esapidea
- aingérutxua emon. (c). esapidea. Zintzo itxura izan.. Aingerutxua emoten dau baiña elementu edarra da..
- aingiría baiño labánaua. (c). esapidea. Más resbaladizo que una anguila.. Kontuz eldu egur onei, aingiria baiño labanauak dare ta..
- aittiaren eiñ orduko. (a). esapidea. Oso azkar (aittiaren egiten tardatzen den denboran, literalki). Con rapidez.. Gaurko lapikuekin aittiaren batian gertatzen da jatordua./ Ara!, esan da aittiaren eiñ orduko auspaz ipiñi zan, eskuak lurrian da ankak goian. (SM Ezten)..
- aixkiratuko da oilluak txixa eiñ orduko.. (-). esapidea. (Lar Antz). Nahi eta nahiez adiskidetu beharko duela..
- aixkire ez ibilli. (c). esapidea. Haserre antzean ibili.. Osintxukuak, ainbeste plaentxiar geixo ikustiaz ez ebizen aiskide. (SM Ezten)..
- aizerixak baiño geixao korridu. (c). esapidea. Asko korritu.. Orren ondorian ez ari jun, axerixak baiño geixao korritzen jok eta. (Lar Antz)..
- áizerixana pasáu. (c). esapidea. Lanbroarekin konturatu gabe busti. . Azkenian, eztiardualakuan, aizerixana pasau bia jakuk.. Badirudi antzinako azeri-ipuinen batetik datorrela..
- aizía ártzera biáldu. (b). esapidea. Mandar a tomar viento.. Aprobau zebanian aizia artzera bialdu zittuan liburuak. . Sin. kakatára bialdu.
- 1. aizia emun. (c). esapidea. Bururatu, gogoak eman.. "'Edurra dator Naparruatik' kantatze giñuan aizia emute zoskunian." (Lar Antz).
- 2. aizia emun. (c). esapidea. Bidea edo adorea eman.. Lendik pe eztauka besteik buruan, eta zuk aizia emoixozu gaiñera..
- áiziak artu. (c). esapidea. AIZIAK ERABILI, EUKI, IZAN; AIZIEKIN IBILI. Handikeriazko edo fantasiazko asmoak buruan izan. Llenarse de veleidades, fantasiosos proyectos, etc.. Egundoko aiziak artu zittuan loterixia tokau jakonian./ Aixiak darabiz etxetik kanpora iges eitteko. (Etxba Eib)..
- 2. aiziekin ibili. (-). esapidea. Ik. áiziak artu.
- aker-usaiña izan. (-). esapidea. (Eibar.) Baserri giroko ohiturak (zentzu peioratiboan) laga ez dituenari esaten zaio.. Aker-usaiña ez jako joan oindiokan (AAG Eibes)..
- akerra baiño traketsaua izen. (-). esapidea. Oso traketsa izan. (Lar Antz).
- akordauta be. (c). esapidea. Akordatzen naizen bakoitzean; hura zen hura.. Guk pasau giñuzen gosiak. Akordauta be....
- akordúa artu. (c). aditza. Gauza jakin bat egiteaz oroitu. Acordarse de hacer algo concreto.. Bakaziñotara joan bai, baina telefonua jotiakin be akordua artu./ Ibiltzia komeni jako baiña eztau sekula orren akorduik artzen.. Zeren edo Zerekin akordua artu..
- akordua euki. (c). aditza. Zerbaitetarako oroitzapena izan. Gehienetan zerbait egiteko burutazioa, detailea. Tener el detalle, la ocurrencia.. Errittik pasau eta ama bisittatzeko akordua be etxuan euki./ Erromara joan zanian postal bana bialtzeko akordua euki zeban..
- ala dalakúan. (b). esapidea. ALA ZALAKÚAN. Gauzak era hartara direla sinistuta.. Zuek egon zaizte ala dalakuan, da ikusikozue./ Sasoi artan gaztaiñia ta babia besteik ezkiñuan jaten, baiña ala zalakuan bizi giñan. Baita OLA... Olaxe bia zala ta ibili, olaxe zalakuan. Ben. .
- álaja edérra izan. (c). esapidea. Erreminta ederra izan.. Oiñ sosegauta jaon, baiña gaztetan alaja ederra zonan ori. .
- aláko alakóik!. (c). esapidea. OLÁKO OLAKÓIK. Demasa! Ez sinestekoa!. Sekula alako alakoik, orraittio. Asi edurra Erregen egunian da etzan geldittu illabete osuan./ Berriz be potzura jausi da mutikua. —Jesus! olako olakoik! .
- alde onera. (-). esapidea. Posizio normalean.. “Itxulittara daukazu jantzitta” ta “Ez, au alde onera jak”. Don.. Sin. érara. Ant. itxúlikaldera.
