esapidea
- pútzak euki. (c). esapidea. PUTZUSAIÑAK EUKI. Haserre egon, hartzekoekin egon. Inorengatik esana. Estar enfadado, de malas pulgas. Se dice referiéndose a los demás.. Eztakitt ze pasatze jakon, baiña gaur egundoko putzak dauzka./ Leire aspaldixan putzekin dabil./ Gaur demaseko putzekin etorri da. . Beraz: putzak euki, putzekin egon, ibilli, etorri.... Sin. putzúsaiñak euki. Ik. utságatik eta putzágatik asarrétu.
- putzúsaiñak euki. (c). esapidea. Harro-usainak, lainezak euki.. Personiak pe putzusaiña ero, indiferenzia ero; arrokerixia ero; putzusaiña. Orrek dauzka putzusaiñak: arro-usaiñak. Klem.. Pluralean gehienetan.. Sin. pútzak euki.
- s/zórrei olixúa. (c). esapidea. Esapide honek ZOReta SOR hitzen arteko jokoa egiten du.. Zor aundixak dauzkakela? Trankill mutill; zorrei olixua. . Zorrak umorez hartzeko-edo esateko modua.. Ik. sortu.
- sagar erria baiño zimurragua. (-). esapidea. (Eibar.) Oso zimurra.. Sagar erria baiño zimurragua arpegixa. (AAG Eibes). .
- sáko eiñ. (d). esapidea. (eufemismoa.) Beretzat hartu dirua bide okerretik. Apropiarse indebidamente del dinero.. Gauza bat erdibana danian, da orrek sako, bere poltsikorako ein ddabela. Klem./ Bidegintzarako apartauta zeren diruak sako ein jittuan Basotxoko Gillermok. .
- sako euki. (-). esapidea. (Aramaio.) "Tener resuelto.. Oingo androk bizimorue sako raukie." (Orm Aram). .
- sálduta gerátu. (b). esapidea. Babesik gabe geratu.. Porterua salduta laga juen defensak./ Karteria galdu ezkero salduta geratzen za. .
- saltzeko ez euki. (b). esapidea. Zerbait edo norbait estimatu izan.. Ez pentsau anaia saltzeko daukanik. .
- Sán Berde etorriko da. (d). esapidea. Umeei beldurra sartzeko zera esan ohi zen:.. Jaizu jan, bestela san Berde etorriko da eta.. Ez dakigu zein demontre den san Berde hori..
- san juan sortia izen. (-). esapidea. "Neska politarengatik esaten da.. A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz). .
- 2. sandiós izan. (c). esapidea. (adierazkorra.) Norbait handiustekoa dela esateko konparaketa gisa erabilia honelakoetan:. Batzuek sandios diela uste juek eta gero ezebez./ Ze uste jok pa orrek, sandios dala, ala?.
- 6. sano egon. (c). esapidea. Uste izan. Estar en que, estar persuadido de que.. Sano neuan gaur zapatua zala./ Sano genden pagauko zoskuela. .
- 5. sano egon. (b). esapidea. Burutik sano egon. Ser cabal, regir bien.. I ez ago burutik sano./ Sano dagonak etxok ori eitten. . Burutik sano gehienetan..
- Santágedara eruateko moduan egon. (b). esapidea. Zoratuta egon.. Santa Agedan (Gesalibar, Arrasate) zoroetxea dagoenez, horrekin identifikatzen da zorotasuna..
- santu-arpegíxa euki. (b). esapidea. Tener cara de santo. .
- sántu-sántu(a) ez izan. (-). esapidea. SÁNTU-SÁNTU EZ IBILLI, EGON. Gauza bat oso ona ez izan edo egon.. Gaur eztago egualdi santu-santua ta obe dou Urbixara ez joatia./ Nere kotxia ezta santu-santua, ta kontuz ibilli./ Aspaldixan osasunez enabill santu-santu. .
- sarnia baiño txarraua izan. (-). esapidea. Oso txarra izan..
- sasieskolia eiñ. (-). esapidea. (Oñati.) Txarritan egin, piper egin.. Sin. eskuela martxando eiñ (Elgeta).. Sin. txarríttan eiñ.
- sasíxan zarráparria. (d). esapidea. Zurrumurrua, zerbaiten hotsa. Ehiztari giroko esapidea.. Loterixia tokau jakola Txomini, eta botatakua bakarrik. Arek bai jakin; sasixan zarraparria./ Eta esaeriak diñuan moduan: sasixan zarraparria danian, zerbait izango da. (SM Zirik) .
- ségidan. (c). esapidea. A continuación.. Lenengo afaixa eingo da ta segidan bersolarixak./ Danok alkarren segidan gare listan. .
- segurúra jo. (c). esapidea. Apostar o actuar a lo seguro.. Obe dou segurura jo ta aurten be artua sartu. .