Skip to main content

aditza

  • erétxi. (c). du aditza. ERATXI. Pertsona bat, arbolatik gaztainak, etab. lurrera bota.   Derribar una persona, varear castañas, etc. Abajar cualquier cosa por la fuerza.. Ixilik ezpaago jota eretxi eingo aut./ Agiakin intxaurrak eresten dabill Antoni.. Jetxiren faktitiboa dirudi. Gauza bat jaitsi, behera garraitu esanahiaz ere jaso dugu; honela dio Donatok Elkoro (Elorregi auzoa) aldeko mehatzez aritzerakoan: Bastante mineral on xamarra, baiña bideik pez, burdixan ekarri biar, da san Prudentziora eresten juen, Zerainpetik. Don. Oso gutxi entzuna testuinguru honetan.. eretxita egon, . (-). esapidea. Oso nekatuta egon...
  • erídu. (-). aditza. 1. eridu, . (a). da-du aditza. Herir(se).. Gerran eridu zeben.. Ik. zaurittu.. 2. eridu, eridua. (a). izena. Herido.. Eriduak geure etxe aurretik eruaten zittuen kamilletan. ..
  • 1. eridu. (a). da-du aditza. Herir(se).. Gerran eridu zeben.. Ik. zaurittu.
  • eritxi. (-). aditza. ERETXI. Ik. irítzi.
  • erkínddu. (d). da aditza. Indarra galdu, eskastu.   Perder fuerza, volverse defectuoso, desmejorar.. Porru landaria ondo etorri zan baiña aspaldixan ziero erkinddu da./ Aura zan gizonakin, da oiñ ziero erkindduta dago. .
  • 1. erne. (b). da aditza. Germinar, brotar.. Letxuga azixa aspaldi eraiñ neban baiña bape ezta erne. .
  • 2. erne. (c). du aditza. Erne eragin.. Bero onek laster erneko dau porru landaria. .
  • 5. erne egon. (-). aditza. 1. erne egon, . (c). esapidea. Zoli egon, argi egon.   Estar atento.. Ganauzain dabillenian be erne egoten da zuen mutikua.. Sin. zoli egon, árgi égon.. 2. erne egon, . (c). aditza. Esna egon.   Estar despierto.. Goizian eguna zabaldu orduko erne nenguan.. Ik. ésna..
  • 2. erne egon. (c). aditza. Esna egon.   Estar despierto.. Goizian eguna zabaldu orduko erne nenguan.. Ik. ésna.
  • ernégau. (b). da-du aditza. Desesperar(se), rabiar, impacientar(se).. Lanik ezin ddau billau ta ernegauta dago./ Mutiko gogaikarri orrek ernegau eraitten doste./ Ori beti ernegatzen egoten da.. ERNEGATZEN edo ERNEGAUTA EGON eta ERNEGAU ERAI.
  • erósi. (a). du aditza. Comprar..
  • erpílddu. (c). da-du aditza. Soroan erpilak sortu.   Formar(se) terrones en el labradío.. Euri onek solo guztiak erpildduittu. .
  • 1. erre. (a). du aditza. ZARTAIÑÍAN ERRE. Quemar; también asar, freir.. Etxia erre jakuen./ Primeran erretzen dabe billotsa Osintxun.. LABAN edo LABIAN ERRE,TXAPA GAI. Sin. prejídu.
  • 2. erre. (a). du aditza. Fumar.. Geixegi erretzen dozu.. Sin. fumau.
  • 4. erre. (d). du aditza. Txirikila jokoan, txirikila bere lekura itzuli.. Ik. txiríkill.
  • 5. erre. (b). dio-zaio aditza. Escocer(se).. Umiak ipurdixa erreta dauka./ Ankaartia erre doste praka barrixak./ Galtzarpiak erre jatan maratoian. .
  • 6. erre. (d). du aditza. Hankak, nahi gabe, putzuan edo lokatzatan sartu.   Aunque parezca paradójico, mojar los pies en fango, al atravesar un rio, etc.. Errekia pasatzera noiala anka bixak erre jittuat./ Eskumako ankia erre juat etxosteko istingan. .
  • 7. erre. (b). da aditza. Quemar(se), desesperarse.. Erreta dabill lantokixan./ Buru belarri politikan sartuta ibilli zan da azkenian erre egin zan./ Erre-erre eginda akabau zeban umiekin. .
  • errebajua etara. (-). aditza. (Eibar.) "Sacar rebajo.   Egurrari koska luzia etaratzia." (SB Eibetno).
  • 1. errebéntau. (a). da-du aditza. Explotar.. Erruberia errebentau jat zulo baten. .
  • 2. errebéntau. (b). da-du aditza. Neka-neka egin, lehertu.   Agotar(se).. Eitte zeban beruakin errebentauta aillegau giñuztan Anbotora./ Bizkorregi asi tta errebentau ein zeban irixa. .
  • errebídau. (d). du aditza. Harri handi bat edo objektu astun bat mugitu handik eta hemendik bultza eginez.   Mover o cambiar de posición un objeto pesado empujándolo alternativamente; revirar.. Traban zeuan arri aundi aura alde batetik bestera errebidauaz kostata kendu giñuan bidetik. .
  • erregálau. (a). du aditza. Regalar..
  • erregaldóstu. (d). aditza. Zerbait ur irakinetan sartuta izan.. Sin. galdostu.
  • errégau. (b). du aditza. Regar..