izena
- 2. trámo, trámua. (d). izena. Tramo, capa. Txondorrak duen egur-ilara bakoitza, adibidez.. Lantzian tramo bat; a kendu, da bardindu, da atzea bota lurra, a lur-sikua. Cand./ Ori karobixoi zan ba, lelengo tramo bat egurra da geo arrixa, da atzea gaiñian egurra ta arrixa. Cand..
- tranbil, tranbilla. (-). izena. (Eibar.) TRONBIL. "Rulo apisonador, molón de labranza.". Tranbilla esaten jakon soluan erpilak zapaltzeko ibiltzen zanari. Alper-arrixa porlanezkua izaten dan moduan, egurrezkuak izaten ziran, haundixak.”. Zurezkoa, beraz.. Ik. erpíllarri.
- 1. tránga, trángia. (b). izena. ATE-TRANGA. Atea kanpotik ezin zabaldu ahal izateko barrutik jartzen den egurra. Tranca de puerta.. Atia zerratzeko trangia. Sebas. . Tranga biko ateak ere izaten dira..
- 2. tránga, trángia. (d). izena. Linuaren kanpoko azal gogorra apurtzeko erabiltzen zen zurezko tresna, guraize handi batzuen tankera duena. Agramadera.. Trangia esate jakon, ola miiña barrura sartze jakon zer bat. Aniz./ Ta trangak izeten zien, ola kanala daukan..., arekin artu ta traska-traska kentze jakon azala. Juana. .
- 3. tránga, trángia. (d). izena. Errotaren tolbako klaketa. .
- trangábel, trangabéla. (d). izena. TRANGEL. Supin txikia, sukaldean eta erabiltzen zena, arotzeria lanerako batik bat. Pequeño picador (tronco) de madera que se utilizaba para trabajos de carpintería doméstica.. Sukaldian da neguan eitten zuan, arotzerixan da, orduan ibiltzen zuan trangabela, olako kurioso samar bat. Sukaldian igual, epelian antxe, zepilluakin eskubara burua eitten da. Baiña kanpuan bazeuan, egurra txikitzekuai supiña. Don.. Harakinaren oholari ere berak trangabel edo supiñ deituko liokeela.. Ik. súpiñ.
- trangeta, trangetia. (d). izena. TRÁNGATZE, -IA. Linua trangatze lana.. Liñua trangetan, trangatzen-da ezaututa nao, baiña ereitten ez; eraitteko kontuik eztaukat. Trangetia olgetia... Juana./ Bai, trangetia gizonak. Hil.. Lan hau egiteko auzokoak biltzen ziren; leku batzuetan emakumeak egiten zuten, beste batzuetan gizonak.. Ik. olgeta, trangáu.
- trángo, trángua. (c). izena. Bidetan, basabideetan, gehienbat, egon ohi diren oztopoak, harriak, ur-erretenak, etab. Escollo en un camino o pista, piedras, zanjas, etc.. Tranguan ixa iduli jaku burdixa./ Trango baten azpixakin beia jo dou./ Trango galantak egongo zittuan San Martzialen baiña jentiak dantzan eitten juan. Klem. .
- trangoiñ, trangoiñe. (-). izena. (Aramaio.) Tranga-astoa. Caballete. .
- trankilidáde, trankilidadía. (a). izena. TRANKILLIDÁDE. Lasaitasuna. Tranquilidad. Emen dagon trankilidadia ezin da diruakin pagau..
- 1. tránpa, tránpia. (a). izena. Trampa, engaño.. Ezizu tranpaik eiñ. . tránpetan arrapau, . (b). esapidea. Coger haciendo trampas.. Diabruoi alakuoi; berriz be tranpetan arrapau aut. .. tránpetan ibilli, . (a). aditza. Hacer trampas.. Gure neskatillia tranpetan dabill...
- 2. tránpa, tránpia. (b). izena. Piztiak eta txoriak harrapatzeko tresna. Trampa, artefacto para coger pájaros y alimañas.. Mutikotan tranpekin ibiltze giñan txorittan.. Ik. zépo, txorí-tránpa, satór-tránpa, erbí-tránpa, arrátoi-tránpa, sagú-tranpa.
- 3. tránpa, tránpia. (b). izena. Goiko pisutik behekora gauzak botatzeko zuloa. Trampilla, agujero utilizado normalmente para echar heno, helecho, etc. al piso inferior.. Tranpatik bera jausi nitzan bedarrondo ta guzti. .
- tránsittu, -o, tránsittua. (c). izena. TRANTZITTU, -O. Etxeko pasabidea. Zenbait etxetan logela partean dagoenari esaten zaio, beste batzuetan behien askaurrekoari. Pasillo.. Gure aittajunak transittua esate zotsan goiko pasilluai. . Ik. pásillo, kárrajo, -u.
- trántze, trántzia. (c). izena. Trance.. Ez giñuan trantze ederra pasau karteria arrapau zoskuenian./ Trantze txar bat pasatzen dabill. .
- 1. trapu, trapúa. (a). izena. Trapo. . trapu samarra izan, . (c). esapidea. Ijitoa, tranposo samarra izan.. Ez ari sartu negoziotan orrekin, trapu samarra dok eta. ..
- trápuzar, trápuzarra. (b). izena. Trapo viejo.. Trapuzarrak batzen asi tta oiñ aberastuta dago. . trápuzarrak etára, . (c). esapidea. Istilu edo arazo zaharrak berpiztu.. Asarretu ta trapuzar guztiak etara zotsen alkarri. .. trápuzarran moduan erabilli, . (c). esapidea. Modu txarrean erabili.. Beiñ zaartu ezkero trapuzarran moduan erabiltzen gaittue. .. trápuzar batzéille, trápuzar batzeillía. (c). Trapuzarrak biltzera dedikatzen dena.. Etxeik etxe ibiltze zan trapuzar batzeillia. ..
- 1. tráste, trástia. (a). izena. Trasto.. Eztakitt nun sartu ainbeste traste. . traste zar, traste zarra. (-). izena. Trasto viejo.. Traste zarrez beteta dauka etxia./ Antziñako traste zarrak gustatze jakoz. ..
- 2. tráste, trástia. (c). izena. Okerra, bihurra.. Mutiko ori traste xamarra da./ Neskatilla ori traste majua da. .
- traste zar, traste zarra. (-). izena. Trasto viejo.. Traste zarrez beteta dauka etxia./ Antziñako traste zarrak gustatze jakoz. .
- 1. tratu, tratúa. (b). izena. Trato.. Ze moduzko tratua emon dotsue Frantzia aldian?/ Tratu ona emon nere kotxiai. . tratua artu, . (c). esapidea. TRATUA EMON. Esaldi adierazkorretan, tratu txarra hartu edo eman (lanean, nekeagatik, esate baterako).. Nik artu dot tratua kotxiai bultzaka. .. trátu txar, trátu txárra(k). (-). Maltrato. . Etxian tratu txarrak emote zotsen./ Basuan trongotan tratu txar asko artutakua da./ Oittuta dago tratu txarretara.. Pluralean, batik bat...
- 2. tratu, tratúa. (b). izena. Harremana. Trato, relación.. Traturako balio dau./ Tratu onekua da./ Nik eztaukat tratuik orrekin./ Tratuan oso andra korrientia da. .
