Skip to main content

Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

geu. (a). izenordaina. Guren intentsiboa. Geuk, geure, geuretako, geurian.... Ik. géure.
fuéraka. (b). Pelotan taldean jokatzeko modu arrunta. Tantoa galdu ahala jokalariak kanporatu egiten dira.   Manera usual de jugar a pelota en grupo, eliminando sucesivamente a los que pierden el tanto.. Errekreo denporan fueraka jokatzen giñuan. . Sin. barruka. «A barrus barrus» esan izan dute kaletar askok.
.
edozetara be. (-). EROZETARA BE. Edozein modutan ere, nolanahi ere.   De todas maneras, de cualquier manera.. Eztau emuten apurtuik daukazunik; edozetara be obe dozu medikuana juatia.. Sin. nóla ta nái be, edozéla be.
entierru zibill, entierru zibilla. (c). izena. Sinesgabeek elizaz kanpo egiten duten hileta.. Entierru zibillak eitten die oinddio Eibarren. .
erderak artu. (d). esapidea. Erdaraz ikasi, erdaraz ikastera kanpora joan.. Aintziñan gaztiak Arabara joaten zien erderak artzera. . Bitxia da "urak artu" esapidearekin duen berdintasuna. .
estúasunak émon. (b). dio esapidea. Larriak eman, larritu.   Apurarse mucho.. Estuasunak emon zotsanian bentanatik salto ein zeban. .
euskal bargeta, euskal bargetia. (d). izena. (Eibar.) "Goitik behera beharrean, albo batera irekitzen den brageta.. Prakak zittuan euskal bargetiarekin, kortako atia letxe, alde batera zabaltzen zana.” (AAG Eibes). . Ik. prakamantal.
estatazulo, estatazulúa. (c). izena. Estata, honelako esaldietan:. Estatazulora jausi nitzuan muturrez aurrera. . Sin. estátarro.
2. burúaundi, burúaundixa. (d). izena. lanius collurio. Alcaudón. (Txoria). Sin. txinbo pikumotz, txori aundi..
5. áide!. (b). interjekzioa. Alde! Fuera!   Largaos!. Aide emendik, mutikuak! Aide danok kalera!. Alde! edo alde emendik! entzuten da gaur gehiago.. aide, aide, malaide!, . (-). esapidea. "Norbait bidali edo kanpora botatzen denean esaten da." (Lar Antz). ..
agonixako, agonixakua. (d). Norbait hiltzen dagoenean jotzen den kanpai mota.. Ik. ilkánpai.
ai ama!. (a). interjekzioa. AI AMATXO!. Larritasuna adierazteko interjekzioa.. Ai ama!, labia emendatzia aaztu jat!.
1. ainddu. (a). du aditza. Agindu.   Mandar, ordenar.. Zeiñek aintzen dau Españan?.
artúa opillákin pagáu. (d). esapidea. Norberari egindako kalte bat kalte handiago batez ordaindu, guk jaso dugun adibide bakarrean. Beste testuinguru batzuetan ere erabiliko zen.   Pagar con creces.. .
baiezkuan egon. (b). esapidea. BAIETZÍAN EGON. Creer que sí.. Biar badaukau afaririk?/ Bai, beintzat ni baiezkuan nago. .
zoratu biarrian. (c). Ia zoratuan.. Eta hain elegante ein auen lana, danok zoratu biherrian itxi gindduen. (AA ArrasEus, 206. o.).. Berdin beste aditz batzuekin: jausi biarrian, errebentau biarrian... Jaustear, lehertzear, alegia..
botada, botadia. (-). izena. (Eibar.) "Perretxiko kantidade haundixa agertzen danian nunbaitten.. Bart hongo-botadia egon dok Osteitta inguruan." (SB Eibetno). Sin. ernia.
2. berekizko, berekizkua. (-). izena. (Antzuola.) "Petacho.. Berekizkua ipini zotsan praketan." (Lar Antz).. Sin. adábakiñ, mániki, txaplata.
eta ze bendezíño!. (c). esapidea. ETA ZE BENDEZÍÑO. ..ni qué puñetas. —Poliza bat falta jatzu. —Ze poliza ta ze bendeziño! Beti igual!. Ik. eta ze otxókuarto!, eta ze prosozíño!.
abárketa, abárketia. (a). izena. APÁRGETA. Alpargata. . Abarketekin umedadetan ibili ezkero, katarrua seguru. / Apargetak bustittut.. abarketia euki. (c). esapidea. Tener mucho rollo. . Orrek jaukak abarketia orrek. Eztok ixiltzen...
adari-mutil. (-). "Preparador de carneros para pelea; aficionado a peleas de carneros.. Eugenio Arikitxa be adari-mutilla zuan." (SB Eibetno)..
3. amorratu, amorratúa. (b). adjektiboa. Rabioso, -a. . Txakur amorratu batek ainka ein zotsan.. .. Ik. txákur amorratu.
2. alkar ikusi eziñ, alkar ikusi eziña. (c). izena. Elkarrenganako amorrua, inbidia edo gorrotoa.   Envidia, animadversión u odio recíproco. . Auzotan alkar ikusi eziñak ugari izaten die.. ALKAR ILL, ALKAR JO, etab..
déretxo, déretxua. (a). izena. Eskubidea.   Derecho.. Zuk uste dozu deretxua dagola?. Sin. eskubíde. deretxuak galdu, . (b). Perder derechos... déretxuak artu, . (b). Adquirir derechos.. Bidetik pasatzen lagatzen badotsau deretxuak artukoittu. ..