izena
- séme, semía. (a). izena. Hijo. .
- semé-bakar, semé-bakarra. (b). izena. Hijo único.. Igartzen jako seme-bakarra dana.. Ik. alába bákar.
- semetásun, semetasúna. (c). izena. Seme izaera legala. Estatus de hijo.. Mutillorrek ez ei dotsa umiai semetasunik emun nai. .
- semetzáko, semetzakúa. (d). izena. Seme-ordea, semetzat hartua. Don. .
- semíllara, semíllaria. (c). izena. Mintegi itxia. Negu-udaberri aldera ortuari haziak ereiteko erabiltzen den porlanezko itxitura kristalez estalia. Semillero de hortalizas.. Urtero artzen dou semillaran tomate eta pipar-landaria.. Gurean hala deitzen zaio, baina zenbait etxetan azitoki. Basoko arbolak hartzekoari mintei edo muntei. .
- sémola, sémolia. (d). izena. Sémola de trigo.. Baiak lelengo zai-zabala botatzen eban, urrengo birriña, ta urrengo semolia. Semolia esaten jakon, pikorra. Semolia da gari-pikorra, ori dendatan saltzen zan zopia eitteko. “Sopa de semola”. Aniz. .
- sen, sena. (d). izena. Instintoa, animaliena batik bat.. Umiak ezkutatzia da katuan sena. . . senera etorri, . (c). esapidea. (Bere) onera etorri. .. senetik urten, etara., . (-). esapidea. Bere onetik irten, atera.. Agiraka aldi bat ein ondoren, bere senetik urtenda, zer agintzen eban be ez ekiala. (SM Zirik)...
- séndor, sendórra. (b). izena. Bizkarrean karreatzen den belar-karga. Carga de hierba.. Alfafa sendorra ekarri dot goizian./ Sokiakin lotuta ekartzen da sendorra.. Ik. bízkarka, kárgaka. séndorka, . (-). adberbioa. Sendorrak egin eta bizkarka (garraiatu).. Len, tratoreik etzanian, sendorka eitte zien ganajatekuak.. Ik. kárgaka, bízkarka..
- seníde, senidía. (a). izena. Pariente.. Senide mordua dabe etxian, gonbidautzia dauke ta./ Gu bixok senidiak ga.. Pluralean, batez ere. Pariente ere asko entzuten da. . Ik. seníttarteko, tárteko, aide. . seníde úrriñ, seníde úrriña(k). (-). izena. SENIDE ATZERATUAK. Urrutiko senideak. Parientes lejanos.. Ia lengusutik eta aurrera pasatzen dienak, senide urriñak. Klem.. Ant. seníde ur.. . seníde ur, seníde úrra(k). (-). izena. Gertuko senidea. Pariente cercano.. Ondra-bazkaixa auzokuei tta emute jakuen. . Pluralean, batik bat.. Ant. seníde úrriñ..
- seníde ur, seníde úrra(k). (-). izena. Gertuko senidea. Pariente cercano.. Ondra-bazkaixa auzokuei tta emute jakuen. . Pluralean, batik bat.. Ant. seníde úrriñ.
- seníde úrriñ, seníde úrriña(k). (-). izena. SENIDE ATZERATUAK. Urrutiko senideak. Parientes lejanos.. Ia lengusutik eta aurrera pasatzen dienak, senide urriñak. Klem.. Ant. seníde ur.
- seníttarteko, seníttartekua. (c). izena. De la parentela, pariente.. Gure senittartekua zan Laskurain alkatia.. Urrin samarrekoa denean erabilia, gehienbat; hurrekoa denean senide. .
- senittásun, senittasúna. (c). izena. Ahaidetasuna, senidetasuna. Parentesco.. Nik eztakitt ze senittasun dauken orrek eren artian. .
- séñora, séñoria. (b). izena. Aberats-etxeko andrea. Señora.. Señoriakin asarretu, trena artu ta etxera etorri nitzan.. Ik. Ánbotoko séñora.
- 2. sepultura, sepulturía. (b). izena. Hilobia. .
- 1. sepultura, sepulturía. (c). izena. Etxeko bat iltzen zenean elizan argizaiola jartzen zen lekua. Etxeko emakume bat joaten zen sepulturara silla-ra, (argizaiolaren atzekora).. Zimitzezko zesto aundixak zien, eta an ogixak, da arek elizara eruaten zien, da sepulturan ipintzen ogi arek. Ben.. Ik. olata.
- serbizíño, serbiziñúa. (b). izena. Servicio.. Serbiziño ederra eitten dosku kotxe zarrak./ Ezta oso politta, baiña onenan zerbiziñua eitten dau.. SERBIZI.