du
aáztu. (a). du-zaio aditza. ARAZTU. Olvidar. . Bi a ahoskatzen dira garbi. ARAZTU ere badio zenbaitek Bergarako kalean.
- 1. abandonau. (b). du aditza. Abandonar. . Euskeria geuria da ta abandonatzia izengo litzake negargarrixa. Don..
- 3. abixau. (a). du aditza. Abisua eman. Avisar.. Anaiari abixaixok paketia artzera joateko korreosetara..
- 2. abónau. (b). du aditza. Abonua (minerala edo satsa) zelaian edo soroan zabaldu. Abonar, echar abono. . Neguan zelaixak ondo abonau bia die bedarra inddartsu etorri deiñ..
- abrígau. (a). da-du aditza. Nahikoa arropa jantzi. Abrigar(se).. Ondo abrigauta joan, otz eitte jok eta..
- abuéntau. (c). du aditza. AGUANTAU, AGUENTAU. Jasan, aguantatu. Aguantar, soportar.. Abuentau ezindako miñak dauzkat./ Eta konforme ezpaago abuentau ari./ Urpian iru minutu abuentau baietz. .
- abúsau. (a). du aditza. Abusar. .
- adaríttu. (c). du aditza. Cubrir el carnero a la oveja.. Agostuan amarrian, olaxe, lagatzeotsat adarixai ardixetara. Orduantxe asten dia arkerak eta segiduan pasatzen dia adarixakin ardixak, adaritzen dia. Enr./ Lau adari daukadaz, da nik eitten dotset e adaritzeko denporan ba bi; lelengo bat bakarrik botatzen dot ardixetara, ezta, baiña gero ardixak mordua dabizela arkera ikusittakuan ba bi. Bi erabiltzeittut, lelengo norberak nai dittuan kapritxuzkuenak, da gero ba, pasau samartutakuan ardixok pa gero danei lagatzeotset. Enr.. adaríttuta, . (c). adberbioa. Preñada la oveja.. Adarittuta dare; “ardi-betia” be ondo dao, baiña sekula eztot entzun. Luis...
- 1. agiri. (a). da-du aditza. AGERI. Begian aurrean egon. Aparecer. Estar a la vista, en el campo visual.. Nere karteria ezta iñun agiri./ Begiratuizu gure umiak agiri dien ala zer.. Orainaldi bukatugabean eta lehenaldi bukatu gabean erabil daiteke. Era bukatuetan agertu. Ietargixa agiri da: iretargia ikusten da; ietargixa agertu da: iretargia azaldu da, irten da. NOR-NORK bezala ere erabil daiteke. Keixa arboliak eztau agiri bape aleik./ Orrek agiri dabe diru asko daukela..
- agórtu. (c). da-du aditza. Putzu edo iturri bat lehortu. Agotar(se) una fuente o un pozo.. Agostuan Lezan-go itturrixa agortu eitte zan./ Daukaten egarrixakin, errekia be agortu eingo neuke./ Diruak agortu jakozenian laster etorri zan etxera.. Putzua denean sikatu ere esan ohi da, baina iturria denean beti agortu..
- aidáu. (b). du aditza. Lurretik apurtxo bat aideratu edo jaso gauza astun bat. Levantar un poco un objeto pesado.. Denon artian aidaukou armaixua, azpixan alfonbria jartzeko./ Eun kiloko arrixa aidau baietz..
- 2. ainddu. (b). du aditza. Agindu. Egingo duela esan. Prometer.. Aprobatzen bazeban, bizikletia erosiko notsala ainddu notsan./ Zapateruak biarko eindda eukiko zittuala ainddu zostan.. Ik. berbía emon.
- aintzakótzat artu. (b). du aditza. AINTZAKÓTZAT EUKI. Aintzat hartu, kontuan hartu, eduki. Dar importancia a algo, prestar atención.. Nik esandakua etziñuan aintzakotzat artu eta oin ikusi ze pasau dan./ Gaztetan urtero joaten giñan Urkiolara; eurixa ta kilometruak ez giñuzen aintzakotzat artzen./ Arek bere burua, beste iñor eztauka aintzakotzat..
- aittátu. (a). du aditza. Aipatu. Citar, mencionar, mentar.. Eztau soldau juan bia danik aittatu./ Ez idazu aittatu fubol kontuik, leporaiño nago ta..
- 1. aittu. (c). du aditza. Aditu. Entzun eta ulertu, aldi berean. Oir y entender al mismo tiempo.. Aittu dok zer esan daben telebisiñuak?/ Altutxuago berba eidak, etxuat ezer aitzen da.. Hitz hau Bergaran baino, inguruetako herrietan erabiltzen da gehiago..
- áitzen émon. (b). du aditza. Aditzen eman, jakinarazi. Avisar, advertir, hacer saber.. Aitzen emoixok ire anaiai biar afaixa dagola./ Iru aldiz aitzen emon notsan ixilik egoteko, baiña kasoik pe ez..
