izena
- miñuna, miñunia. (-). izena. "Punto neuralgico." (SB Eibetno). .
- mirabe, mirabia. (d). izena. Neskamea. Criada.. Mirabia kriadia aintziñan. . komentario 1 Ik. kriáda.
- miradóre, miradoría. (b). izena. Zenbait kale-etxetan egoten den begiraleku kanpoaldera aldera irtena. Mirador.. Miradoria dagon etxera enitzake jungo ezta ezeaitti be. Beti kristalak arrapau ezindda, eskoboia lotu zera, trapua, ta arek goixak garbittu eziñ. Aniz. .
- miripilixu, miripilixua. (-). izena. (Antzuola.) "Tontakeriei, edo ez duenari garrantzia ematea.. Ori da miripilixua dabitzuna./ Miripilixua ueri dabitzu ezer ez eitteko." (Lar Antz) . komentario 1
- 1. miru, mirúa. (b). izena. milvus milvus. Milano.. Miruak sarri ibiltzen zien zeruan bueltaka, txitan bat nun arrapauko.. Hemengo hegazti harrapari ezagunena. Don.k dio nabarrari MIRU deitzen zaiola soilik, eta zurixkari MIRUZURI. Sin. buztan-urkilla, abendu (Eib.).. Sin. miru-urkilla. Ik. abéndu.
- 2. miru, mirúa. (c). izena. Hegazti harrapariei orokorrean ematen zaien izena. Ave rapaz.. Sin. txitxalapur, árrai.
- 2. mirubuztan, mirubuztana. (d). izena. Zurginen elkarketa mota bat. "Cola de milano".. komentario 1 Ik. kolamílano.
- 3. mirubuztan, mirubuztana. (-). izena. (Eibar.) Surco en forma de cola de milano. (Damasquinado)..
- miserablekeríxa, miserablekerixía. (c). izena. MIXERABLEKERIXA. Miserablearen ekintza. Acción de miserable.. Getarixara joan da bokadilluekin bazkaldu? Olako miserablekerixaik ezingo juau eiñ orraittio.. Azen.: misérablekerixa ere bai. . komentario 1
- misérixa, misérixia. (b). izena. Miseria.. Familixa ori gerra aurretik miserixan bizi zan. . MISERIXA GORRIXA, indartu nahi denean.. misérixak jo, . (c). esapidea. MISERIXIA JO, MISÉRIXAK KONTAU. Contar miserias.. Beti miserixak joten ibiltze zan da dirua besteik etzeukan. . Ik. kuíttak kontáu. Miserixia jo ta artua maletan, . (-). esaera. "Dirua izan arren ...
- mistillo, mistillua. (-). izena. (Eibar.) Canilla de las cubas. .
- místo, místua. (d). izena. Pospoloa. Cerilla.. Lagaidak mistuak.. Euskara garbia delakoan darabil zenbaitek, "pospolo"ri ihes egitearren. Gaztelerazko "mixto"tik dator. .
- mitxeléta, mitxeletía. (b). izena. MITXOLÉTE. Mariposa. . mitxeleta baltz, mitxeleta baltza. (-). "Mariposa de mal agüero.. Ilunabarreko mitxeleta beltzak billurra emoten zetsen." (SB Eibetno).. Osintxuko lagun batek diostanez, Hilarik eta beste andre batek mitxolete handi bat, mitxolete beltza ikusi zuten atarian, eta Hilarik heriotzarekin edo berri txarrekin lotu zuen; ez zela seinale ona, alegia.. Sin. tximeléta..
- miúra, miuría. (c). izena. botanika MÍUDA, MIGÚRA, MINGÚRA, MIRÚKA, BIGURI (LEIN.). viscum album. Muérdago.. Mirukia, umeloixa botatzeko. Don.. Arboletan hazten den landare parasito ezaguna, kalte handia egiten diena. Fruitu zurixka batzuk ditu. Ateburuetan jarri ohi da, oinaztarritik babesteko edo. Txahala egin duten behiei miura-ura eman ohi zaie ume-loixa bota dezaten. .
- mixirikatu-mosu, mixirikatu-mosua. (c). izena. (Oñati.) Aurpegi larria.. Azelako mixirikatu-mosua daukazuna./ An eguen Martiña, mixirikatuaren moduan, kolore zuri-zurixakin. komentario 1
- mizkinkeríxa, mizkinkerixía. (b). izena. Mizkinaren jokabidea edo ekintza.. Beti mizkinkerixan ibili barik garbittuizu plater ori. .
- mízpilla, mízpillia. (b). izena. botanika MÍZPIRA. mespillus germanica.. Mizpira. Fruitua eta arbola. MIZPILLA-ARBOLA ere bai zuhaitzari. Níspero.. Baserri inguruetan, basoko bide bazterretan eta oro har, leku itzaltsuetan egon ohi den arbola txikia. Mizpilak ustelduta gero jaten dira. Berdetan oso mikatzak dira. . Agura txiki belendriñ, bost bizar eta sei agiñ, . (-). esaera. (Oñati.) (Izag Oñ). Mizpiraren igarkizuna. ..
