izena
- uroe, -i, uróia. (d). izena. Hurón. .
- uróillo, uroillúa. (c). izena. gallinula chloropus. Erreka baztarretan ibili ohi den hegazti handi xamarra. Gallineta de agua; ave de paso.. Uroillua sasixan ezkutauta badago zapaldu arte ezta mobitzen. .
- urrabotóe, -i, urrabotóia. (c). izena. botanika tanacetum parthenium. Matricaria.. Bi urteko bizia duen landare honek lore txiki, ugari eta oso usaintsuak ditu. Baratzetan landatzen da apaingarri gisa. Dirudienez antzina Orientetik ekarria da. Loreak mantzanilaren antza du eta erabilpen berdinak dauzka, baina hartzeko mikatzagoa da. Itxuraz oso antzekoa baina tamainuz txikiagoa denari lora txikixa deitzen zaio. . Ik. lora txíki.
- 2. urratu, urratúa. (b). izena. Arañazo, rasponazo.. Demaseko urratua ein neban belaunian alanbre-estakiakin. .
- 1. urre, urría. (a). izena. Oro.. Kofre bat dana urrez beteta, dana urre gorrixa. . urrézko, urrezkúa. (a). De oro.. Casa de empeñuan eukitzen zittuan liburua ta, erloju urrezkua ta... Mertz.. Ikusten denez, izenaren atzetik ezarria ere bai adinekoek.. Ik. urrebitsézko.. urregorri, urregorrixa. (-). izena. "Urre hutsa, 24 kilateko urria." (SB Eibetno)..
- urre-ari, urre-arixa. (-). izena. (Eibar.) Damaskinatuan erabiltzen den urrezko haria. . Ik. urre-alanbre.
- urre-berde, urre-berdia. (-). izena. "Aleación de oro y plata." (SB Eibetno) .
- urre-orri, urre-orrixa. (-). izena. (Eibar.) Damaskinatuan erabiltzen den urrezko lamina mehea.. Sin. urre-txapa..
- urre-txorta, urre-txortia. (-). izena. (Eibar.) "(Damaskinatua). Urre-matazia, gitxi-gora-behera gramo batekua." (SB Eibetno). .
- urredun, urreduna. (-). izena. (Eibar.) Eibarko lantegia eta familia, damaskinatzaileendako materiala hornitzen zuena..
- urregin, urregiña. (-). izena. (Eibar.) "Orfebre. Urrea lantzen dabena." (SB Eibetno). .
- urregorri, urregorrixa. (-). izena. "Urre hutsa, 24 kilateko urria." (SB Eibetno).
- 3. urri, urrixa. (d). izena. Octubre.. Joan dan urrittik aurtengo urrira bos milloi galduittu enpresiak./ Urrixan batzen die sagarrak.. Gaur egun otubre ia bakarrik. .
- urrialdi, urrialdíxa. (c). izena. Zerbait urri dagoeneko garaia.. Diru-urrialdiren baten kotxia saldu zeban, itxuria./ Jentia firin-faran jabik, baiña laster etorrikok urrialdixa. .
- urritx baltz, urritx baltza. (-). izena. (Eibar.) russula nigricans. Rúsula ennegrecida. (SB Eibetno)..
- urritx gorri, urritx gorrixa. (-). izena. russula turci. "Urritxen artian asko dira gorrizkarak. Gehixenak jateko balio gitxikuak edo kaltegarrixak..
- 1. urritz, urrítza. (c). izena. botanika corylus avellana. Avellano silvestre.. Urritza botatzeko setienbria onena. Bestela oiñ botatzen bozu urritza ta ipintzen bozu parrataako, sartuizu ortuan, da babak eldu baiño len ipurdixan tak!, usteldu ta plasta lurrea. Sebas. . Txikia denean URRITZ-SASTRAKA ere bai. Irailean botatako urritza parrak egiteko erabiltzen da. Beste edozein sasoitan botatakoa bizkor usteltzen da.. Ik. ur árbola, ur.
- 2. urritz, urritza. (c). izena. botanika URRITX, URRETX, URRITZPERRETXIKU. russula cyanoxanta. Kolore morea duen perretxiku gozoa.. urritx gorri, urritx gorrixa. (-). izena. russula turci. "Urritxen artian asko dira gorrizkarak. Gehixenak jateko balio gitxikuak edo kaltegarrixak... urritx baltz, urritx baltza. (-). izena. (Eibar.) russula nigricans. Rúsula ennegrecida. (SB Eibetno)...
- urrítz-mákilla, urrítz-mákillia. (c). izena. Ur-arbola ipurdietan edo sasietan sortzen diren makila luze eta zuzenak. Palo de avellano.. Urritz-makilak, parratarako ta akuluak eitteko onenak. . Ik. urritz.
- urritz-txaráka, urritz-txarakía. (d). izena. URRITZ-TXARA, -ÍA. Jaral de avellanos.. Ik. txaraka, txára.
