Skip to main content

aditza

  • zakártu. (b). da aditza. Volverse tosco, bruto.. Ziero zakartuta etorri da soldauxkatik. .
  • zalétu. (b). da-du aditza. Aficionar(se).. Asi zan tontamentian txistua joten da ziero zaletu zan. .
  • zanbríau. (d). du aditza. (lagunartekoa.) Aho betean jan.   Comer a boca llena.. Ixa baba-lapiko osua zanbriau juan.. Ik. zánbra.
  • zanbrótu. (d). da aditza. Arbiak zanbro gaitza harrapatu. .
  • zapáldu. (a). du aditza. Pisar, aplastar. .
  • 1. zapinddu. (d). du aditza. Astindu, jo; zibita edo makila batez, batik bat.. Zibitta batekin zapinddu zeban neskatillia. .
  • 1. zapuztu. (c). du aditza. ZAPOZTU. Txoriak bere kabiko umeak edo arrautzak abandonatu.   Abandonar el pájaro en el nido sus huevos o crías.. Txikittan sarri entzuten giñuan txori apixak etziela ikutu biar, bestela amiak zapuztu eingo zittuala ta.. Batzuetan abandonatu beharrean hil egiten ditu ameak; hau ere zapuztea da. Zera diosku Klementak: Txorixana, zapoztu eitte zittuala umiak, ba ori esate zeben e, amiak kaixola baten... apixan ekarritta gobernatzen diardualakuan e, benenua ero, zapoztu itte zittuala, perrejilla emonda ero eztakit zer be. .
  • 2. zapuztu. (d). da aditza. ZAPOZTU. Elkarrekin haserretu.. Uste dot anai-arrebok aspaldixan zapuztuta dabitzela. .
  • 3. zapuztu. (d). da aditza. ZAPOZTU. Zapotz bihurtu. Landare edo animalia bat eskastu, kaxkartu.   Desmejorar un animal o planta.. Zapoztuta... ola kaxkartu itten danian gauzia: zapoztu ein ddok. Landare bat ero, txita bat ero makaldu, zapuztu. .
  • zaratak etára. (b). aditza. Hacer ruido, gritar.. Mesedez eta faborez, ezizu zarataik etara. .
  • zárt eiñ. (b). du aditza. Gauza gogor bat brintzatu edo hautsi.   Quebrarse o resquebrajarse objetos duros.. Bonbian ondiakin kristal guztiak zart ein zeben./ Azak eta be burua aundi einddakuan zart eitte juek sarrittan. Klem. . zart eindda egon, . (c). esapidea. Zoratu samartuta egon. ..
  • zartíau. (b). da aditza. ZARTAU. Zartatu.   Resquebrajarse, agrietarse, cascarse.. Mutikotan, neguan esku-gaiñ guztiak zartiauta eukitzen giñuzen./ Etxe zar aretako paretak danak zartiauta dare./ Pinturia zartauta dauka zure kotxiak. .
  • 1. zastíau. (c). du aditza. Akulua, sarda edo beste objektu zorrotz bat behin eta berriz sartu.   Meter repetidamente un objeto punzante.. Irixak akuluakin ondo zastiau ezian, mobidu bez./ Erliak majo zastiau najok besuan. .
  • zatártu. (b). da-du aditza. Afear(se).. Zela zatartu dan Joxe./ Kioskuak zatartu eitten dau plazia. .
  • zatíttu. (a). da-du aditza. Hacer(se) pedazos.. Patatak zurittu ta zatittu. .
  • záunka eiñ. (a). du aditza. Ladrar.. Gure txakurrak erozeiñi eitten dotsa zaunka.. Sin. jaunke.
  • 2. zaurittu. (d). da-du aditza. Herir(se).. Sin. erídu. Ik. záuri.
  • zelai laga. (b). aditza. Aurten patatia sartu dou baiña datorren urtian zelai lagako dou.. Aurten patatia sartu dou baiña datorren urtian zelai lagako dou. .
  • zepátu. (d). da aditza. Lurra tringotu.   Apelmazarse la tierra.. Buztin-lurra ero zepatu; zatartzia lurra. Tringotu esan izan da emen geixao baiña. Klem.. Ia galdua.. Sin. tringótu. Ik. zepa-zepa.
  • zerénak jan. (d). aditza. Carcomer. . Zerenak janda dare etxeko mueble guztiak..
  • zerénak jo. (d). aditza. Atacar la carcoma.. Zerenak joten asitta dare Seminaixoko abiak..
  • zeréndu. (d). da aditza. Zerenak jan.   Carcomer la madera.. Ataiko kutxia zerentzen asitta dao.. Fran.k hezurrei buruz ere badarabil, umorez.Jausi nitzanian, jentiak esaten daben moduan desgastiakin azurrak zerenduta egoten diela; nik an artu naban zartariakin e, zerenduta egon balitza auts eiñ eingo zan.. Ik. zerénak jo, zerénak jan, sistu, sitsak jan, síts.
  • zerran ebai. (-). aditza. Zerrategiko zerra automatikoaz ebagi. . Zerran ebaittako esolak die onek.. ZERRIAKIN EBAI. Esku-zerraz edo trontzaz ebagi. Azkenian zerriakin ebai biar izan dot armaixua..
  • 1. zerráu. (a). du aditza. Itxi.   Cerrar.. Atiak ondo zerrau urten aurretik.. Sin. itxi. tratua zerrau, . (-). esapidea. . Ik. tratúa itxi..
  • 2. zerrau. (a). aditza. Zerraz ebaki.   Aserrar..