aditza
- 5. erretirau. (b). du aditza. Retirar una acusación.. Berba orrek ezpaittuk erretiratzen juezera joko juat. .
- errézau. (a). du aditza. Rezar..
- errezélau. (c). du aditza. Recelar, sospechar.. Zuen aitta ezta tontua ta oiñezkero ze gaitz daukan errezelauta dago./ Eztakitt, baiña uste dot zure andriak gure artekua errezelatzen dabela. .
- errotía pikáu. (d). aditza. Errotarria zorroztu.. Errotiak bi arri, bata azpittik, bestia gaiñetik; arek pikau ein biar puntuan-puntuan. Piketiak aproposak egoten dia, da kuidado aundixakin. Arraia aundixa eitten bajako, golpe aundixa emoten bajako, apurtu eitten dau garixa. Ebai txiki-txiki bat ein biar izete jako, iriñak fiña urtengo badau. Aniz..
- errukíttu. (b). da-du aditza. Compadecerse, hacer sentir compasión.. Azkenian familixa artako jiria ikusitta errukittu giñan da geurera ekartzen giñuzen umiak bazkaltzera./ Etzaizte kejau, etzarete iñor errukitzeko moduan da.. Azen.: errúkittu ere bai. .
- 1. ertiríki. (c). du aditza. Erdi ireki, leihoa edo atea puxka bat ireki. Entreabrir un poco la ventana o la puerta.. Ertiriki mesedez bentania aizia sartu deiñ. .
- ertzak il. (c). aditza. (Eibar.) Ertz zorrotz eta biziegiei lima leun batekin zorroztasuna kendu. Matar aristas, chaflanar. Lima legunagaz ertzak ilda lagaixozuz..
- 1. erúan. (a). du aditza. ERÚN (D, OS.). Eroan, eraman. Llevar.. Aura Santa Agedara erun, da aura ezkondu. Hil. .
- 1. esan. (a). du aditza. Decir.. mezia (edo errosaixua) esan, . (-). Decir misa.. Ik. méza, errósaixo.. esateilliak entzuteillia izan bia dau, . (c). esapidea. Zirika edo adarjoka aritzen direnei buruz esana, batik bat... esanao eta okerrao, . (-). esapidea. "Zenbat eta gehiago/gehiagotan esan, orduan eta okerrago. . Iñaxikin alperri da, esanao eta okerrago... eneban esango, . (c). Ez nuen pentsatuko. . Atzoko girua ikusitta, eneban esango...
- 3. esan. (d). zaio aditza. ESATEN JAKO. Deitu, izena eman. (ESATEN JAKO(n) batik bat). Adaritxua ba, aurretik esaten jako billotx-adarixa, billotxa andik urtebete arte, ta gero adaritua, gero adarixa. Luis./ Gose-denporan makiña bat ogi-beltz jandakuak gaittuk. Basilloria esaten jakuan. Klem./ Negu guztia liñua iruten, irun esaten jakon, da juntau andra mordua ta, gero gabian errondia. Aniz.. Adinekoek asko erabiltzen dute. Adibide ugari aurki daiteke hiztegi honetan. . Ik. gaitzízen.
- esíxa pasau. (c). du aditza. ESÍTTU. Delako tresna pasatu lurra leuntzeko.. Len goldatu, aretu ta esittu eitten zan lurra./ Esixa pasau biarrian dago sobixkarra. .
- eskapúllau. (d). aditza. Perder la virginidad el hombre, "descapullar".. Gizonai be ola esango jako. Gizon au oinddio bustitzeke jak, au sekula aprobatzeke jak, au oinddio eskapullatzeke jak. Je, je, ori be esan oi da. Don. .
- eskarméntau. (a). da-du aditza. Escarmentar(se).. Ondo eskarmentauta dago eranakin.. Azen.: eskármentau ere bai. .
- eskástu. (c). da-du aditza. ESKAXTU. Gauza batek edo pertsona batek itxura edo kalitatea galdu. Volverse deficiente una cosecha, una planta, etc.; desmejorar mucho una persona, animal o cosa.. Parrandiai laga zotsanetik ziero eskastuta dago./ Jertsia ainbeste pagau ta zeiñek pentsau biar illabete orduko eskastuko zanik.. Eguraldiarekin du ad. Atsaldian asko eskastu dau egualdixa.. Ik. ezebéztu.
- 1. eskatu. (a). du aditza. Pedir..
- 2. eskatu. (c). dio aditza. (eufemismoa.) Proposamen "desonestoak" egin. Solicitar sexualmente.. Neskak etxuek emoten eskatu ezian.. Eskatu soilik esan ohi da edo narrua eskatu, segun eta fin edo gordin mintzatzen den.. Ik. narrúa eskatu, narrúa emon, emon.
- 2. eskátu. (a). da-du aditza. Askatu. Dejar en libertad, soltar.. Txalak, gabaz eskatu ta pentsu guztia jan zeban./ Presuak eskatzeko ordua da. . Ik. jaraiñ. prakak eskatu, . (-). Komunera joan.. Ik. zintturóia eskátu..
