hace mucho, últimamente.. Aspaldixan gerriko miñez dabill./ Eztot aspaldixan ikusi. . Testuinguru batzuetan aspaldi, aspaldittik eta aspaldixan sinonimo gisa esaten dira: Eztot Migel aspaldi edo aspaldittik edo aspaldixan ikusi... aspaldittik, . (a). adberbioa. Desde hace mucho.. Aspaldittik dare piszinak Mondrauen. . Sin. aintxiñátik.. aspaldíko!, . (b). interjekzioa. Aspaldiko ezaguna. Agurtzerakoan erabilia. . Kaixo aspaldiko, zer moduz? .. Erdaraz ere entzun daiteke: Hola aspaldiko, que tal?»... aspaldíko, aspaldikúa. (a). izenlaguna. Antiguo de hace tiempo, veterano.. Oiñ ia eztago aspaldiko jai-giroik./ Lola Flores be aspaldikua dok pa. . Sin. aintxiñáko.. aspálditxo, . (b). Aspaldi samar.   Hace bastante.. Aspalditxo ezkutau zan emendik./ Eztot aspalditxo ikusi.. Aspaldiren zentzu berdintsua du, baina denboran hurbilagoa edo da. ..
  • aspaldittik. (a). adberbioa. Desde hace mucho.. Aspaldittik dare piszinak Mondrauen. . Sin. aintxiñátik.
  • aspaldíxan. (a). adberbioa. Desde hace mucho, últimamente.. Aspaldixan gerriko miñez dabill./ Eztot aspaldixan ikusi. . Testuinguru batzuetan aspaldi, aspaldittik eta aspaldixan sinonimo gisa esaten dira: Eztot Migel aspaldi edo aspaldittik edo aspaldixan ikusi..
  • astero. (a). adberbioa. Aste guztietan. .
  • astían-astían. (c). adberbioa. Astero.. Arek sidolakin danak astian-astian. Aniz. . Ik. zortzíxan-zortzíxan.
  • astíro. (b). adberbioa. Poliki, soseguz.   Despacio, sin prisas.. Egun baten etorri gurera ta astiro-astiro berba eingou. . Astíros dio Don.k. Topiña. Anka barekua. Babalapikua gertatzeko be bai... Astiros gauzia eitteko zan ori. Astirosao eitten dok or gauzia. Don./ Astirosao lan eiñ. Don. Ez diot besteri entzun.. Ik. mántso, políki, sosíuz.
  • astrápalaka. (d). adberbioa. Presaka, korrika, zalapartaka.   De prisa y corriendo, atropelladamente.. Etxe-alderia izan dou ta agostu guztia ibili ga astrapalaka. . Astrapalia darixola ere bai..
  • atan orretan. (-). adberbioa. (Eibar.) Gauza bat eta bestea egiten.. Atan orretan, eldu zan artsalde erdia. (SM Ezten). .
  • atéjoka. (b). adberbioa. Llamando a la puerta.. Nun zendeten? Ordu erdi inguru ein ddot atejoka. .
  • atérri. (a). adberbioa. ATERRIK. Ateri, euririk gabe.   Escampado.. Guazen aterri dauan bittartian.. ATERRIK ere esaten da. «Aterri-rik», ziur asko. .
  • atxímurka. (a). adberbioa. ATXÍMURTXIKA. A pellizcos.. Ama, Ainhoak atximurka ein ddost./ Ni jolasian nebillen da bera atximurka asi jat. . atximurka eiñ, . (a). aditza. ATXIMURTXI EIÑ, ATXIMURTXIKA EIÑ, IMURTXI IÑ (ANTZ.). Pellizcar. ..
  • atzekúaz áurrera. (b). adberbioa. Al revés, con lo de atrás para adelante.. Jertsia atzekuaz aurrera daukazu.. Ik. itxúlikaldera, aldrebes.
  • 1. átzera. (a). adberbioa. Berriro.   Otra vez, de nuevo.. Baiña zer? Atzera be lengo moduan, ala?. Sin. berriz, berriro. . Sin. barríro, bárriz.
  • 2. átzera. (a). adberbioa. Hacia atrás.. Joan zaittez atzera.. Ganaduari ere atzera egin dezan átzera! esaten zaio, edo atz-atz! .. Ant. aida!. ez atzera eta ez aurrera geratu, . (c). esapidea. Ezinean geratu.. Gure arteko problemia ez atzera eta ez aurrera dago./ Kotxiakin ez atzera eta ez aurrera geldittu giñan. .. atzera eraiñ, . (c). Hacer retroceder o desistir.. Gero Amabirjiñiena sartu oskuen da San Antonionai atzera erain oskuen. Fran. (AA BergEus). .. atzera eiñ, . (b). aditza. Retroceder, desistir.. Preziua jakin dabenian atzera ein dabe... átzeraka bótatzeko modukúa, . (c). esapidea. Usain txarrekoa, ia beti.. Txakurra atzeraka botatzeko moduko usaina jeukan. .. átzera bota, . (b). esapidea. Rechazar.. Caja Ahorros-eko oposiziñotan, lau ez, beste guztiak lelengo prueban atzera botaittue...
  • átzeraka. (b). adberbioa. Retrocediendo.. Aurreraka joan biarrian atzeraka goiaz.. Ik. átzeruzka. astua atzeraka baiño terkuaua izan, . (b). esapidea. Oso tematia izan. ..
  • átzeruzka. (b). adberbioa. Atzeranzka.   Hacia atrás, retrocediendo.. Asi zan autua atzeruzka ta etzan geldittu arbolia jo arte. . Ik. átzeraka.
  • atzo. (a). adberbioa. Ayer. . atzó goizían, atzó eguardixan, atzó atsaldian, atzo gabían.... atzo goizekúa ez izan, . (c). esapidea. Aspaldikoa izan.. Orrek izangoittu onezkero berrogetamar urte. Ori beroi be ezta atzo goizekua. ..
  • aukerán. (b). adberbioa. Egoki.. Afari pasaria eitteko aukeran zatoz ba./ Etxetik aukeran dauka eskolia. .
  • 1. aukerán. (c). adberbioa. Nire gustuz. Para mi gusto, puesto a elegir.. Kotxe au aukeran txikitxua da gure familixiandako./ Aukeran, zarata geixegi etaratzen dabe EGANak. .
  • 2. aukerán. (b). adberbioa. Aukeratzeko moduan.. Postrerako sagarra ero tartia zeuan aukeran. .
  • áurdun. (d). adberbioa. Embarazada.. Enbarazada asko esaten da. Gaur emen ola kalian e «Alako enbarazada ei dago». Oin gure zerian da ba, basarrikuak eta, «aurdun dago». Normalmente aurdun dago. Don. Gutxi erabilia.. Sin. estadúan, enbarazáda. Ik. kargáu.