da

1. maillatu. (b). da-du aditza. Abollar(se), magullar(se).. Atzo ekarrittako kotxia gaur maillatu dau./ Sagarrak agiakin eretxi ezkero maillatu eitten die. . Ik. aputxúrrau, mazpílddu.
maillatu
máiztu. (d). da aditza. Jantzia, batik bat, ajatu, kolorgetu, eskastu; Baita pertsona edo landarea ere. Ajarse, perder la presencia.. Erropia, koloria juaten jakonian: maiztu. Eta baitta landarak ero lorak ero tristetzen dienian, maiztu die orrek. —Eta personak? —Baitta. Asko maiztu da ori lendik. Freskuria galtzen daben zera. Klem./ Modaik ezan pasatzen apurtu arte, ero ziero maiztu arte. Hil./ Soñoko edarra izendakua da baiña ointxe maiztu jat ziero. . Ik. máiz.
máiztu
makáldu. (b). da-du aditza. Debilitar(se).. Sikute onekin makaldu ein ddie ortuko landarak. .
makáldu
makúrtu. (b). da-du aditza. Agachar(se), inclinar(se).. Pezeta bategaittik jentia ezta makurtu be itten./ Burua makurtuizu baezpadabe.. Gorputzagatik ia bakarrik. Gauzak, arbolak esate baterako, okertu, batik bat. .
makúrtu
malúskau. (d). da-du aditza. Muskildu, lardaskatu. Magullar(se), estropear(se).. Umiak oillaskua jan ez, baiña dana maluskauta laga, bai./ Txakurrak sagar guztiak maluskau dittu.. Perretxikuak, adibidez, plastikoan nola-hala ekartzen badira, maluskauta geratzen dira.. Ik. mazpílddu, muskílddu.
malúskau
1. manejau. (b). da aditza. Arreglarse, valerse.. Ze moduz manejatzen da bakarrik etxeko lanak eitteko.. Ik. jirau, moldau, konpondu, arréglau.
manejau
1. mangáu. (c). da aditza. Leher egin. Agotarse, hacerse polvo.. Fubolian ibilitta ziero mangauta aillegau zan etxera./ Ordurarte ondo, baiña Elgetan gora mangau nitzan. . MANGAUTA, gehienbat.. mangáuta, . (-). adberbioa. Leher eginda.. Ik. ukatu, étenda..
mangáu
maniféstau. (d). da aditza. Quedar en evidencia.. Batzuk ez i eben nai, aldameneko tabernakuak eta; eta arek ei eukan eskolako giltza. Lelengo giltzik emon nai ezta ta. Bueno, bere burua manifestauta geratu, besteik ezebe eziñ eiñ errixan kontra baiña. . Ikusten dugunez, bere burua manifestauta, dio Hilarik jaso dugun adibide bakarrean..
maniféstau
2. mantendu. (b). da-du aditza. Mantener(se).. Franco berrogei urtian mantendu zan poderian./ Arek eztau esana mantendu.. Erabilera hau berri samarra izan daiteke..
mantendu
1. mantendu. (b). da-du aditza. Elikatu. Alimentar(se).. I mantendu biar abenak pe etxaukak lan edarra./ Italianuak ixa pastiakin bakarrik mantentzen die. . mántentze aldéra, . (c). Mantenuaren truke. . Sorgiña i zan Bitorianatxo ori, lanian ibiltze i zan etxeik etxe mantentze aldera. Ben. (AA BergEus, 338. o.)...
mantendu
mantsótu. (c). da-du aditza. Mantso bihurtu. Amansar(se), desbravar(se).. Zaldixa asko mantsotu da aspaldixan./ Ori be mantsotuko dau edadiak./ Ezkontzia komeni jak iri puxkat mantsotzeko.. Pertsonez ere bai, baina abereak gogoan izanik, ziur asko.. Ik. umílddu, otzándu, apáldu.
mantsótu
mardótu. (c). da aditza. Marduldu. Volverse lozano, robusto.. Pentsua naikua darabill da asko mardotu da txala. .
mardótu
maríau. (a). da-du aditza. Marear(se).. Ume demonio orrek mariau ein nabe. .
maríau
2. markáu. (c). da-du aditza. Urratu. Arañar(se).. Kotxia markau dot garajetik etaratzerakuan./ Gure mutikua markauta etorri da burrukan eindda. .
markáu
marraskáldu. (d). da aditza. MARRASKIAU (ANTZ.). Marraskal bihurtu. Volverse flaco, esmirriado.. Iñaxi marraskiau in da dezente. .
marraskáldu
3. martxa eiñ. (c). da aditza. Alde egin.. Semiak martxa ein dotse etxetik./ Txakurra, martxa emendik! . Leintz aldera gehiago..
martxa eiñ
matxórratu. (d). da aditza. Matxorra bihurtu. Volverse estéril un animal (la vaca, mayormente).. Beti umeske dagon moduan eta umeik ez. Beste bei batzui saltoka ibiltzen dienian, matxorratuta. Klem./ Matxorratu ein dda. Bei ekaiztutakua. Matxorratu ein ddok, ekaiztu ein ddok. Don. . Emakumeaz ere bai. Azen: mátxorratu ere bai. Adibidean ikusten denez, beste behi batzuei saltoka hasten dira matxorratuta daudenean.. Ik. ekáiztu.
matxórratu
maxkáldu. (b). da aditza. Debilitarse, perder fuerza.. Txanpana bein zabaldu ezkero maxkaldu eitten da. .
maxkáldu
maxkartu. (d). da aditza. "Pertsona urteekin txikitu eta gastatu.. Iñaxi aspaldian maxkartuta dao." (Lar Antz) . komentario 1
maxkartu
1. mejorau. (a). da-du aditza. Mejorar(se).. Len be tontua zan da aspaldixan ezta bape mejorau./ Gaixoik ibilli da baiña mejorauta dago./ Bere markia mejorau dau. . Ik. obétu, oberátu.
mejorau
2. mejorau. (c). da aditza. Gizendu pertsona bat (umorezkoa).. Aspaldixan eztozu ikusi Dioni? Ba ziero mejorauta dago. .
mejorau
melátu, melatúa. (b). da izena. Bustialdia. Remojón.. Kriston melatua artu giñuan Urbixatik Arantzazura bittartian./ Eztot aspaldixan arrapau alako melatuik.. Normalean melatu iz. gisa erabiltzen da, eta melau ad. gisa, baina alderantziz edo nahasian ere entzun daitezke.. Ik. melau.
melátu
1. melau. (b). da-du aditza. Busti-busti eiñ. Empapar(se), calarse.. Melauta geratu giñan karreria ikusten./ Joxek melau ein gaittu mangeriakin. . Ik. mela-mela.
melau
2. meláu. (c). da aditza. (eufemismoa.) Mozkortu.. Aura domekero melauta ibiltzen da.. Ik. mela-mela.
meláu
menústu. (d). da aditza. Eskastu. Perder la calidad, venir a menos.. Menustu dok pa eskastu eitten danian. Edozer gauza, erropia, personia, pareta bat, ero edozer gauza. Eskastu. Klem. . Ik. ménusa.
menústu

Subscribe to Bergarako euskara