adberbioa
- 1. ixa. (a). adberbioa. Por poco, casi.. Ixa errekara jausi naiz./ Ixa naixao dot etxian geratzia.. Ik. kásik. ixixan, . (-). adberbioa. Hutsaren faltan.. Beti ixixan ibiltzen da, baiña sekula eztau irabazten... ixíxa, . (a). adberbioa. IXEIXA (EIB.). Ia-ia. Casi casi.. Ixixa loterixia tokau jakon./ Trenera berandu aillegau naiz ixixa...
- ixílik. (a). adberbioa. En silencio.. Ixilik, mesedez./ Ixil-ixilik dago.. Ik. ixilíxan. Umiak ixilik oilluak txixa eiñ arte, . (c). esaera. Umeei isilik egoteko esateko modu bastoa; oiloek ez dute txixarik egiten. . Umiak ixilik egon oilluak txixa eiñ arte!.. ixilik eta abarrik, . (-). esapidea. (Aramaio.) Gordeta, ezkutuan.. Gandiagak esan auen ixilik eta abarrik ibili ziela euskerie ikesten Oliten. (Orm Aram)... lagaidazu ixilik!, . (-). esapidea. "Hori esaten duen pertsonak adierazten du bakea behar duela, bera bakean lagatzeko; beraz, bestea(k) isiltzeko." (Lar Antz)... ixilik egon ari, . (c). esapidea. Kezka, asperdura, harridura etab. adierazten duen esapidea, testuinguruaren arabera.. ..
- ixilíxan. (c). adberbioa. Isilean. A la chita callando, a hurtadillas.. Andrian ixilixan kotxia erosi zeban./ Ixilixan makiña bat negar einddakua da./ Maixuan ixilixan erretzen dabe eskolan.. IXILIXAN soilik edo NOREN IXILIXAN. NOREN IXILIK ere bai. Aman ixilik joate zan entrenatzera./ Nere aiztiak errotia eukan da panaderixia, araxe diru puxkat artzera. Gizonen ixilik. Mertz. (AA BergEus, 333. o.)..
- ixíxa. (a). adberbioa. IXEIXA (EIB.). Ia-ia. Casi casi.. Ixixa loterixia tokau jakon./ Trenera berandu aillegau naiz ixixa..
- 1. izarratu. (c). adberbioa. Zerua izarrez beteta. Estrellado.. Atzo etxera etorri giñanian zerua izarratu zeuan./ Oiñ izarratu dago, baiña txarra ei dator. .
- 2. izugarri. (c). adberbioa. Asko. Muchísimo.. Izugarri gustatze jako zinia./ Jentia izugarri zeuan ferixan. . Sin. ikaragarri.
- jakiñían. (b). adberbioa. JAKITTUNIEN (LEIN.). Jakinean. A sabiendas, al corriente.. Jakiñian dago ama berandu joango naizena./ Anaian jakiñian arrapau zotsan dirua amai. . Jakiñian egon, batik bat. ZEREN edo NOREN jakiñian. JAKI.
- janáriñ. (d). adberbioa. Gutxi janda. Habiendo comido poco.. Gaur janariñ samar pasau dot eguna, estomagutik enabill ondo ta./ Orrek pe eztauka janariñ ibillitako itxuria. .
- jenerála. (c). adberbioa. (lagunartekoa.) Gehientsua, normalena. La mayoría, lo general.. Kataluñan ardao klase asko dago baiña jenerala gorrixa./ Balnearixuan daneko jentia zeuan baiña jenerala Madrill aldekua. .
- jeneralían. (b). adberbioa. ENJENÉRAL, ENJENERALMENTE . Gehienetan. Generalmente, las más de las veces.. Gu domeketan jeneralian Durangora joaten ga./ Nik jeneralian eztot armozatzen./ Santa Lutzia egunian enjeneral eurixa eitte jok/ Aitta neria enjeneralmente goizeko mezetara. Hil.. Sin. normalían, géixenetan.
- jesus baten. (c). adberbioa. Ixtant batean.. Jesus baten ein jittuan deberiak./ Triatletak jesus baten jazten da erazten dittue erropak. .
- 1. jira ta buelta. (b). adberbioa. Dando vueltas y más vueltas.. Dantzan ibili giñan jira ta buelta gau guztia./ Or ibili jakun jira ta buelta nai zebana konsegidu zeban arte. .
- jornalían. (c). adberbioa. Egunean hainbesteko bat irabaziz. Al jornal.. Akordatzen aiz zela ibili giñan fabrikan jornalian?.
- 1. jota. (c). adberbioa. Oso nekatuta.. Jota joiak Lejarreta./ Ziero jota etorri zien mendittik. . Goian ikusten dugunez, JOTA JATOK, JOTA JOIAK... esan ohi da, adibidez, karrerista bat nekatuta doala ikusten denean, ia hizjoku bat eginez..