Bergara aldeko hiztegia
záuri, zauríxa.
(d).
Izena.
Herida grande.
“Guk ola eridia txikixa danian karraputxíxa. Eskuan igual da “Ze daukak or?” da, “emen karraputxi bat”, zer txiki bat. Zaurixa aundixao danian, jeneralian: “Ori dok zaurittua daukakena”. Don.”
Gutxi erabilia, orain ERIDA entzuten baita ia bakarrik. Adin handikoek ezagutzen eta inoiz erabili ere egiten dute. ZAURITTUa agian gehiago ZAURIxa baino. Txikia denean KARRAPUTXIxa omen da, eta handia denean ZAURI..
Herida grande.
“Guk ola eridia txikixa danian karraputxíxa. Eskuan igual da “Ze daukak or?” da, “emen karraputxi bat”, zer txiki bat. Zaurixa aundixao danian, jeneralian: “Ori dok zaurittua daukakena”. Don.”
Gutxi erabilia, orain ERIDA entzuten baita ia bakarrik. Adin handikoek ezagutzen eta inoiz erabili ere egiten dute. ZAURITTUa agian gehiago ZAURIxa baino. Txikia denean KARRAPUTXIxa omen da, eta handia denean ZAURI..
zauríttu.
1.zaurittu, zaurittúa.
(d).
Izena.
Herida grande.
2.zaurittu.
(d).
da
du
Aditza.
Herir(se).
erídu.
1.zaurittu, zaurittúa.
(d).
Izena.
Herida grande.
2.zaurittu.
(d).
da
du
Aditza.
Herir(se).
erídu.
zázpiki.
1.zázpiki, zázpikixa.
(c).
Izena.
Sietemesino.
“Anairik gaztena zazpikixa da.”
Zortzi hilabetekin etorri ezkero, dénboraik barekúa. Don.
.
2.zázpiki, zázpikixa.
(c).
Adjektiboa.
Pertsona geldigor eta ipurterreengatik esana. · Dícese de las personas cascarrabias y de poco asiento.
“Ez jarritta, ez zutik, ez kalian, ez tabernan, ezin leike patxaraz ibilli zazpiki orrekin.”
1.zázpiki, zázpikixa.
(c).
Izena.
Sietemesino.
“Anairik gaztena zazpikixa da.”
Zortzi hilabetekin etorri ezkero, dénboraik barekúa. Don.
.
2.zázpiki, zázpikixa.
(c).
Adjektiboa.
Pertsona geldigor eta ipurterreengatik esana. · Dícese de las personas cascarrabias y de poco asiento.
“Ez jarritta, ez zutik, ez kalian, ez tabernan, ezin leike patxaraz ibilli zazpiki orrekin.”
zazpízar, zazpizárra.
(d).
Izen propioa.
zazpi izarrak (Oñ.).
Osa mayor, carro. Don. "Zazpi izarrak: nombre de una constelación. Se forma del Bostoillua y otras dos estrellas un poco más grandes." (Izag Oñ).
zazpi izarrak (Oñ.).
Osa mayor, carro. Don. "Zazpi izarrak: nombre de una constelación. Se forma del Bostoillua y otras dos estrellas un poco más grandes." (Izag Oñ).
záztar, zaztárra.
(b).
Adjektiboa.
Txikia, txatxarra. · Pequeñito, -a, poquita cosa.
“Ume zaztar batek tiragomiakin antiaju kristala apurtu dost./ Oillasko zaztar bateaittik milla duro pagau giñuan.”
Aukeran badirudi txatxar txikiagoa dela..
Txikia, txatxarra. · Pequeñito, -a, poquita cosa.
“Ume zaztar batek tiragomiakin antiaju kristala apurtu dost./ Oillasko zaztar bateaittik milla duro pagau giñuan.”
Aukeran badirudi txatxar txikiagoa dela..
zégaittik.
zéaittik, zégatik.
1.zegaittik.
(a).
Zergatik, galdetzailea. · Por qué?
“Zegaittik preguntatzen dozu.”
Azen.: zegáittik ere bai..
2.zegaittik eze.
(c).
Juntagailua.
zegaittik .
Adineko jendeak eta ez hain adinekoak juntagailu kausal gisa erabilia. · Partícula que se usa en oraciones causales explicativas.
“Etzaittez biar etorri, zegaittik eze biar illan azkena da ta jente asko egongo da./ Zeaittik eze Txirritak etara zittuan fueruen e, arek galdu zittueneko kantak eta. Hil./ Tio ete zan gero? Zeaittik eze Kaxinto-Guenetxe ezkontzeko arrebiakin plantau zan da. Hil.”
