Skip to main content

izena

  • 1. sorginkerixa, sorginkerixía. (b). izena. Pertsona edo abere sorginaren ekintza, barrabaskeria alegia.. Emakume orrek sorginkerixia eta ainddu naixa ugari tta gozotasun gutxi etxian./ Kontuz bei gorrixakin; sorginkerixan bat eingotsu ta. .
  • 2. sorginkerixa, sorginkerixía. (b). izena. Ulertu ezin den gertakaria, misterioren bat duena.   Dícese de las cosas y sucesos inexplicables.. Eztakitt ze sorginkerixa daukan ordenadore onek; galdu eitten die sartutako gauzak./ Aurten babak badauke sorginkerixan bat, danak igartu eitten die ta. .
  • 3. sorginkerixa, sorginkerixía. (b). izena. Brujería, sortilegio.. Berakatzak poltsikuan eruateittu begizkuan kontra. Olako sorginkerixa askotan sinisten dau arek. .
  • sorgiñorratz, sorgiñorratza. (-). izena. (Eibar.) aeschna cyanea. Libélula.. Sin. sakáojos.
  • sorjete, sorjetia. (d). izena. Ehun-piezak elkartuz izarak egiteko erabiltzen zen joskura edo juntura berezia.   Puntada especial para hacer sábanas con las piezas de tela de lino.. Enpalmau e, orillo bi eukitzen dau, ta areaz puntada fiñ-fiñ... zerien, sorjetian; gero ola zabaldu, ta etxako igarten. Juli. .
  • sórki, sórkixa. (d). izena. SÓLKI. Buruan emakumeak eraman ohi zuten oihalezko bigungarria, edarra edo beste pisu batzuk eramateko.   Rodete.. Sasoe baten edarria ta erabiltzeko azpixan erabiltzen zan zer bat, buruko sorkixa, bigungarri bat. Almoadilla bat, baiña izaten zuan erdixan zulua eta gero zatixekin ola (tirekin) josittako almoadilla bat. Klem./ Búrkua esate jakuan da sólkixa be bai. Borobill bat bigungarri buruan eruateko. Don. . Sin. burúta, búrko. Ik. édarra. sorkixan moduan, . (d). esapidea. Lotu-lotu eginda.. Ume, sorkixan moruan jarri zaittue, lotu-lotu eindda. . Goikoa umeari arropa gehiegi jartzen zaionean esaten da...
  • sórta, sortía. (b). izena. TXORTA (GUTXIAGO ERABILIA). Haz, manojo, ramo.. Lora-sortia bedinkatzen da San Juan egunian./ Abar-sortak saldu eitte zien labesutarako./ Artu aldiko amar eta sortak eiñ. .
  • sortalde, sortaldia. (-). izena. (Eibar.) Este. .
  • sortásun, sortasúna. (d). izena. Junturetako gogortasuna.   Torpeza de articulaciones.. Lepuan sentitzen dot sortasun bat.... Ik. sor, sortu.
  • soségau-éziñ, soségau-éziña. (c). izena. SOSÍAU-EZIÑ. Inquietud, incoformismo con lo que se tiene, búsqueda constante de cosas nuevas.. .
  • soségu, sosegúa. (c). izena. Sosiego, calma.. Miñ aundixak izaittu gabian da goizalderarte eztau izan soseguik. .
  • sóski, sóskixa. (d). izena. Etxean egindako larruzko haria.   Hilo casero de cuero.. Abarkak eta josteko narrua me-mee ebagi tta... soskixakin josi. Klem./ Soskixa izeten zan narruzkua, estu-estua. Mertz. .
  • sóso, sósua. (b). izena. Soso, insípido.. Ik. txepel.
  • sospétxa, sospetxía. (a). izena. Sospecha. .
  • sosprésa, sospresía. (c). izena. SORPRESA. Sorpresa.. SOSPRESA dio adin bateko jendeak. SOSPRESAN ARRAPAU. Ezustean harrapatu. .
  • sostrópo, sostropúa. (c). izena. Zuhaitza ebaki ondoren gelditzen den ipurdia eta inguruan jaiotzen diren lakatzak.   La base del árbol talado y las ramillas que brotan alrededor.. Sostropo bat arrapau zeban erruberiak eta iduli ein jakun burdi-garua.. Sastraka esanahian ere entzun daiteke.. Ik. tórto, sastráka.
  • soziedáde, soziedadía. (a). izena. Sociedad gastronómica.. Afarixa daukau soziedadian./ Bergan ogetaka soziedade dago. .
  • sózio, sóziua. (b). izena. Bazkidea.   Socio. .
  • sóziotza, sóziotzia. (c). izena. Bazkidetza.. Ango desastria ikusitta, soziotziai laga notsan. .
  • su, sua. (a). izena. Fuego.. Gustora gare suai begira. . su eiñ, . (-). . 1. su eiñ, . (b). du aditza. Prender.. Bustittako egurrak nekez eitten dau su. .. 2. su eiñ, . (c). aditza. Disparar.. Fusillakin su ein zeban illunetan. ... sua eiñ, . (a). du aditza. SU EIÑ. Hacer un fuego.. Lenengo armozau ta gero sua egin. . SUA PIZTU, SUA EMENDAU, SU edo SUA ARTU, SU edo SUA EMON, eta abar... su mótel, su motéla. (c). izena. Fuego lento.. Su motelegixan prejidu dot arrautzia.. Baita su bajugixan... .. su-ill, su-illa. (c). izena. Garrik botatzen ez duen sua, su motela.. Su-illa esate xako, su-illa, ainporrak eitten daben garrik baeko su ori, ezta ixaten karobixandako, gora aillegau bia dau ta. Andres. .. su bízi, su bizíxa. (c). izena. Fuego vivo.. Ez euki babak su bizixan.. Ik. brébe.. sutan jarri, . (c). esapidea. Oso haserretu. .. suak eta garrak artuta, . (c). esapidea. Oso haserre.. Suak eta garrak artuta dago autua maillatu dotselako.. Ik. txítxi baiño asarríao..
  • su bízi, su bizíxa. (c). izena. Fuego vivo.. Ez euki babak su bizixan.. Ik. brébe.
  • su gaiñeko apalda, su gaiñéko apaldía. (d). izena. Beheko suaren gaineko balda.. Guk su gaiñeko apaldía esaten gontsan. Don.. Ik. apála.
  • su mótel, su motéla. (c). izena. Fuego lento.. Su motelegixan prejidu dot arrautzia.. Baita su bajugixan... .
  • 1. sú-baju, sú-bajua. (c). izena. Hogar, fuego bajo.. Sin. beéko su.
  • 2. sú-baju, sú-bajua. (c). izena. Su motela.. Su-bajuan euki babak. .