izena
- kuártillo, kuártillua. (c). izena. Azunbre laurdena. Medio litro.. Ze, joko juau kuartillotxo bat ardao Zapatarikuan?. kuártillo eta erdíko bótilla, kuártillo t'erdíko bótillia. (c). izena. Botella de tres cuartos de litro.. Meriendetan kuartillo t'erdiko botillia jo najuan neuk bakarrik.. Sin. iru txikiko botilla.. Ik. ázunbre..
- kuártillo eta erdíko bótilla, kuártillo t'erdíko bótillia. (c). izena. Botella de tres cuartos de litro.. Meriendetan kuartillo t'erdiko botillia jo najuan neuk bakarrik.. Sin. iru txikiko botilla.. Ik. ázunbre.
- kuartóe, -i, kuartóia. (d). izena. Gainean "suelua" botatzeko (egurrezko zorua josteko) azpian ipintzen diren ohol estu eta sendoak. Solivo.. Kuartoia, eta gero azpixan lurra, da gero gaiñian suelua jositta. Juantxo.. Frontalen (kapirixo ere deituak) gainean josten dira kuartoiak goiko pisuetan, eta porlanaren gainean behekoan. .
- kuartonérixa, kuartonérixia. (c). izena. KUARTONAJE. Zorua josteko lurrean jartzen den kuartoe multzoa.. Zuk ipini biar bozu kuartonerixa bat ero, kapirixuak taillatuan eo, hay que dar de zinkuenta a zinkuenta; oixe da neurrixa. Sebas. Au zumarra-ta, aitza-ta, onek, ze esangotzut pa nik, mueblerako-ta erozein gauza ola fuerte bat eitteko egur ederra. Teillatuan be biga bat botatzeko ondo da; kuartonajia, kapirixuak esate jakona euskeraz, aura be bai ondo. Martin. Martin. .
- kubo, kúbua. (c). izena. Gurdi-ardatzari sartzen zaion pieza, ardatzak buelta libre eman dezan.. Bi radio eukitze zittuen piña bakoitzak; amen kubua, gero beste pieza bat amen sartze zan. Angel. .
- kuénta, kuéntak. (c). izena. Aritmetika operazioak: batuketa, kenketa... Eskolumeez jarduterakoan, batik bat. Las operaciones de aritmética: sumar, restar... referiéndose sobre todo a los escolares.. Gure mutikua leitzen ez, baiña kuentak etaratzen onena.. Pluralean. KUENTAK ETARA, batik bat. .
- kúi, kuíxa. (c). izena. Conejo de Indias, cobaya.. Umien jolaserako, bestetarako eztie kuixak. . komentario 1
- 1. kuídadu, kuídadua. (c). izena. Arazoa, ezina. Ondorengo esapidean ia soilik. . kuidadorik ez euki, . (c). esapidea. Arazorik, ezinik ez izan.. Zuk onezkero eztaukazu kuidadorik bazkakixa preparatzeko./ Eztauka kuidadorik edozertarako. . Ik. allákuidaos!..
- 2. kuídadu, kuídadua. (c). izena. KUIDADUAK ARTU. Precaución.. Negua badator eta kuidaduak artu biakoittut gripia ez arrapatzeko. . KUIDADUAK ARTU ia soilik..
- kuítta, kuíttak. (c). izena. Cuitas, miserias, desgracias.. Koittauak makiña bat kuitta badauka ba. . kuíttak kontáu, . (c). esapidea. Contar desgracias.. Iru aiztak sarri juntatzen die alkarri kuittak kontatzera.. Ik. misérixak jo..
- kuixidáde, kuixidadía. (c). izena. Jasotasuna, txukuntasuna, baina batez ere falta denean. Limpieza, pulcritud, pero sobre todo cuando esta brilla por su ausencia.. Etxera noia, ia kuixidade puxkat ipintzen doten, atzoko fregaua ein barik daukat eta./ Klasera sartu naizenian aura zonan kuixidadia: papelak lurrian maixak botata.. Ik. kuriosidáde, jasotásun.
- kukaiña, kukaiñak. (a). izena. Cucañas. .
- 1. kúku, kúkua. (b). izena. Cuculus canorus. Cuco, cuclillo. . San Pedroz kuku, San Martzialez mutu, . (c). esaera. San Pedro eta San Martzial (ekainak 29 eta 30) egun seinalatuak Bergaran. Kukua egun batetik bestera mututzen da San Martzial egun inguru horretan. Parranda bixamonetan ere esan ohi da, eztarria izorratua dagoelako hitz egin ezin denean. .. kúkuak jo, . (-). . 1. kukuak jo, . (b). esapidea. Kukuak kantatu. .. 2. kukuak jo, . (-). esapidea. Hurrengo udaberria heldu.. Kukuak joko jok lan au akabau orduko./ Asitta dago kukua joten. ... kukuai begira egon, . (-). esapidea. (Antzuola.) Ezer egin gabe egon.. Zu lan baten zabitzen bittartian ni ezingo naiz eon kukuai begira. (Lar Antz). .. kukua entzun ez, . (c). Laster hil.. Orrek etxuat uste aurten kukua entzungo dabenik. .. kuku jo, . (d). esapidea. Leher egin.. "Kuku jo dau: ya no puede más. Kuku jota: makotuta; kankindduta. Rendido, agotado." (Izag Oñ) ..
- kuku-edur, kuku-edurra. (d). izena. (Oñati.) Udaberriaren hasieran, kukua kantuan hasi eta gero, egiten duen elurra.. Aurtengo Aste Santuan larri ibilli kuku-edurra egittia!.
- kukúfraka, kukúfrakia. (c). izena. botanika KUKUPRAKA. Digitalis purpurea. Digital.. Erdaraz "calzones de cuclillo" ere deitzen zaio. Txilina bezalako lora gorri mordoa du ilaran zintzilik. Zelaietan, basoetan eta baita oso mendi garaietan ere aurki daiteke. Bihotzeko gaitzentzat oso erabilia. Oso gogorra denez, medikuaren agindupean bakarrik erabili behar omen da.. komentario 1
- kukúlu, kukulúa. (c). izena. KUKUILLU (ANTZ.). Cogollo de una verdura.. Batzuk letxugian kukulua bakarrik jaten dabe. .
- 3. kukúmarro, kukúmarrua. (-). izena. Txorimaloa. (Lar Antz)..
- 1. kukúmarro, kukúmarrua. (d). izena. Koko jantzitakoa, Inauteri jantzian dabilena. Disfrazado de Carnaval.. Gabardina zar orrekin kukumarrua emoten dok./ Jente asko zebillen kukumarro jantzixan.. KUKUMARRUA EMON, entzun izan dugu, gehienbat. . kukúmarro jantzi, . (d). Atzo ire anaia ikusi najuan kukumarro jantzitta./ Eztakitt aurten kukumarro jantziko naizen.. Orain disfrazau, edo asko jota mozorrotu entzuten da. . Sin. mozórro jántzi..
- 2. kukúmarro. (d). izena. Edozein mozorro; burualdea soilik estaltzen duena ere bai. Antifaz, disfraz.. Olatia, nik uste dot leenao meza-nausittan da primerako zera zeukenak eta, gero ospittalera eruateko olatak eruate zittuela. Primerako entierrua zanian bai beintzat; zestuakin olako kukumarro moduko zer bat jantzitta auzoko neskak; ogiduna zestuakin eta albuan joate zien beste alako mantilla batekin beste lau, luto zerrauakin. Klem. . Ik. olata.
