Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

éuri, euríxa. (a). Izena. Lluvia. Esamoldeak: eurixak jo. Esapidea. eurixak emon. Euria egin, euriari ekin. Autsa eitten da, ta eurixak joten baldin badau, aguruau ala be. Andres./ Gero eurixak emon juan eta ezin izan giñustan bi illabetian souan sartu. euríxa járdun. (a). du Aditza. euríxa izan. Estar lloviendo. Eurixa diardu arra-arra./ Atzo afaittako orduan eurixa zan./ Oiñ euririk bada? euríxa eiñ. (a). du Aditza. Llover. Gaur eurixa eingo dau.” euriráko egon. (c). Esapidea. Tener el tiempo tendencia a llover. Laiño beltzak dabitz joan dan egunetan baiña egualdixa eztago eurirako.” euri txiki, euri txikixa. Izena. Indar gutxiko euria. Gutxi erabilia..
láiño
láiño, laiñúa. (a). Izena. Nube, niebla (orokorra). Laiño beltzak agiri die./ Goizian laiño itxi-itxixa zeuan. Galdara maillaztua esaten omen zitzaion aspaldi Angiozarren forma bereziko laino batzuei. Aramaion, laiño maillatuek bildotsak ematen dutenei. Oñatin, laiño litxakiñak laino meheei, litxak bezalakoei. . ohar bat
euri áundi, euri áundixak. (b). Izena. Lluvias torrenciales. Azkenengo euri aundixak eruan eben zubixa.
eurizar. "Chaparrón de gotas gruesas." (SB Eibetno).
Euskál , Euskál . (a). Izen propioa. Vasconia, País Vasco.
euskal bargeta, euskal bargetia. (d). Izena. Eibar. "Goitik behera beharrean, albo batera irekitzen den brageta. Prakak zittuan euskal bargetiarekin, kortako atia letxe, alde batera zabaltzen zana.” (AAG Eibes).
euskal-soka. "Cuerda hecha con crines de caballo." (SB Eibetno). content_copy zurda-sóka.
euskáldun, euskálduna. (a). Izena. Euskaraz dakiena.
euskalgáizto, euskalgaiztúa. (d). Izena. Euskaraz gaizki ikasitakoek egin ohi duten euskara traketsa. · "El euskara mal aprendido." Zu e, ezautzen dostak neri”, eta olaxe eitten juan, euskalgaizto eitten juan./ Amorratua zuan euskeraz eitten, baiña zela ero ala; euskalgaizto. EUSKAL GAIZTO EI.
euskalzále, euskalzalía. (b). Izena. Euskara maite duena. · Amante del euskara. Orren aitta be euskalzale borrokatua zan.
euskárri, euskarríxa. (d). Izena. Eusgarria, eusteko gailua. · Apoyo, soporte, sostén. Pareta orri euskarrixa ipiñi biako jako jausi eztaiñ.
éuskera, éuskeria. (a). Izena. La lengua vasca.
euskerakára, euskerakaría. (c). Izena.
éuskerazko dántza, éuskerazko dántzak. (d). Izena. Trikitixa, ezpata-dantza, aurreskua eta horrelakoak. Hauei "euskal dantzak" deitu izan zaie ofizialki, baina jende askok lehen "euskerazko dantzak" esaten zien. · Antiguamente muchos denominaban así a los bailes tradicionales vascos. Lenengo meza-nausixa ta gero euskerazko dantzak.
éuskerazko praka, éuskerazko prakak. Izena. euskal praka. Praka milraiasak. · Antiguamente denominaban así algunos a los pantalones milrayas. An joian dotore asko euskerazko prakak jantzitta.
eútegi, eútegixa. (d). Izena. Eguzki-begia, egutera. · Solana. Ia galdua. content_copy euzkí-bégi.
éutsi. (a). dio Aditza. euntsiñ (Aram.). Sostener, aguantar, resistir. Zebillen aiziakin txapelai ezin notsan eutsi./ Mozkorrai eutsi ezindda zoian Patxi. Eutsi, eutsi! oihukatzen da norbait, kirolaria adibidez, animatu nahi denean. . Esamoldeak: autsonáz. Eutsi, hartu, aginteran (hika n., pl., Ub.-Ang.) Autsonaz ire antiajuak. autsáz. Hartu, eutsi (hika m. plurala. Bergarako partean Uberan eta Angiozarren erabiltzen da bakarrik). Autsaz nere zapatak. autsón. otsón. Eutsi, hartu, aginteran (hika neska). Autson ire jertse estimaua. autsá. otsó. Hartu, eutsi! Eutsi-ren agintera(hika mutila). Autsá ik lagatako maillukia./ Eztok asko merezi baiña otsó erregalua. autsí!, eutsi, har ezazu! eutsiren agintera zaharra. Aditza. autsí. Tori, eutsi, har ezazu! Eutsiren agintera zaharra. · Tómalo! Autsi atzo eskatu zostazun liburua./ Autsi milla peseta ta erosi nai dozuna
gói, góixa. (a). Izena. La parte de arriba (el techo, etc.); arriba. Goixa jausi zan baiña iñor etzeban azpixan arrapau./ Zein dago goixan? adb. gisa batik bat: goixan, goittik, gora.... feedback be. Esamoldeak: góixak béia jo. (c). Esapidea. Caerse el mundo. Etxatak bape inporta goixak beia joten badau be. goixak artuta ibilli. Esapidea. Ezinean ibili. Hamalau urteaz etorri nitzuan Mundraure, profesionalera. Gauza gutxi ein naixuan nik han. Goixek hartute ibili nitzuan ta pasaportie emun justien. (AA ArrasEus, 190. o.)” eutsi goixai!. (c). Interjekzioa. eutsi goixai. Norbait animatzeko oihua. Ale, eutsi goixai, euria dok eta! .” goixan-béian. (c). Adberbioa. adierazkorra Copiosamente (llover, granizar, nevar...). Eurixa goixan beian ziarduan etxeratu giñanian. goixan zerua ta beian lurra geldittu. (c). Esapidea. Ezer gabe gelditu.
éuzki, éuzkixa. (a). Izena. Eguzkia. · El sol. Euzkittan, euzkittatik, euzkittara... «Al sol», etab.. Esaerak: Euzkixa nora, zapixak ara. (c). Esaera. 1. "Komeni denaren arabera jokatzen da." (Lar Antz). 2. "Nahi duten modura erabiltzen gaituzte." (Lar Antz). Esamoldeak: euzki epeletan. (c). da du Aditza. Eguzkitan, honek oso gogor jotzen ez duenean. Ederki egoten da euzki epeletan liburua irakurtzen./ Etorri zaittez ona euzki epeletara. euzkí béro, euzkí berúa. (c). Izena. Eguzki indartsua. Jotia (garia) agostuan komeni, euzki berua komeni izeten da ta. Aniz.” éuzkixak pasáu.. (b). du Aditza. Coger una insolación. Plaian luak artu ta euzkixak pasau, itxuria, ta gaixki dago ospittalian.