ZEGAITTIK soilik ere bai..
eze.
zéaittik, zégatik.
1.zegaittik.
(a).
Zergatik, galdetzailea. · Por qué?
“Zegaittik preguntatzen dozu.”
Azen.: zegáittik ere bai..
2.zegaittik eze.
(c).
Juntagailua.
zegaittik .
Adineko jendeak eta ez hain adinekoak juntagailu kausal gisa erabilia. · Partícula que se usa en oraciones causales explicativas.
“Etzaittez biar etorri, zegaittik eze biar illan azkena da ta jente asko egongo da./ Zeaittik eze Txirritak etara zittuan fueruen e, arek galdu zittueneko kantak eta. Hil./ Tio ete zan gero? Zeaittik eze Kaxinto-Guenetxe ezkontzeko arrebiakin plantau zan da. Hil.”
ZEGAITTIK soilik ere bai..
eze.
zéiñ.
ohar bat
1.zeiñ.
(a).
Izenordaina.
Nor. · Quién.
“Zeiñ etorri da?”
nor.
Esamoldeak:
zein baiño zeiñ.
(c).
Esapidea.
Cada cual más.
“Bi neskakin zebillen, zein baiño zeiñ polittaua./ Zein baiño zeiñ astuauak die bi anaiak. ”
ZEI.
2.zeiñ.
(a).
Izenordaina.
Cual, qué.
“Zeiñ lekutan bizi za?”
Galdera pluraletan ere bai: Zein nai dittuzu, gorrixak ala beltzak? Don. Testuinguru honetan zeintzuk ere bai.
.
ohar bat
1.zeiñ.
(a).
Izenordaina.
Nor. · Quién.
“Zeiñ etorri da?”
nor.
Esamoldeak:
zein baiño zeiñ.
(c).
Esapidea.
Cada cual más.
“Bi neskakin zebillen, zein baiño zeiñ polittaua./ Zein baiño zeiñ astuauak die bi anaiak. ”
ZEI.
2.zeiñ.
(a).
Izenordaina.
Cual, qué.
“Zeiñ lekutan bizi za?”
Galdera pluraletan ere bai: Zein nai dittuzu, gorrixak ala beltzak? Don. Testuinguru honetan zeintzuk ere bai.
.
zein dda.
(d).
Juntagailua.
Konparazio juntagailuaren indargarria, oso adinekoek bakarrik darabiltena. Como si...
“Diarra batetik bestera, segimena, zein dda sokian moduan, kilometruen moduan. Hil./ Otx ein basuai, zein da etxia balitz letz, da arek euparia ein dda kontestau daben moduan kontestau. Hil./ Zein dda... eztakit ze balitza bezelaxe. Klem.”
Konparazio juntagailuaren indargarria, oso adinekoek bakarrik darabiltena. Como si...
“Diarra batetik bestera, segimena, zein dda sokian moduan, kilometruen moduan. Hil./ Otx ein basuai, zein da etxia balitz letz, da arek euparia ein dda kontestau daben moduan kontestau. Hil./ Zein dda... eztakit ze balitza bezelaxe. Klem.”
zéken, zekéna.
(d).
Adjektiboa.
Zikoitza. · Tacaño, -a.
Zaharrek bakarrik erabilia..
siku, ximur.
Esaerak:
Zekena, mekena, begixan txeldorra.
Esaera.
"Begian bekatxoa (txeldorra) edo zerbait duenari esaten zaio." (Lar Antz).
zéken, zekéna.
(d).
Adjektiboa.
Zikoitza. · Tacaño, -a.
Zaharrek bakarrik erabilia..
siku, ximur.
Zikoitza. · Tacaño, -a.
Zaharrek bakarrik erabilia..
siku, ximur.
Esaerak:
Zekena, mekena, begixan txeldorra.
Esaera.
"Begian bekatxoa (txeldorra) edo zerbait duenari esaten zaio." (Lar Antz).
zéken, zekéna.
(d).
Adjektiboa.
Zikoitza. · Tacaño, -a.
Zaharrek bakarrik erabilia..
siku, ximur.
Leintz.
zéla.
(a).
Adberbioa.
Nola. · Cómo.
Esamoldeak:
zela leiken.
(c).
Esapidea.
Harridurazko esapidea.
“Zela leiken ain txorimalua izatia!”
Nola. · Cómo.
Esamoldeak:
zela leiken.
(c).
Esapidea.
