du
- 2. apártau. (b). du aditza. Aukeratu. Elegir, escoger.. Apartaizu geixen gustatzen jatzun jertsia, neuk erregalatzen dotsut eta..
- ápatxi eiñ. (b). du aditza. (haur hizkera.) APATX EIÑ. Eseri. Haur-hizkeran, batik bat. Sentarse.. Apatxi eiñ nere altzuan, otsuan ipuiña kontaukotsut eta. .
- 1. aprezíau. (b). du aditza. Apreciar.. Gizonak ez zeben eitten orduan ezebe etxeko jiran, da gaiñera bestiak eitten dabena apreziau ez. Aura berez eitten zalakuen; Olaxe bizi izan zan jentia. Mertz. .
- apróbau. (b). du aditza. Intentar, hacer la prueba.. Zure bizikletiakin Elgetara igotzia aprobau biot.. Jana probau egiten da eta ez aprobau. Dena dela, aspaldi honetan behintzat, bi hitz hauek ia ez dira bereizten.. Sin. aprobia eiñ. Ik. usáu.
- aprobétxau. (a). da-du aditza. APRÓTXAU. Aprovechar(se).. Nerekin majo aprobetxau zien taillerrian./ Gaztiak zaten bittartian aprobetxau..
- aprobia eiñ. (b). du aditza. Probar, intentar.. Pentsatzen neban aura ni baiño geixao izango zala pelotan, baiña aprobia ein barik ezta jakitten./ Uberatik Elgetara ogei minutu inguru tardatzeittut, sarri aprobia eindda nago ta.. Sin. apróbau.
- apúntau. (a). da-du aditza. Apuntar, apuntarse. .
- 1. apurtu. (a). da-du aditza. Puskatu. Romper(se).. Ik. áusi. apurtuta, . (b). Oso nekatuta.. Apurtuta etorri giñuztan mendittik./ Jota apurtuta najaok.. oiñarteko danak apurtu, . (-). esapidea. OIÑARTEKO DANAK TAPAU. Marka denak hautsi.. Orrek oinddio oiñarteko danak apurtuko jittuk. .. norbait edo zerbait apurtzekoik ez egon, . (c). esapidea. NORBAIT. Onena izan.. Oinddio be etxaok Retegi apurtzekoik./ Nai dabenak nai dabena esango jok, baiña etxaok Riojako ardaua apurtzekoik. ..
- aputxúrrau. (-). da-du aditza. Mazpildu, mailatu, hauts egin. Magullar, abollar, hacer migas.. Gailletak poltsikoan sartu nittuan da danak aputxurrauta aillegau zien./ Hodei nere poltsiakin fubolian ibilli da ta dana aputxurrau dau nere ingleseko kuadernua.. Umeek oso erabilia, baina ez nagusiek.. komentario 1 Ik. maillátu, mazpílddu, muskílddu.
- arénau. (c). du aditza. Zorua espartzuz eta hondarrez garbitu. Arenar el suelo.. Neska sasoekua be bazan, da arek e sukaldia arenau ero, etxeko jiria eiñ. Hil. .
- arétu. (c). du aditza. Goldatua areaz apurtu, area pasatu. Romper los surcos con el "are". Después de esta operación el terreno está listo para la siembra. . Lenengo lurra goldatu eitten da, gero aretu. Nai izan ezkero, gero esixa pasau leike lurra leunao geldittu deiñ.. Sin. aria pasau. Ik. aréketa.
- argittakúa batu. (b). du aditza. Mezatan bandeja pasatu.. Aurten geuri tokatzen jaku argittakua batzia. .
- 2. argittu. (a). da-du aditza. Aclarar, aclararse.. Udan illia argittu eitte jako./ Ezta sekula argittu zein izan zan lapurra..
- 3. argittu. (c). du aditza. Bizitu. Espabilar, alegrar.. Eran daigun pattar kopa bat barrua argitzeko./ Wiskixak asko argitzen dau mazedonia..
- 4. argittu. (c). du aditza. Argi egin. Alumbrar.. Artu farola ta argittu baztar ortan.. Testuinguru honetan argi eiñ erabiltzen da gehienetan. .
- argixa bota. (d). du aditza. Argia piztu. Hona hemen gure txikitako pasadizo bat, betiko gogoan geratu zitzaiguna:. Andramaixetan bazetorren gabaz Elgetatik baserrirutz Sagastitxo zarra, atxur dezentiakin, da sasi artera jausi zan. Orduan diarka asi zan: “Maria! bota argixa!”. . Oso adinekoek bakarrik..
- argixa sartu. (c). du aditza. Argia, instalazio elektrikoa jarri.. Gerra aurretxuan sartu zan argixa basarri askotan..
- arílddu. (d). du aditza. Harilkatu. Matazak askatu eta hari-pelotak egin. Ovillar, devanar las madejas de lino.. Da gero, arilddu esaten jakon, da matazak ein, dda gero tejerua or zeuen, Osintxun eitte zan euna, Tejerokúan. Aniz. .
