Bergara aldeko hiztegia
goittar.
1.goittar, goittarra.
(d).
Izena.
Bergaran, Leintz edo Aramaio aldekoa.
“Orren andria goittarra da, eztakitt Apotzakua ero eztan.”
2.goittar, goittarra.
Izena.
Eibar.
De ideas políticas liberales.
1.goittar, goittarra.
(d).
Izena.
Bergaran, Leintz edo Aramaio aldekoa.
“Orren andria goittarra da, eztakitt Apotzakua ero eztan.”
2.goittar, goittarra.
Izena.
Eibar.
De ideas políticas liberales.
góiz.
Izena.
Leintz.
gox (Lein.).
GOX (Lein.).
1.goiz.
(a).
Adberbioa.
gox (Lein.).
Temprano.
“Goiz jaiki da.”
berándu.
Esamoldeak:
góizago.
goizao.
1.goizago.
(d).
Adberbioa.
Oso goiz, goizegi.
“Uste juat oinddio goizao dala patatia sartzeko. ”
2.goizago.
(b).
Adberbioa.
“Gaur baiño goizago etorri zaitte.”
goiz-goiz.
(a).
AdberbioaIzena.
Oso goiz.
“Goiz-goiz jaiki biou biar. ”
goizían góiz.
(b).
Adberbioa.
Oso goiz. · A primera hora de la mañana.
“Biar goizian goiz ebaikot bedarra. ”
goizetik gabera.
Esapidea.
"Bat-batean, azkar.
“Goizetik gabera aberastu zan.”
Ordena gazteleraren kontrakoa da: de la noche a la mañana." (AAG Eibes)..
góizegi.
(a).
Adberbioa.
Demasiado temprano.
góizagoko, góizagokua.
(c).
Izenlaguna.
Normala baino lehenago etorri ohi den fruitua.
“Leka onek goizagokua izan bia dau oingoz loria eukitzeko./ Gari-pikua ero, goizagoko pikua dauke etxe aurrian.”
2.goiz, góiza.
(a).
Izena.
La mañana.
“Goiz guztian eztau atertu./ Ezta edarra izan gaurko goiza.”
3.goiz-.
Aurrizkia.
Goizagoko zenbait fruitu izenek daraman aurrizkia.
Ik. ondorengoak..
Esamoldeak:
goiz-pátata, goiz-pátatia.
(c).
Izena.
Patata temprana.
“Goiz-patatia uda asierarako etortzen da.”
goiz-keixa, goiz-keixía.
(d).
Azkar etortzen den gerezi mota. Goiz-keixa zurixa eta goiz-keixa gorrixa daude.
goiz-gaztaiña, goiz-gaztaiñia.
(c).
Izena.
Lehenengo datorren gaiztaina mota.
goiz-gári, goiz-garíxa.
(d).
Maiatz-ekain aldera ebakitzen den gari mota. Lasto motzagoa izaten du.
“Goizgarixak bestiak baiño geixao emoten juan, baiña maietzian edurra eiñ ezkero zuan txarra. Urte baten Urrupaingo Joxek sailla galdu juan olaxe. Klem.”
Leintz.
gox (Lein.).
GOX (Lein.).
1.goiz.
(a).
Adberbioa.
gox (Lein.).
Temprano.
“Goiz jaiki da.”
berándu.
Esamoldeak:
góizago.
goizao.
1.goizago.
(d).
Adberbioa.
Oso goiz, goizegi.
“Uste juat oinddio goizao dala patatia sartzeko. ”
2.goizago.
(b).
Adberbioa.
“Gaur baiño goizago etorri zaitte.”
goiz-goiz.
(a).
AdberbioaIzena.
Oso goiz.
“Goiz-goiz jaiki biou biar. ”
goizían góiz.
(b).
Adberbioa.
Oso goiz. · A primera hora de la mañana.
“Biar goizian goiz ebaikot bedarra. ”
goizetik gabera.
Esapidea.
"Bat-batean, azkar.
“Goizetik gabera aberastu zan.”
Ordena gazteleraren kontrakoa da: de la noche a la mañana." (AAG Eibes)..
góizegi.
(a).
Adberbioa.
Demasiado temprano.
góizagoko, góizagokua.
(c).
Izenlaguna.
Normala baino lehenago etorri ohi den fruitua.
“Leka onek goizagokua izan bia dau oingoz loria eukitzeko./ Gari-pikua ero, goizagoko pikua dauke etxe aurrian.”
2.goiz, góiza.
(a).
Izena.
La mañana.
“Goiz guztian eztau atertu./ Ezta edarra izan gaurko goiza.”
3.goiz-.
Aurrizkia.
Goizagoko zenbait fruitu izenek daraman aurrizkia.
Ik. ondorengoak..
Esamoldeak:
goiz-pátata, goiz-pátatia.
(c).
Izena.
Patata temprana.
“Goiz-patatia uda asierarako etortzen da.”
goiz-keixa, goiz-keixía.
(d).
Azkar etortzen den gerezi mota. Goiz-keixa zurixa eta goiz-keixa gorrixa daude.
goiz-gaztaiña, goiz-gaztaiñia.
(c).
Izena.
Lehenengo datorren gaiztaina mota.
goiz-gári, goiz-garíxa.
(d).
Maiatz-ekain aldera ebakitzen den gari mota. Lasto motzagoa izaten du.
“Goizgarixak bestiak baiño geixao emoten juan, baiña maietzian edurra eiñ ezkero zuan txarra. Urte baten Urrupaingo Joxek sailla galdu juan olaxe. Klem.”
goizálde, goizaldía.
(d).
Izena.
