da
- kejáu. (a). da aditza. Quejarse. .
- kiribíldu. (c). da-du aditza. KIRIBILDDU, KIRIBILLAU. Entrelazar, ensortijar, enroscar.. Subia arbolan, besuan ero ankan ero, kiribildu in jatan. Klem./ Trentzatxuak kiribilduaz eitten da kopetia./ Erozeiñ ari be kiribillauta egon leikek. Klem. .
- kískartu. (d). da-du aditza. KIXKARTU, KIXKAR-KIXKAR EIÑ. Elkortu eguzkitan edo sutan gehiegi egoteagatik. Urdaia, adibidez, sartaginean asko eukitzeagatik, edo ileak suarekin, edo belarrondua eguzki biziegia hartzeagatik. Resecarse por el calor o el fuego.. Urdaixa gehixegi sikatzen danian erretzerakuan, kixkartu. Klem./ Bero zakar onekin bedarrondua ziero kixkartuta geratu da; burdixan kargatzeko izan leikenik txarrena./ Txapardua esaten jakon erreta jateko gaztaiñiai. Domusantutatik aurrera erreta. Erreta, ez kixkartuta e. Malutz-malutzak itxi tta, oso ederrak. Aniz. . Ik. kiskáldu.
- 1. kizkurtu. (b). da-du aditza. KIXKÚRTU, IXKURTU. Rizar.. Pelukerixara noia ia illia kixkurtzen dosten. .
- kobardétu. (b). da-du aditza. Kobarde bihurtu. Volver(se) cobarde.. Len balientia nitzan mendixan ibiltzen baiña akzidentia ezkero ziero kobardetuta nago. . Kontu egin kobardiau eta kobardetu zentzu ezberdina dutela: kobardiau momentu jakin batean egiten da eta kobardetu, berriz, luzarokoa da.. Ik. kobardíau.
- 1. koipetu. (-). da-du aditza. Ensuciar(se) con grasa.. Esku guztiak koipetuittut bizikleta kataiakin. .
- kokílddu. (c). da-du aditza. KÚKILDDU. Kikildu, kuskurtu. Amilanar(se), encogerse de vergüenza, miedo o frio.. Neskekin kokilddu eitten da, gizajua alakua./ Ke-potiekin da pelotekin kokildduko galakuan dare./ Sutonduan zeuan koittaua, kokildduta./ Geldik baldin badago ola kukildduta: "kukulumixo dao". Don.. komentario 1 Sin. kuxkúrtu. Ik. kukúlumixo.
- kóko jántzi. (d). da esapidea. (Eibar.) Mozorrotu.. Aratoste batzuetan koko jaztia nai eban, baiña iñok ez igartzeko moduan. (SM Zirik).. Sin. mozórro jántzi, kukúmarro jantzi.
- koméni izan. (a). da aditza. KONBENI IZAN. Convenir, interesar.. Emen noizian bein krisisa komeni da./ Guardasol saltzailliei eurixa konbeni jakue. .
- komúlgau. (a). da-du aditza. KOMÉLGAU. Comulgar.. Amar urtekin komelgau giñan, komunio aundixa izeten zan. Erreparatu komelgau giñan honetan.Jjp.. Ikusten denez, KOMELGAU dio Juana Joxepak, komelgau giñan, hain zuzen.. Ik. komuniúa artu.
- 1. kondénau. (b). da aditza. Condenarse al infierno.. Pentsamentu txarrak euki ezkero danok kondenauta genden. .
- konfésau. (a). da-du aditza. Aitortu. Confesar. .
- konfírmau. (c). da-du aditza. Confimar, dar o recibir la Confirmación cristiana.. Eskolatik etxerakuan bi mutiko: —Maistriak esan joskuk etxian preguntatzeko ia konfirmauta garen. I, Patxi, konfirmauta ago i? —Oixe, makaleko markak jauzkat besuan ba—. (Bakunianak zien). Txomin Amasorrainek jasotako izkirimiria (Bergarako euskarara egokitua). .
- 1. konfórmau. (b). da aditza. Conformar(se).. Nobixiorrekin konformau ezindda dabill./ Jesus, zu be etza konformatzen erreza./ Ze eingou ba, konformau ein biar./ Ni erozekin konformatzeko klasia naiz. Mertz. .
- konfundidu. (a). da-du aditza. Confundir-se. .
- 3. konpondu. (c). da aditza. Maite harremanak euki, ezkutukoak batik bat.. Sankristauan andriakin konpontzen zala zabaldu zuan./ Etzekizun ala? Orrek alkarrekin konpontzen die. .
- konsérbau. (a). da-du aditza. Conservar-se. .
- konsólau. (a). da-du aditza. Consolar-se. .
- konténtau. (c). da-du aditza. Contentar(se).. Gaurko umiak eztie errez kontentatzen. . Janari batzuek, gaztaiak adibidez, lehorra eta gozoa bada, erraz kontentatzen dutela esaten da, apurtxo batek gustora uzten duela. Elusuko gaztai onek utsa zatikin kontentatzen dau..
