aditza
- ekárri. (a). du aditza. Traer.. Inperatiboa bizirik dago adinekoen artean: zuk EKÁTZU edo EKATZÍA, hik EKÁK edo EKAKÍA (m), EKÁN (n). Ekatzu kartera ori, neria da ta./ Ekak segia puxkat zorroztu daidan; edo ekakia segia... (testuinguru berdintsuan erabiltzen badira ere badirudi ekakia persuasiboagoa dela eta ekak/n aginduzkoagoa)./ Ekan nere jertsia, konpondu ein bia jonat eta. Ubera aldera pluralgile eta guztikoak ere entzun daitezke: zuk EKÁTZUZ, ik EKÁTZIK (m) eta EKÁTZIN (n). Azentua azken silaban ere jarri ohi zaio. .
- ekibókau. (a). da-du aditza. Equivocar-se. .
- ékiñ. (a). dio aditza. Hasi. Empezar algo, comenzar.. San Jose... kendu ta jaixten ekiñ (ardiak). Hil./ Lanai ekin notsan da akabau arte enitzan geratu./ Ekin gontsan pelotan da azkenerako izardittu./ Irixak ekin jaue saltoka, jo batera ta jo bestera. Ben.. Adinekoek NOR-NORI-NORK gisa jokatzen dute. Askotan NORI ez da agertzen esaldian: Pelotan ekin gontsan./ Zarataka ekin zotsan, etab. Gaur egun askok asi bezala (NOR) jokatzen du.. Ik. ási, laga.
- 1. elbarrittu. (c). da aditza. Volverse inválido..
- 4. eldu. (c). dio aditza. Txertoa gaiztotu. Infectarse una vacuna.. Bakuniak eldu zotsan da gorrixak ikusi zittuan. . BAKUNIAK ELDU, alegia.. bakuniak eldu, . Bakuniak eldu. ..
- 2. emendau. (d). da aditza. Amaitu.. Dana sorgiña zan orduan. Personak zien, tontolapiko pilla bat. Da gero pistolia jarri zanian dana ziero amendau. Mertz. .
- 4. emon. (b). dio aditza. Con dativo, aficionarse, dedicarse.. Bakarrik geldittu zanian eranai emon zotsan./ Aspadixan deportiai emunda dago. .
- 6. emon. (b). dio aditza. EMUN. NORIrekin, ekin. Con dativo, empezar a. Ama ikusi zebanian negarrai emon zotsan./ Polizia segika asi jakunian iesai emon gontsan. .
- 7. emon, emun. (b). du aditza. ZERK emon: eguraldi txarra hasi. Con ergativo, empezar a llover, nevar.... Gero edurrak emon juan da ezin izan giñuztan txabolatik urten iru egunian. .
- 8. emon, emun. (b). da-du aditza. Con prolativo (NORTZAT), dar por, considerar.. Aurtengo sagarrak galdutzat emon bia die./ Ezin dou edozer gauza ontzat emon. .
- 9. emon. (c). da-du-dio aditza. Igaro. Pasar un tiempo.. Iru urte emon nittuan liburua eitten./ Makiña bat denpora emundakua da peskan..
- émon. (-). aditza. EMUN. EMUN ere bai, eta agian gehiago.. 1. emon, . (a). du aditza. EMUN. Dar.. Emoidazu milla pezeta. .. 2. emon, . (a). du aditza. EMUN. Parecer.. Bizar orrekin fraillia emoten dozu. . Ik. zarrémon, gazteémon. . ederki emon be, . (c). esapidea. Itxura txarra da.. Ederki emon be abadiak sala fiestasian./ Ederki emon be gu lakuak operan. ... 3. emon, . (b). du aditza. EMUN. Ceder, aflojarse la ropa.. Prakak estu samarrak erosi, emun eitten dabe ta. .. 4. emon, . (b). dio aditza. Con dativo, aficionarse, dedicarse.. Bakarrik geldittu zanian eranai emon zotsan./ Aspadixan deportiai emunda dago. .. 5. emon, . (c). dio aditza. EMUN. Con dativo, encender, poner en marcha, abrir.... Emoixozu argixai./ Gero urai emon./ Motorrai emondakuan uzkarka asten da. . Ant. kendu.. 6. emon, . (b). dio aditza. EMUN. NORIrekin, ekin. Con dativo, empezar a. Ama ikusi zebanian negarrai emon zotsan./ Polizia segika asi jakunian iesai emon gontsan. .. 7. emon, emun. (b). du aditza. ZERK emon: eguraldi txarra hasi. Con ergativo, empezar a llover, nevar.... Gero edurrak emon juan da ezin izan giñuztan txabolatik urten iru egunian. .. 8. emon, emun. (b). da-du aditza. Con prolativo (NORTZAT), dar por, considerar.. Aurtengo sagarrak galdutzat emon bia die./ Ezin dou edozer gauza ontzat emon. .. 9. emon, . (c). da-du-dio aditza. Igaro. Pasar un tiempo.. Iru urte emon nittuan liburua eitten./ Makiña bat denpora emundakua da peskan... 10. emon, emun. (-). aditza. Larrua emon. . Zer, andriak eztosk emoten ala?/ Borondate oneko neskia i dok, dana emoteko daukan ortaikua.. . emoten dabena, . (-). izena. "Emakume erraz" zentzuan erabili izan da eta baita "puta" adierazteko ere.. Emoten-dabena dala esaten dabe gaizki gura detsenak. (Etxba Eib).. Ik. eskátu, narrúa emon...
- 2. emon. (a). du aditza. EMUN. Parecer.. Bizar orrekin fraillia emoten dozu. . Ik. zarrémon, gazteémon. ederki emon be, . (c). esapidea. Itxura txarra da.. Ederki emon be abadiak sala fiestasian./ Ederki emon be gu lakuak operan. ..
- 10. emon, emun. (-). aditza. Larrua emon. . Zer, andriak eztosk emoten ala?/ Borondate oneko neskia i dok, dana emoteko daukan ortaikua.. emoten dabena, . (-). izena. "Emakume erraz" zentzuan erabili izan da eta baita "puta" adierazteko ere.. Emoten-dabena dala esaten dabe gaizki gura detsenak. (Etxba Eib).. Ik. narrúa emon, eskátu..
- 3. emon. (b). du aditza. EMUN. Ceder, aflojarse la ropa.. Prakak estu samarrak erosi, emun eitten dabe ta. .
- enamórau. (b). aditza. Enamorarse..
