Bergara aldeko hiztegia
záinddu.
(a).
du
Aditza.
zainttu.
Cuidar(se).
“Zaindduizu zeure burua./ Ezta bape zaintzen.”
Esamoldeak:
eskúa záinddu.
(c).
Esapidea.
Kaminoan, dagokion aldetik joan.
“Kamiñuan zoiazenian zeure eskua zainduizu.”
zainttu.
Cuidar(se).
“Zaindduizu zeure burua./ Ezta bape zaintzen.”
Esamoldeak:
eskúa záinddu.
(c).
Esapidea.
Kaminoan, dagokion aldetik joan.
“Kamiñuan zoiazenian zeure eskua zainduizu.”
zai-zábal, zai-zabála.
(c).
Izena.
Birrindu gabeko zahia. · Salvado sin triturar.
“Gustora jaten dabe beixak zai-zabala pentsuakin naastuta.”
Birrindu gabeko zahia. · Salvado sin triturar.
“Gustora jaten dabe beixak zai-zabala pentsuakin naastuta.”
zái-záku, zái-zákua.
(c).
Izena.
Saco de salvado (tanto el continente como el contenido).
“Zai-zakuak eztau balio iriña gordetzeko.”
Zaku salga eta handiak dira.
.
Saco de salvado (tanto el continente como el contenido).
“Zai-zakuak eztau balio iriña gordetzeko.”
Zaku salga eta handiak dira.
.
zákar.
1.zakar, zakárra.
(b).
Adjektiboa.
Takarra. · Brusco, -a, de modales bruscos y rudos.
“Ama izan eta eztakitt umiekin ain zakarra zela izan leikien.”
2.zákar, zákarrak.
(c).
Izena.
Zikinkeriak. · Basuras, desperdicios.
“Zenbaittek errekara botatzeittu zakarrak.”
Pluralean beti.
.
1.zakar, zakárra.
(b).
Adjektiboa.
Takarra. · Brusco, -a, de modales bruscos y rudos.
“Ama izan eta eztakitt umiekin ain zakarra zela izan leikien.”
2.zákar, zákarrak.
(c).
Izena.
Zikinkeriak. · Basuras, desperdicios.
“Zenbaittek errekara botatzeittu zakarrak.”
Pluralean beti.
.
zakarkeríxa, zakarkerixía.
(b).
Izena.
Takarkeria. · Brusquedad.
“Komisarixan zakarkerixia da nausi.”
Takarkeria. · Brusquedad.
“Komisarixan zakarkerixia da nausi.”
zakarráldi, zakarraldíxa.
(c).
Izena.
Norbait zakar dagoeneko aldia. · Momento de brusquedad.
“Itxuria zakarraldin baten palizia emon zotsan neskatilliai./ Arek zakarraldixa daukanian ezta giro izaten inguruan.”
Norbait zakar dagoeneko aldia. · Momento de brusquedad.
“Itxuria zakarraldin baten palizia emon zotsan neskatilliai./ Arek zakarraldixa daukanian ezta giro izaten inguruan.”
zakárrontzi.
1.zakárrontzi, zakárrontzixa.
(d).
Izena.
Zakarrak botatzeko ontzia. · Recipiente donde se arrojan los despojos.
“Zakarrontzixa... erabili bai. Zeoze zikiñak zertzeko ero...; banasta ero, zikiñak ara botatzeko ero, olako zeoze. Klem.”
Ez da ontzi konkretu bat. Edozein, momentu hartan zakarrekin erabiliz gero.
.
2.zakárrontzi, zakárrontzixa.
(c).
Adjektiboa.
adierazkorra
Zakarra, takarra. · De modales bruscos.
“Zakarrontzixa... baldar samarra danian ero, zakarra; biolento samarra danian ero. Klem.”
1.zakárrontzi, zakárrontzixa.
(d).
Izena.
Zakarrak botatzeko ontzia. · Recipiente donde se arrojan los despojos.
“Zakarrontzixa... erabili bai. Zeoze zikiñak zertzeko ero...; banasta ero, zikiñak ara botatzeko ero, olako zeoze. Klem.”
Ez da ontzi konkretu bat. Edozein, momentu hartan zakarrekin erabiliz gero.
.
2.zakárrontzi, zakárrontzixa.
(c).
Adjektiboa.
adierazkorra
Zakarra, takarra. · De modales bruscos.