Gauaren azken partea, egunsentiaren aurrekoa. · La última parte de la noche, anterior al amanecer.
“Goizaldera trumoi galantak izan die./ Goizaldian agertu da gaur Mila.”
Ez da tarte zehatzegia. Egunsentia ere barne izan dezake.
.
Esaerak:
Buelta Madalen, goizaldia den.
(d).
Esaera.
Inoiz entzuna nuen esaera hau, baina esanahia harrapatzen ez, eta amari galdetu nion. Azalpen hau eman zidan:
“Zela esangostat pa, modu askotara entendidu leikek. Esate baterako? Goizaldian fiestarako gogua ero... Klem.”
Gauaren azken partea, egunsentiaren aurrekoa. · La última parte de la noche, anterior al amanecer.
“Goizaldera trumoi galantak izan die./ Goizaldian agertu da gaur Mila.”
Ez da tarte zehatzegia. Egunsentia ere barne izan dezake.
.
Esaerak:
Buelta Madalen, goizaldia den.
(d).
Esaera.
Inoiz entzuna nuen esaera hau, baina esanahia harrapatzen ez, eta amari galdetu nion. Azalpen hau eman zidan:
“Zela esangostat pa, modu askotara entendidu leikek. Esate baterako? Goizaldian fiestarako gogua ero... Klem.”
góizeti, góizetixa.
(c).
Izena.
Goiz parte osoa. · La mañana (creo que en oposición a atsalde)
“Goizetixa etxian pasatzen dau estudixatzen./ Goizeti geixena lotan emun dau.”
Egunaren parte horretan egiten den aktibitateaz mintzatzerakoan. Gero eta gutxiago entzuten da..
Goiz parte osoa. · La mañana (creo que en oposición a atsalde)
“Goizetixa etxian pasatzen dau estudixatzen./ Goizeti geixena lotan emun dau.”
Egunaren parte horretan egiten den aktibitateaz mintzatzerakoan. Gero eta gutxiago entzuten da..
gólda, goldía.
(b).
Izena.
Arado.
“Golda zarrak sobran dare.”
ohar bat
Esamoldeak:
goldiá baiño basárrittarraua.
(c).
Esapidea.
Oso baserritarra.
goldiá baiño takárraua.
(c).
Esapidea.
Oso takarra.
“Periko goldia baiño takarraua zuan. ”
Arado.
“Golda zarrak sobran dare.”
ohar bat
Esamoldeak:
goldiá baiño basárrittarraua.
(c).
Esapidea.
Oso baserritarra.
goldiá baiño takárraua.
(c).
Esapidea.
Oso takarra.
“Periko goldia baiño takarraua zuan. ”
goldá-árrasto, goldá-árrastua.
(d).
Izena.
goldarro.
Ildoa. · Surco del arado.
zotárro, goldazúlo, goldázoi.
goldarro.
Ildoa. · Surco del arado.
zotárro, goldazúlo, goldázoi.
golda áundi, golda aundíxa.
(c).
Izena.
Burdinazko golda gurpilduna, azken aldera erabili ohi zena. · El arado más moderno, el de ruedas, el más usual en el momento que apareció el tractor.
Burdinazko golda gurpilduna, azken aldera erabili ohi zena. · El arado más moderno, el de ruedas, el más usual en el momento que apareció el tractor.
goldáketa, goldáketia.
(b).
Izena.
Goldatze lana.
“Aurten eztittugu eiñ oinddio goldaketak./ Goldaketia lan astuna da.”
Esamoldeak:
goldáketan.
(b).
Adberbioa.
goldán.
Arando.
“Julien goldaketan dabill./ Egun guztia goldan baiño geixao kantsatzen naiz zuri entzuten. ”
Goldatze lana.
“Aurten eztittugu eiñ oinddio goldaketak./ Goldaketia lan astuna da.”
Esamoldeak:
goldáketan.
(b).
Adberbioa.
goldán.
Arando.
“Julien goldaketan dabill./ Egun guztia goldan baiño geixao kantsatzen naiz zuri entzuten. ”
goldá-kútxillo, goldá-kútxillua.
(d).
Izena.
Lurra ebakitzen duen goldako burdina zorrotz eta zuzena. · Cuchilla de arado.
ohar bat
Lurra ebakitzen duen goldako burdina zorrotz eta zuzena. · Cuchilla de arado.
ohar bat
goldá-pála, goldá-pália.
(d).
Izena.
Lurra alde batera iraultzeko goldak atzean duen burdina zabal bihurra. · Vertedera del arado.
Lurra alde batera iraultzeko goldak atzean duen burdina zabal bihurra. · Vertedera del arado.
goldátu.
1.goldatu.
(b).
du
Aditza.
Arar.
“Kaminpia goldatzeko asmua daukat.”
2.goldatu, goldatúa.
(b).
Izena.
Goldatutako lur-saila. · El terreno ya arado.
“Ariakin apurtze zan goldatua./ Goldatuan dabill beixa.”
1.goldatu.
(b).
du
Aditza.
Arar.
“Kaminpia goldatzeko asmua daukat.”
2.goldatu, goldatúa.
(b).
Izena.
Goldatutako lur-saila. · El terreno ya arado.
“Ariakin apurtze zan goldatua./ Goldatuan dabill beixa.”
gólda txíki, goldá txíkixa.
(c).
Izena.
Arado pequeño.
“Goldak ola ganauakin bakarrik joate zien ba, golda txikixa zan ori, eta lenau errementarixak itte zeben. Eus.”
Arado pequeño.
“Goldak ola ganauakin bakarrik joate zien ba, golda txikixa zan ori, eta lenau errementarixak itte zeben. Eus.”
