Skip to main content

da

  • merkátu. (b). da-du aditza. MERKÉTU. Merkeagotu.   Abaratar(se).. Asko merkatu da tomatia. .
  • 1. mikatu. (c). da aditza. Oiloa gaixotu: lumak jausten zaizkie eta ez dute arrautzarik jartzen. Pasakorra da.   Ponerse de muda la gallina.. Oingo oilluak ez i die mikatzen. . míka egon, . (c). esapidea. MIKÁTUTA EGON. Mikaldian egon.. Oilluak mika dagon denporan eztau arrautzaik eitten. ..
  • 2. mikatu. (c). da aditza. MIKOTU. Pertsona bat ezertarako gogorik gabe gelditu, jateko gogorik gabe, batik bat.   Quedarse sin ganas de nada, perder el apetito una persona.. Txikittan danetik jaten zeban, baiña aspaldixan ziero mikatuta dago.. Emakumeez gehiago. MIKOTU ere bai gizonezkoez.. komentario 1
  • minberátu. (c). da aditza. Minbera bihurtu.   Enconarse un dolor o una herida.. Uretan ibilli naiz da ixa itxixan neukan eridia minberatu jat. .
  • mínddu. (b). da-du aditza. Dolerse, hacer doler.. Etza ba nerekin mindduta egongo lengunekuagaittik./ Eskua mintzen jata pelotan./ Etzaittut minddu nai. .
  • mirrínddu. (c). da aditza. Mirrin bihurtu.   Hacerse esmirriado, enflaquecer.. Gripiakin asko mirrinddu zan mutikua. .
  • mizkínddu. (b). da-du aditza. Mizkin bihurtu.. Len jatun ona zan baiña oiñ mizkindduta dago./ Amandriak mizkinddu dau umia. . komentario 1
  • 1. mobidu. (a). da-du aditza. Mover(se)..
  • 2. mobidu. (a). da aditza. Norbaiten edo zerbaiten bila hasi.   Moverse en busca de algo.. Ez agiri illuntzian e, gabian e, neskia etxera Ore(g)in, da mobidu dia. Hil./ Ointxe mobidu biako dau norabaitt lan eske. .
  • 1. modutu. (d). da aditza. Moldatu.   Arreglarse.. Zela modutzen za ama zainddu ta lanera joateko?. Gure otordukide bati, asko jan duela ikusitakoan, zera esan dakioke: Modutuko intzan orraittio!. komentario 1
  • 1. moldau, moldatu. (b). da aditza. Amoldarse, apañarse, arreglarse.. Asieran ezin nitzan moldau Donostian./ Ze moduz moldatzen za bakarrik etxian?. Ik. manejau, jirau, konpondu, arréglau.
  • molestau. (a). da-du aditza. Molestar. . molestauta, . (c). adberbioa. Minduta.. Tia oso molestauta dago bisitatzera ez galako joaten. ..
  • motéldu. (b). da aditza. Perder fuerza.. Gogor asi da, baiña azkenerako majo moteldu da arrijasotzaillia. . PELOTIA MOTELDU: sake txikia egitera jarri. Pelotia, busti ezkero, moteldu itten da. .
  • motroillótu. (d). da-du aditza. Motroillo bihurtu.   Hacer(se) un revoltijo.. Mantak, izarak, erropak danak lurrian zeuzkan motroillotuta. .
  • mozkórtu. (a). da-du aditza. Emborrachar(se).. Ik. pinplau, lafíau, atxurtu, berdinddu.
  • mozolótu. (b). da-du aditza. Mozolo bihurtu. .
  • 2. moztu. (c). da aditza. Lotsaz, harriduraz edo beldurrez kokilduta gelditu.   Cortarse.. Lapurra bera zala esan zotsenian moztuta geratu zan./ Trankill egon, ezta puxka bategaittik moztuko.. MOZTUTA GERATU, batik bat.. Sin. kortáu.
  • 1. mudau. (b). da aditza. Cortarse la leche.. Bero aundixakin errez mudatzen da esnia.. Sin. zurbilddu, kortáu, galdu.
  • 2. mudau. (b). da aditza. Mudarse de color, palidecer.. Puxka bategaittik etxako koloriak mudauko (narrusendoa, aurpegi gogorrekoa dela)./ Esan notsanian koloriak mudau jakon. . KOLORIAK MUDAU..
  • murgílddu. (c). da aditza. Murgil egin, uretara salto egin.   Zambullirse.. Irudizko zentzuan ere bai: Liburu artian murgildduta bizi da.. Ik. múrgill.
  • murríztu. (c). da aditza. Gutxitu.   Reducirse.. Tabernarixen irabazixak pe dezente murriztu die aspaldixan./ Asko murriztu jako illia.. Ik. gutxíttu, urríttu.
  • muskílddu. (c). da-du aditza. MURRUSKÍLDDU, MUXKULDU (ANTZ.). Magullar(se), manosear, estrujar algo deteriorándolo.. Perretxikuak ziero muskildduta ekarrittuzu plastikuan./ Motxillan daren madalenak ziero muskildduta dare.. Ik. malúskau.
  • mutílddu. (b). da aditza. Mutil bihurtu.. Mutildduta gero be koziñeketan ibiltzen zan. .
  • mutúrtu. (c). da aditza. Oso haserretu.   Enemistarse seriamente.. Bi familixak muturtuta dare aspaldittik./ Uskerixa bategaittik muturtu zien.. Ik. biurrittu, biurtu.
  • mutútu. (b). da-du aditza. Mutu bihurtu.. Gerra denporan mututu zan.. Isildu zentzuan ere bai, zabalkundez. Radixua mututu jaku ta konpontzera eruan bia da./ Zeoze esaten asten bada laster mututukot. .