Harridurazko esapidea.
“Zela leiken ain txorimalua izatia!”
zéla-aláko.
1.zéla-aláko, zéla-alakúa.
Modu batekoa edo bestekoa.
“Ointxe kotxia erosi biarrian gare zela-alakua. ”
Sin. nola-alako..
zéozelako, zelabaitteko.
2.zéla-aláko, zéla-alakúa.
(b).
Izenlaguna.
De dudosa calidad o condición.
“Etzeuan peskaurik eta azkenian zela-alako antxoa batzuk ekarrittut./ Txakurra badaukau baiña zela-alakua.”
Sin. nola-alako. .
zéozelako, zelabaitteko.
1.zéla-aláko, zéla-alakúa.
Modu batekoa edo bestekoa.
“Ointxe kotxia erosi biarrian gare zela-alakua. ”
Sin. nola-alako..
zéozelako, zelabaitteko.
2.zéla-aláko, zéla-alakúa.
(b).
Izenlaguna.
De dudosa calidad o condición.
“Etzeuan peskaurik eta azkenian zela-alako antxoa batzuk ekarrittut./ Txakurra badaukau baiña zela-alakua.”
Sin. nola-alako. .
zéozelako, zelabaitteko.
zelábaitt.
1.zelábaitt.
(b).
Adberbioa.
Nolabait. · De una manera o de otra.
“Eztakitt zela, baiña zelabaitt urtengou aurrera./ Ezin dozu zelabaitt jirau afaittako ogixa?”
Sin. nolabaitt (gutxi erabilia)..
zela ero ala, zeozela.
2.zelábaitt.
(c).
Adberbioa.
Nola edo hala, ez oso ondo. · Así así, no muy bien.
“Arek pe euskeraz zelabaitt daki./ Etxeko lanak zelabaitt eindda eruaittu eskolara.”
zela ero ala, zeozela.
1.zelábaitt.
(b).
Adberbioa.
Nolabait. · De una manera o de otra.
“Eztakitt zela, baiña zelabaitt urtengou aurrera./ Ezin dozu zelabaitt jirau afaittako ogixa?”
Sin. nolabaitt (gutxi erabilia)..
zela ero ala, zeozela.
2.zelábaitt.
(c).
Adberbioa.
Nola edo hala, ez oso ondo. · Así así, no muy bien.
“Arek pe euskeraz zelabaitt daki./ Etxeko lanak zelabaitt eindda eruaittu eskolara.”
zela ero ala, zeozela.
zelabaittéko.
1.zelabaitteko, zelabaittekúa.
(c).
Izenlaguna.
Nolabaitekoa, edozein modutakoa.
“Nai dozuena eiñ, baiña bazkaltzeko ekarri zelabaitteko ogixa./ Txamarria jantzizu, negukua ero zelabaittekua.”
zéozelako, zéla-aláko.
2.zelabaitteko, zelabaittekúa.
(c).
Izenlaguna.
Ez oso ona. · De dudosa calidad.
“Azkenian ikusi giñuan teatrua, baiña zelabaittekua.”
zéozelako, zéla-aláko.
1.zelabaitteko, zelabaittekúa.
(c).
Izenlaguna.
Nolabaitekoa, edozein modutakoa.
“Nai dozuena eiñ, baiña bazkaltzeko ekarri zelabaitteko ogixa./ Txamarria jantzizu, negukua ero zelabaittekua.”
zéozelako, zéla-aláko.
2.zelabaitteko, zelabaittekúa.
(c).
Izenlaguna.
Ez oso ona. · De dudosa calidad.
“Azkenian ikusi giñuan teatrua, baiña zelabaittekua.”
zéozelako, zéla-aláko.
zéla ero ála.
1.zela ero ala.
(b).
Adberbioa.
zela-ala.
De alguna forma.
“Zela ero ala moldauko ga./ Eik zela-ala ta laga. Don.”
zeozela, zelábaitt.
2.zela ero ala.
(b).
Adberbioa.
Ez oso ondo. · De deficiente manera.
“Aspaldixan zuen anaia zela ero ala dabill.”
zeozela, zelábaitt.
1.zela ero ala.
(b).
Adberbioa.
zela-ala.
De alguna forma.
“Zela ero ala moldauko ga./ Eik zela-ala ta laga. Don.”
zeozela, zelábaitt.
2.zela ero ala.
(b).
Adberbioa.
Ez oso ondo. · De deficiente manera.
“Aspaldixan zuen anaia zela ero ala dabill.”
zeozela, zelábaitt.
