Skip to main content

aditza

  • néurtu. (a). du aditza. Medir.. Gaizki neurtu neban eta oiñ etxat kabitzen. . "Mide dos metros": bi metro dauzka, bi metro da luze, edo horrelakoak esan izan dira eta ez "bi metro neurtzen ditu". Dena dela, orain entzuten da azkenengo hau.. Ik. neurri (?).
  • 1. nezesitau. (c). du aditza. Necesitar.. Gutxi erabilia..
  • norberandu. (-). aditza. "Norberarengana ekarri, norberaren interesetara jendea konbentzitu.. Taldetan beti egoten da norberantzen daben jendia." (Lar Antz). .
  • normáldu. (b). da aditza. Normalizarse.. Bilbo aldia uraundixak ezkero ezta normaldu. .
  • 1. obátu. (b). dio aditza. EBÁTU, OGATU, ORATU. Heldu, oratu.   Agarrar, asir.. Obatu eidazu eskutik polittorrek./ Illetatik obatu dotsa. . Sin. eldu.
  • 2. óbe izan. (a). da aditza. ÓBA IZAN. (A, UB.). Ser mejor.. Obe dozu ixiltzia. . Geroaldia obeko edo obe izango. Obeko leuke orrek zorrak pagauko balittu..
  • obedezídu. (b). du aditza. Obedecer. .
  • obeitu. (-). aditza. (Eibar.) "Obeditu, amore eman.   Rendirse" . Da emon-emon eiñ da golpez mazpilduta laga ei eban, azpixan artu ta obeitzen ebala esan arte. (SM Ezten)..
  • 1. oberátu. (c). da-du aditza. Mejorar. Tratándose de enfermos, sobre todo.. Indiziñua artu zebanian belaxe oberatu zan. .
  • obétu. (b). da-du aditza. OBÁTU (UB.). Hobe bihurtu.   Mejorar.. Eurixokin bidiak eztie bape obetu. . Mejorau ere asko entzuten da..
  • 1. obligau. (a). du aditza. Obligar.. Enintzakek fubolera joango obligauta be. .
  • 2. obligau. (-). aditza. Bultza eginez mogitu objektu astun bat (?). .
  • obráu. (d). du aditza. (eufemismoa.) Kaka egin.   Defecar.. Azkenian gaur goizian obrau dot. . Ik. komunéra joan, kaka eiñ, librau.
  • 2. odiátu. (c). du aditza. Zerua hodei-lainoz estali.   Cubrir el cielo con nubes de tormenta.. Oiñ arte garbi egon da baiña belaxe odiatu dau. .
  • odóldu. (c). da-du aditza. Odolez bete.   Ensangrentar.. Praka guztiak odolduta ekarrittu. .
  • odolústu. (c). da-du aditza. Desangrar(se).. Anbulantzia etorri bittartian odolustu zan. .
  • oerátu. (c). da-du aditza. OBERÁTU, OGERATU. Acostar(se).. Bart berandu oeratu naiz./ Atzo berandu oeratu neban umia. .
  • ofendídu. (a). da-du aditza. Ofender(se).. Ofendidu baaut barkatu. .
  • ofiziua emon. (b). aditza. Ofizio bat ikasi eragin.. Gurasuak nik ofiziua ikestia nai zeben, neri ofiziua emotia, ta aura etzeben pentsatzen ofiziua zanik. Martin. .
  • ofiziua ikasi. (b). aditza. Lanbidea ikasi.. Bai, arotzeixan ofiziua ikesten ibilitxa nao gerra aurretikan. Ez genduan asko ikesi e. Gero gure kasetara geixao ikesi genduan, zeatxik eze ofiziua ikestera joan, da betik piontzia. Sebas. .
  • oillártu. (d). da-zaio aditza. Harro jarri.. Oillartzen bajatzu, emon bi belarrondoko. .
  • oillotu. (c). aditza. (Oñati.) "Kokotu: amilanarse. Desganarse, debilitarse" (Izag Oñ).. "Oillua izatia dok: ser cobarde, apocado." (Izag Oñ) .
  • oiñeztúa eiñ. (b). aditza. OIÑEZTÚA IZAN. Relampaguear.. Ik. tximísta.
  • oiñustu. (d). aditza. Oinutsik jarri. .
  • óittu. (a). da-du aditza. Ohitu.   Acostumbrar(se).. Lan gogorra da maixutzia oittu arte./ Ondogi oittu dozu semia.. Akostunbrau ere dezente entzuten da.. Ik. jarri. astúa mákillara letxe óittu, . (c). esapidea. Gauza txar edo gogor batera ohitu.. Atzo berreun km eta gaur beste berreun. Astua makillara letxe oittuta dare korredoriak. ..