Bergara aldeko hiztegia
gari-igitai, gari-igitaixa.
Izena.
"Igitai estu zerraduna, garixa ebateko ibiltzen dana." (SB Eibetno).
segá-igétai.
garíjote, garíjotiak.
(c).
Izena.
Las labores de trilla.
“Garijotiak eskuz eitte zien aintxiñan./ Garijote eguna egun aundixa izate zan.”
gari-kútxa, gari-kutxía.
(c).
Izena.
Garia gordetzeko kutxa handia, apartamentu bakarrekoa. · Arca donde se guarda(ba) el trigo.
“Antikuarixuak estimau erosteittue gari-kutxak.”
Gari-kutxa apartamentudunari arka. Paretan itsatsita dagoenari troja.
.
garílotze, garílotzia.
(c).
Izena.
Garia azaotan lotze lana. · El trabajo de hacer gavillas de trigo.
“Garilotzia esate jako orri. Ebaitzeailliak eta lotzeailliak (sic) izeten die. Batzuk ebagitzen, da andrakumiak, jeneralmente, atzetik lotzen. Don.”
gari-méta, gari-metía.
(c).
Izena.
Gari-azaoz egindako pila handia. · Montón cónico hecho de haces de trigo.
“Gari-meta aundixak eitte zien souan, eurixa eiñenan be.”
ohar bat
gari-píkor, gari-pikórra.
(d).
Izena.
Sémola de trigo.
“Semolia da gari-pikorra, ori dendatan saltzen zan zopia eitteko. "Sopa de semola". Aniz.”
gari-píku, gari-pikúa.
(c).
Izena.
Uztail-abuztu aldera heltzen den pikua. · Breva.
“Aldekuan arrapautako gari-pikuak gozuak izate zien.”
Sin. uztapiku (Ub., Eib.).
garí-sóo, garí-sóua.
(c).
Izena.
gari-solo (Ub., Ang., Lein.).
Galsoroa. · Sembrado, campo de trigo.
“Beixa dabill gari-souan.”
garittako, garittakua.
garittako baba.
"Especie de haba que se sembraba entre el trigo." (SB Eibetno)
garí-zórro, garí-zórrua.
(c).
Izena.
Saco de trigo que se lleva a moler.
“Astuan eruaten zan gari-zorrua errotara.”
Errotarakoari gari-zorro, bestelakoari gari-zaku.
.
garizúma, garizumía.
(b).
Izena.
La Cuaresma.
“Txirikillan jokatzen zan lenao Garizuman.”
Esamoldeak:
garizumía baiño luzíaua.
(b).
Esapidea.
Oso luzea.
“Garizumia baiño luziaua ein jat gaurko atsaldia. ”
garlopa, garlopia.
(c).
Izena.
Arotz-zepilo handia. · Garlopa de carpintero.
“Da orrek danak aixkoriakin zuzen ipini, geo garlopiakin zuzendu, da olaxe eitte zien orrek. Zepillo aundi ori. Angel.”
Aizkorak, zerrak edo beste edozein erremintak utzitako laztasunak berdintzeko erabiltzen da. Kontria darama eta askoz ere aurpegi leunagoa uzten dio egurrari..
garlópiñ, garlopíña.
(c).
Izena.
Garlopa txikia. Handiena kentzeko erabiltzen da; ondoren garlopa pasatzen zaio.
“Lelengo garlopiña. Arekin desbastia eitte zan, eta gero garlopiak zuzen-zuzen ipintzen zaban. Angel.”