aditza
- 2. mudau. (b). da aditza. Mudarse de color, palidecer.. Puxka bategaittik etxako koloriak mudauko (narrusendoa, aurpegi gogorrekoa dela)./ Esan notsanian koloriak mudau jakon. . KOLORIAK MUDAU..
- 3. mudáu. (c). du aditza. Aldatu. Mudar, cambiar.. Subak udabarrixan mudatzen dabe narruz./ Noiz mudau biaittuzu izarak? .
- mún émon. (b). dio aditza. MUN EIÑ. Musu eman (baina ez pertsona bati aurpegian). Besar algo, o a alguna persona en sitio diferente a la cara.. Relikixiai mun emotera joaten giñan elizan./ Aitta-santuak ezotsan gure lurrai munik emon./ Eskuan emun gontsan mun.. Ik. laztana emon, pa eiñ..
- 2. múrgill éiñ. (c). du aditza. Uretara salto egin. Zambullirse, tirarse al agua.. Presa gaiñetik murgill eitte zeban buruz bera. . Gaur egun nahastua badago ere, gure mutikotan behintzat, murgill eiñ edo murgilddu uretara salto egiteari (buruz behera bazen, gehienbat) deitzen genion, eta murgillian eiñ urazpitik igeri egiteari. Dena dela, azkenengo honi murgill eiñ ere esaten zioten batzuek..
- 1. murmuak jota egon. (d). aditza. Padecer el perro la enfermedad del muermo, el moquillo.. Txakurra murmua jota dago ta akaau ein biakou. .
- musintz eiñ. (-). aditza. (Aramaio.) Mespretxatu, gutxietsi.. Musintz ein nutzan orri. (Orm Aram). .
- mustáu. (d). du aditza. MOSTAU. Abere-kumea bere amarengana eraman titia har dezan. Hacer que la cría mame la leche de su madre.. Billotxak mustau. Ardixak etxera joaten dienian esnia eratia, errepera botatzia, mustatzia. Billotxak mustau dittut. Txala be bai. Klem.. NOR-NORK larrau bezala. .
- mutútu. (b). da-du aditza. Mutu bihurtu.. Gerra denporan mututu zan.. Isildu zentzuan ere bai, zabalkundez. Radixua mututu jaku ta konpontzera eruan bia da./ Zeoze esaten asten bada laster mututukot. .
- mutxúrtu. (d). du aditza. Mutxurrak egin, meta txikiak egin.. Gaur lotutako garixa mutxurtu ein biako da lanbrua egiñenan be. .
- naástu. (a). da-du aditza. NAASTAU. Mezclar(se), revolver(se).. Len ardauai ura naasten zotsen tabernarixak./ Batidoriakin ondo naastu ta zerbidu. .
- 2. nabartu. (-). aditza. "Edurra sendotzeke egon, apur bat zurituta bakarrik.. Dana nabartuta dao, ta Bitorixara jun in bi za?" (Lar Antz).. Sin. zurinabartu..
- 1. nabartu. (-). aditza. "Ile zuriak ateratzen direlako ilea kolore askotarikoa izan.(Lar Antz). . Aspaldian majo nabartu jako illia." (Lar Antz)..
- 2. nái izan. (a). du aditza. Querer.. Zeuk pe eztakizu ze nai dozun.. Nai izan zeban./ Nai zeban./ Nai dau./ Nai izango dau edo naiko dau. Angiozar eta Uberan gura gehiago, adinekoek, batik bat.. Sin. gúra ízan. nai dabenak nai dabena esango dau, . (b). esapidea. GURA DABENAK GURA DABENA ESANGO DAU. Digan lo que digan.. Nai dabenak nai dabena esango dau, baina Riojako ardauan modukoik etxaok. .. nai aiña, . (-). zenbatzailea. Nahi adina.. Orrek nai aiña diru dauka. . Sin. nai ainbat, nai beste...
- 4. nai izan. (c). dio aditza. Maite izan. Querer a alguien, amar.. Umiak asko nai zotsan amandriai./ Orduan umiei nai zixuen e. JJp. (AA BergEus, 340. o.). Adinekoen artean arrunta. NOR-NORI-NORK. Sin. maite, gure izan (Lein)..
- naixáo izan. (a). du aditza. Nahiago izan. Preferir.. Naixao dau etxian gelditzia pezetia gastatzia baiño. . NAIXAGO NEUKE: ojalá. Naixao neuke edurra eingo baleu. . naixao neuke: ojalá, . Naixao neuke: ojalá.. Naixao neuke edurra eingo baleu. ..
- nakorrotu. (-). aditza. (Aramaio.) "Narrastu, okertu, ibili ezinka egon.. Ori nakorrotu ra mouten." (Orm Aram). .
- ñan-ñan eiñ. (a). du aditza. (haur hizkera.) NÁNA EIÑ, NANAN EIÑ (EIB.). Jan. Comer.. Ale, ñan-ñan eiñ da lolo eittera. .
