Skip to main content

aditza

  • nanótu. (c). da-du aditza. Ahuldu, koittautu.   Debilitar(se), volver(se) cuitado.. Amandria, gaixua pasau zeban ezkero, ziero nanotuta dago./ Uste dot landara au azi biarrian nanotu ein ddala.. Ik. gizajotu, koittáutu.
  • nanukerixa, nanukerixia. (-). aditza. (Eibar.) "Doilorkeria, zikoizkeria.   Ruindad.. Aundiki guran eta nanukerixia beti aldian..
  • 1. narrastu. (c). da-du aditza. Narras bihurtu.   Volverse desaliñado, viejo.. Oso narrastuta topau dot zuen aittajuna./ Gripiak ziero narrastu dau koittaua. .
  • 2. narrastu. (c). du aditza. Eguraldia eskastu.   Volverse desapacible el tiempo.. Goizian alako egualdi ona zeuan da atsalderako ziero narrastu dau.. Lanbroa sartzen denean erabiltzen da, batik bat. .
  • 1. narrúa jo. (b). du-dio aditza. Hacer el amor, follar.. Narrua joteko ezkondu ero pagau ein bia dala ziñuan lenguan batek etsitta.. Sin. txórtan eiñ, narrútan eiñ, txortía jo, jo.
  • 1. narrutu. (b). du aditza. Narrua kendu.   Desollar, pelar.. Konejua narrutzen diardu amak. .
  • 2. narrutu. (b). du aditza. Desplumar en el juego.. Azkoittiar batzun kontra asi giñan musian da narrututa urten giñuan.. Gehienetan NARRUTUTA URTEN, baina beste forma batzuk ere bai: Ikusikok, akordau orduko narrutuko abe..
  • 3. narrutu. (c). du aditza. Norbait gogor kritikatu.   Despellejar, criticar duramente.. Zenbat aldiz narrutu ete gaittue gure ezjakiñian... .
  • 2. nasaittu. (c). da-du aditza. Lasaitu.   Tranquilizar(se).. Dirua eskutan ikusi zebanian nasaittu zan.. Gutxi erabilia; trankilddu entzuten da. .
  • nasaittu. (-). aditza. 1. nasaittu, . (b). du aditza. Lasaitu.   Aflojar, ensanchar.. Prakak estugi neuzkan da nasaitzera eruaittut. . zintturóia nasáittu, . (-). esapidea. (eufemismoa.) ZINTTURÓIA ESKATU, PRAKAK NASÁITTU. Kaka egin.. Zintturoia nasaitzera noia ta belaxe nator.. Fintasunez hitz egiten denean erabiliak. ... 2. nasaittu, . (c). da-du aditza. Lasaitu.   Tranquilizar(se).. Dirua eskutan ikusi zebanian nasaittu zan.. Gutxi erabilia; trankilddu entzuten da. .. 3. nasaittú, nasaittúa. (c). izena. Lasaitua.   Respiro, desahogo, alivio.. Kreditua pagau zebanian arek artu zeban nasaittua./ Diruik etzan agertu baiña nasaittu ederra artu giñuan dokumentuak agertu zienian./ Arek artu zeban nasaittua etzeukala kantzerrik jakin ebanian.. Hau, ostera, erabilera arruntekoa da. ..
  • 1. nasaittu. (b). du aditza. Lasaitu.   Aflojar, ensanchar.. Prakak estugi neuzkan da nasaitzera eruaittut. . zintturóia nasáittu, . (-). esapidea. (eufemismoa.) ZINTTURÓIA ESKATU, PRAKAK NASÁITTU. Kaka egin.. Zintturoia nasaitzera noia ta belaxe nator.. Fintasunez hitz egiten denean erabiliak. ..
  • 1. nausíttu. (d). da aditza. Nagusitu, irabazle edo gailen gertatu, lehiaketa batean, batik bat.   Dominar, vencer, sobre todo tratándose de competición.. Pelotan errez nausittu zien uberatarrak..
  • 2. nausíttu. (c). da aditza. Pertsona handi egin.   Hacerse una persona mayor.. Puxkat nausittu zanian alde in zeban etxetik./ Nausittutako jentia komeni da ikazgiñarako. . Sin. aundi egin.
  • négar eiñ. (a). du aditza. Llorar.. Gero alperrik izango da negar eittia. .
  • négar eráiñ. (b). dio aditza. Hacer llorar.. Abadiak negar erain zotsen ezkonbarrixei bodako sermoian. .
  • negarrái émon. (c). dio aditza. Echarse a lorar.. Entzutiaz bat negarrai emon zotsan. .
  • negárrak úrten. (b). dio aditza. Saltársele las lágrimas.. Amai negarrak urtetze zotsan semiana jakin zebanian.. ZERK urten. .
  • 1. negáu. (c). du aditza. Ukatu emandako hitza edo egindako tratua.   Negar la palabra dada o el compromiso adquirido.. Gauza bat ainddu lenengo ta gero ezetz esaten danian, negau. Klem./ Negau eitten dau dirua laga notsana. . Sin. ukátu.
  • 2. negáu. (c). da aditza. Ukatu zerbait egitera.   Negarse a algo.. Juezana presentatzera negau zan.. Sin. ukatu.
  • negútu. (d). aditza. Eguraldiak negu itxura hartu.. Maiatzan bata eta zela negutu daben. Ezta zuza asko erneko. .
  • 1. nekatu. (b). da-du aditza. Cansar(se).. Gustoko lanian ezta nekatzen erdi galdurik egon da baina berriro indartzen ari da. . Kantsau erabiliagoa da. Nekatu erdi galdurik egon da baina berriro indartzen ari da..
  • nekéztu. (c). da-du aditza. Nekeza bihurtu, zaildu.   Volverse difícil, dificultar.. Nekeztu ein da lana billatzia./ Beltza izatiak nekeztu zotsan bizimodua.. Sin. zailddu. Ant. samúrtu, erréztu.
  • néskazartu. (b). da aditza. Neskazahar bihurtu. .
  • 2. neurri (?). (d). aditza. Neurtu zentzuan grabatu zitzaion behin Hilariri.. Ta gero ori neurri zanian... Hil.. Ik. sokakára.
  • néurrixak artu. (b). aditza. Tomar medidas, tanto en su significado real como en el figurado..