izena
- lurrézko pítxar, lurrézko pitxárra. (c). izena. Edozein buztinezko pitxar, baina bereziki uretarakoa, edo txorixoak-eta oliotan gordetzeko diren bi eskulekuduna. Cántaro, vasija de barro.. Lurrezko pitxarra, beste “cántaro”, Kastilla aldian e, estilokuak, bi astakuak, koipia-ta, txorixuak-eta. Don./ Erateko ura lurrezko pitxarrian. Don.. Lurrezko pitxar zein topiñ deitzen dio Don.k asta bikoari. . Ik. topiñ.
- lurríkara, lurríkaria. (b). izena. Terremoto, seísmo.. Oin dala urte batzuk lurrikara txiki bat sentidu zan emen. .
- lústre, lústria. (b). izena. Betún para los zapatos.. Noiztik etxatsu emon lustreik zapatei?. komentario 1 Sin. betun.
- lúto érdi, lúto erdíxa. (c). izena. MEDIÓ-LÚTO, -UA. Senide zuzen bat hil eta handik urtebetera, bigarren urte osoan, jazten zen lutoa. Medio luto.. Medio-lutua eruate zuan lenao. Zurixa ta beltza ero grisa konbinauta. Lenengo bel-beltz ibiltze zuan urtebetian da gero medio-lutua eruate zuan. Klem. . Ik. lúto.
- luzagárri, luzagarríxa. (c). izena. Zerbait luzatzeko balio duena, luzagailua. Alargador.. Egur au ezta aillegatzen da luzagarri bat ipiñikotsau. .
- luzápen, luzapéna. (c). izena. Luzaketa. Dilación, demora.. Ondo pagaukoskula baiña lana luzapenik barik akabatzeko kondiziñuakin. .
- luzéera, luzéeria. (b). izena. Largura.. Mai onek luzeera aundigixa dauka onako./ Metro bete da luzeeran da erdi zabaleran. . komentario 1
- máats, maátsa. (a). izena. botanika Vitis vinifera. Uva.. /a/ ahoskatzen da garbi-garbi. . maatsa zapaldu, . (c). aditza. Prensar la uva. . zapáldu, . (a). du aditza. Pisar, aplastar. ... maátsa erabilli, . (c). esapidea. MAÁTSA IBILLI, EUKI, IZAN. Negozio handia izan.. Taberna orrek dabill aspaldixan maatsa./ Trena kentzia Vergaresandako izan zan maatsa. .. maátsa batu, . (a). Vendimiar.. Ik. maáts-bátze..
- maats-ále, maáts-ália. (b). izena. Grano de uva. .
- maáts-bátze, maáts-bátzia. (b). izena. MAÁSBATZE. Vendimia.. Laster asiko da Riojan maasbatzia. . Esan MAÁSBATZE ia beti..
- maats-kórda, maats-kordía. (b). izena. Racimo de uva.. Maaskorda osua jango neuke.. MAASKORDA esan ohi da.. Sin. maastordo.
- maats-órpo, maats-orpúa. (c). izena. Mahatsondoa, mahats ipurdi bakoitza. Cepa.. Gurian berreun maatsorpotik gora egon zittuan./ Zenbat maatsorpo jezik emen? Don. .
- maats-pasa, maáts-pasia. (b). izena. MAÁSPASA. Pasa de uva.. Esan MAÁSPASA. Zimur asko duen personaz esaten da: maaspasia emoten dau.. Ik. pása.
- maats-zepotz, maats-zepotza. (-). izena. (Eibar.) "Viña en donde la uva está distribuida en cepas individuales, no en parral." (SB Eibetno). .
- maáts-zótz, maáts-zótza. (d). izena. Mahats-zotza, aihena. Sarmiento, esqueje de vid.. Ebaitta botatzen dan zera, maazotza. Don.. Esan MAAZOTZ ia beti. Gure etxean AIXEN deitzen zaio. .
- mádal, madála. (c). izena. MÁGAL. Zuhaitz adar txikia. Ramita.. Azkarran madala ibiltze giñuan Idurixon ganauei eulixak kentzeko.Klem./ Keixa onek danak madaltxo batek zeuzkan. .
- madári, madaríxa. (a). izena. botanika Pyrus communis. Udarea, udareondoa. Pera, peral.. Madarira igota dabill mutikua.. Beste fruta-arbolekin gertatzen den bezala, madari-arbola zein madari esaten da arbola bera izendatzeko. Zenbait madari klase: dukesia, goizagoko madarixa, margarita madarixa, marki madarixa, negu madarixa, pedro jose madarixa, santamaiña madarixa.. komentario 1 Ik. mákatz.
