du
- biderátu. (c). du aditza. Gauzak bere bidera ekarri. Encaminar. Naaste ederra dago baiña gauzak denporiakin bideratuko die. .
- bigúndu. (a). da-du aditza. Ablandar(se). .
- billáu. (a). du aditza. Bilatu. Buscar?, encontrar.. Antiajuak bilau ezindda nabill./ Perretxiku pillia billau neban. . Erdaraz "buscar" eta "encontrar" bereizten badira ere, Bergaran, gaur behintzat, "buscar" billa ibilli esan ohi da, batik bat, eta "encontrar" billau edo topau. Lengunian treberian billa nebillela e billau najuan morokill-galdaría, burdiñazko galdaria. Don./ Mandazaiñen batzui urria galdu, eta gero ulixa basarrikuak billau zebela, eta orduan gogortu ziela basarri ortakuak. Klem.. Ik. topáu.
- billóstu. (d). da-du aditza. PILLOSTU (LEIN.). Narrugorrian jarri. Desnudar(se).. Billostu ta errekan baiñau giñan.. Sin. narrugorrixan jarri. Ik. billósik.
- 1. biribilddu, borobilddu. (a). da-du aditza. Redondear(se).. Limia artu ta biribildduizu eskuleku ori./ Errekarrixak berez biribiltzen die. .
- birraldátu. (c). du aditza. Birlandatu. Landarea mintegitik atera eta ortuan landatu. Trasplantar.. Tomate-azixa semillaran ereitten da eta sasoia aillegautakuan ortuan birraldatu biar izaten da./ Landarak sasoiz birraldatu bia die, etxakue aundigi eitten laga biar. . Sin. aldatu.
- birrínd(d)u. (d). du aditza. Xehe-xehe egin. Hacer polvo una cosa, romper, triturar.. Perurenak marka guztiak birrinduittu./ Kotxia arrapau zosten da jota birrinduta agertu da./ Arto-zorrua eruan birrintzera. .
- 1. biurtu. (c). da-du aditza. Volver(se), convertir(se), transformar(se).. Len karlistia zan baiña oiñ nazionalista biurtu da./ Len dendia zana taberna biurtu dabe. .
- 5. biurtu. (c). du aditza. Estrujar la ropa para lavarla. Don..
- 6. biurtu. (d). du aditza. (Eibar.) Traducir.. Euskerara biurtu edo itzuli liburuetan diran milla gauza eder. (Etxba Eib) .
- bizíttu. (b). da-du aditza. Biziago bihurtu, bizitasuna hartu edo eman.. Pelotia bizittu eitten da berotutakuan./ Otzak pasauta zeuan da kafesnia patxarrakin artutakuan ziero bizittu zan./ Unibersidadiak asko bizittu dau errixa. .
- 1. bizkortu. (b). du aditza. Acelerar la marcha.. Abixaria bixkortu ein biakou, bestela ezka sekula aillegauko. .
- bolkétau. (d). du aditza. Bolketeari eraginez karga lurrera bota.. Oni, bolketa ipiñi zanian, bolketau esate jakon. Don. .
- borráu. (a). du aditza. Ezabatu. Borrar .
- 1. bota. (a). du aditza. Echar, tirar.. Irin-fabrika zarra bota biar ei dabe.. Ik. jaurti; txorixak botatzeko moduko berua s.v. bero; tripak bota s.v. tripa.. Ik. tripak bota, txorixak botatzeko moduko berua, jáurti. botaalán, . (c). adberbioa. Lluvia, etc., a cántaros.. Eurixa botaalan ziarduan. . Ik. goixan-béian, ídolas..
- 2. bota. (b). du aditza. Devolver lo comido.. Alegiñak eiñ arren ezin neban bota.. Ik. txala eiñ, botaka eiñ.
- 3. bota. (c). du aditza. Ipini, egin, martxan jarri, testuinguru askotan, adibidez, argindarra: Goizian joan da, eta oinddio eztabe argixa bota./ Gero Iberdueron argixa bota giñuan. Edo eraikuntzan: teilatua bota, suelua bota, kuartoiak bota. Teillatuan be biga bat botatzeko ondo; kuartonajia, kapirixuak esate jakona euskeraz, aura be bai ondo. Martin. Edo parranda bat: Egundoko juergia bota giñuan atzo..
- 1. bringau. (c). du aditza. Hacer astillas con el hacha.. Lenengo motozerriakin zatixak eiñ da gero aixkoriakin bringau. .
- bríst eiñ. (b). du aditza. BRIS-BRIST EIÑ. Bristada egin. Brillar.. Euzkittan brist eitten zeban zure erlojuak.. Sin. bristaria eiñ..
