aditza
- 1. pentsau. (a). du aditza. Pensar.. Pentsau dot zer esan.. Bi aldiz pentsau eta beiñ iñ, . (-). esaera. "Hori da egin behar dena, eta ez beste honako hau: behin pentsatu eta bi aldiz egin." (Lar Antz). .. pentsáizu, . (c). Pentsa ezazu. Muletilla que se usa para subrayar algo que se acaba de oir o decir, y que nos ha afectado.. —Gizonoi ziero eranai emunda ei dago. —Pentsaizu; etxe aretan egongo da jiria./ Onek e, artzeko aparatu ta guzti dare etorritta; pentsaizu. Hil./Mendiko garosaillak, danak burdiñaratu eitten zien; pentsaizu. Ben. .. ondo pentsatzen jarritta, . (c). esapidea. Pensándolo bien.. Ondo pentsatzen jarritta, ez da entenditzen hemen pasatzen dana...
- perraberríttu. (d). aditza. Perra berriak ipini.. Perraberrittu ein biako da irixa. . Irudizkuan ere bai; zapata berriekin datorren bati, adibidez: Eu be dotore e, perraberrittuta..
- 1. peskan eiñ. (a). aditza. Pescar. .
- petráldu. (c). da-du aditza. Petral bihurtu.. Aspaldixan ziero petralduta dabill zuen neskatillia. .
- 3. pikáu. (c). du aditza. Harriak, txingorrak edo txoriek barazkiak edo fruta zulatu.. Arri zaparrariak ziero pikauta lagaittu madarixak. .
- 4. pikáu. (a). da aditza. Picarse.. Edozer gauzagatik pikatzen da.. Belaunaldi zaharrek ez dute erabiltzen. .
- pikutéau. (a). dio aditza. (haur hizkera.) Chivar.. Andereñuana joaten da gauza danak pikuteatzera./ Beti pikuteatzen ibiltzen da. .
- pilláu. (b). du aditza. PILLÁTU. Pilak egin. Amontonar.. Etxe aurrian pillauta dare traste guztiak./ Bazabitz zu diruak pillatu ta pillatu. .
- pinplau. (c). aditza. (eufemismoa.) Mozkortu.. Puxkat pinplau zanian, aora etorri jakozen danak esan zotsan./ Nik uste dot Karlos puxkat pinplauta zeuala atzo.. Gehienetan "puxkat" aurretik. Lafiau baino leunagoa da. .
- 1. pinttau. (b). du aditza. PINTAU. Margotu. Pintar.. Kotxiak pinttau premiñia dauka. . Pintau entzuten da orain gehiago..
- 2. pinttau. (b). du aditza. Dar resultado, medrar.. Dendia jarri dau; eztakigu pinttauko daben./ Orrek desiertuan be pinttau eingo leukek. .
- pipártu. (c). da-du aditza. Jenio txarrez jarri. Poner(se) de mal genio.. Ziero pipartuta jartzen da Realak galtzen dabenian.. Sin. piparmínddu.
- pitzatu. (b). aditza. BITZATU, BRINTZATU. Brintzatu. Rajar. . Eskulturan da eitteko bier da, zerik, ixerdi-zuloik txikinena, zerrauena dauzkana, bestela pitzatu eztein. Juantxo. . Sin. brintzatu. pitzatuta egon, . (-). esapidea. "Zoratuta egon.. Ori pitzatuta jaok. Zela esan leikek olakoik!" (Lar Antz). ..
- 2. piztu. (b). da-du aditza. Revivir, reanimar, resucitar.. Ekarri ardao trago bat, aber pizten gan. .
- 1. plantáu. (c). da-zaio aditza. Bat-batean haserretu eta frente eman; solaskideari, batik bat. Enfadarse y enfrentarse súbitamente, generalmente con el interlocutor.. Dirua eskatu notsanian ganau edarra plantau jatan./ Gosiak dagonian eta afaltzera ezkoiazela esan ezkero, aura plantatzen dok bitxua./ Aura belaxe plantatzen da burrukarako.. Goikoen antzeko esaldietan: MUTILLA, GANAUA, BITXUA edo BURRUKARAKO... PLANTAU norbaiti. NOR-NORI batik bat. .
- 2. plantau. (c). aditza. Presentar(se). Adinekoen ahotan hainbat testuingurutan entzun daiteke. Ustekabean agertu:. Gabeko amarretan plantau jakun afaltzera./ Edozein egunetan plantatzen jakue etxian.. Agertu, besterik gabe. Da danen publikuan abadia plantau ei jakon konfesau ero, beran asoluziñua emun ero, eitteko ero, ta. Hil./ Ta alaxe jaso ta plantau i eben. id./ Gauza batzutan ondo plantatze i zan errezoietan da, baiña faillaua. Hil../ Gauza batzutan ondo plantatze i zan errezoietan da, baiña faillaua. Hil. . ondo plantáutako, ondo plantáutakua. (c). izenlaguna. Gorpuzkera oneko pertsona, altua eta ondo egina. Persona de buen tamaño y porte.. Gurasuak etzittuan pieza aundixak baiña bera ondo plantautakua dok. ..