“Zakarrontzixa... baldar samarra danian ero, zakarra; biolento samarra danian ero. Klem.”
zákill, zakílla.
(d).
Izena.
Malatsa, artzaien esne-irabiagailua.
“Eitte zan korosti makilla batekin; batzuk zakilla be esate otsen. Don.”
Igeltseroak masa irabiatzeko makila ere bai. Beste bat zakilla izaten zan ieltseruak masia itteko ganbelan, bota ura, gero igeltsua. Zakilla ari be esaten jakon. Don. Gizonen organoari, txistu, txilibitu... Zakil ere bai gaur egun..
Malatsa, artzaien esne-irabiagailua.
“Eitte zan korosti makilla batekin; batzuk zakilla be esate otsen. Don.”
Igeltseroak masa irabiatzeko makila ere bai. Beste bat zakilla izaten zan ieltseruak masia itteko ganbelan, bota ura, gero igeltsua. Zakilla ari be esaten jakon. Don. Gizonen organoari, txistu, txilibitu... Zakil ere bai gaur egun..
zakú-patata, zakú-patatia.
(b).
Izena.
Patataz betetako zakua. · Saco de patata.
“Iru zaku-patata jausi jatzu tratoretik.”
Zenbaitek "zaku-patata" betetakoa eta "patata-zaku" hutsa dela argudiatu izan du. Biek betea adierazten dute, nahiz eta patata-zakuk hutsa ere esan nahi duen..
patáta-záku.
Esamoldeak:
zaku patatia emun.
(c).
Esapidea.
Gizena egon.
“Joxepa ikusi najonan atzo ta zaku-patatia emoten jon./ Zaku-patatia bezelaxe dago.”
Sin. pulpa-zakua emon..
Patataz betetako zakua. · Saco de patata.
“Iru zaku-patata jausi jatzu tratoretik.”
Zenbaitek "zaku-patata" betetakoa eta "patata-zaku" hutsa dela argudiatu izan du. Biek betea adierazten dute, nahiz eta patata-zakuk hutsa ere esan nahi duen..
patáta-záku.
Esamoldeak:
zaku patatia emun.
(c).
Esapidea.
Gizena egon.
“Joxepa ikusi najonan atzo ta zaku-patatia emoten jon./ Zaku-patatia bezelaxe dago.”
Sin. pulpa-zakua emon..
zalamala, zalamalia.
(b).
Izena.
Oñati.
Nahasketa.
“Azkenian ez euen ganorazko gauzarik moldau, zalamala galanta baiño. ”
Oñati.
Nahasketa.
“Azkenian ez euen ganorazko gauzarik moldau, zalamala galanta baiño. ”
zalapartára, zalapartaría.
(b).
Izena.
Mugimendu azkar eta bortitza. · Movimiento rápido y brusco.
“Oillua eskutan artu giñuanian demaseko zalapartarak jote zittuan.”
Esamoldeak:
zalapartáraka.
(b).
Adberbioa.
Zalapartadak egiten.
“Kokoteraiño nago umiekin; goiz guztia zarataka, saltoka ta zalapartaraka ibilli die.”
Mugimendu azkar eta bortitza. · Movimiento rápido y brusco.
“Oillua eskutan artu giñuanian demaseko zalapartarak jote zittuan.”
Esamoldeak:
zalapartáraka.
(b).
Adberbioa.
Zalapartadak egiten.
“Kokoteraiño nago umiekin; goiz guztia zarataka, saltoka ta zalapartaraka ibilli die.”
záldi, zaldíxa.
(b).
Izena.
Caballo.
ZALDI eta KABALLO, bata zein bestea erabiltzen dira arra izendatzeko. Donatok susmoa du antzina irendutakoari KABALLO eta gabekoari ZALDI deitzen ote zitzaion, baina susmoa da bakarrik..
Caballo.
ZALDI eta KABALLO, bata zein bestea erabiltzen dira arra izendatzeko. Donatok susmoa du antzina irendutakoari KABALLO eta gabekoari ZALDI deitzen ote zitzaion, baina susmoa da bakarrik..
zaldi-bior, zaldi-biórra.
(c).
Especie caballar.
“Gorbea aldian zaldi-biorra ikaragarri jabik.”
zaldi-ganáu.
Especie caballar.
“Gorbea aldian zaldi-biorra ikaragarri jabik.”
zaldi-ganáu.
