aditza

2. altzáu. (b). du aditza. Jaso. Levantar, izar.. Jasoren sinonimoa da bere aditzezko beste zentzuetan: eraiki, laudatu.... Ik. jáso. altza burua!, . (-). interjekzioa. ALTZA BURUA. "Interjección para que los ganados uncidos levanten la cabeza." (SB Eibetno). .. altza!, . (-). interjekzioa. "intj. imperativa para que los ganados se levanten de la "cama", sea para el ordeño, para limpiar o para cualquier otra necesidad. (SB Eibetno) ..
altzáu
ámaiñ emon. (c). dio aditza. (Eibar.) Jaregin. Dar suelta, liberar.. Amaiñ emon zetsan bere buruari, eta jausi zan azkenengo bizi-modura. (Etxba Eib)./ Amaiñ emon txorixari. .
ámaiñ emon
amásau. (c). du aditza. Amasar.. Sin. kurtidu.
amásau
amatau. (a). aditza. (Eibar.) Itzali.. Sin. eméndau.
amatau
amilddu. (d). aditza. (Oñati.) Despeñarse. (Izag Oñ). . amilka, . (-). .. 1. amilka, . (-). "Dando tumbos." (Izag Oñ). .. 2. amilka, . (-). Saltoka.. "Arrixak ekarri dittu amilkak!: qué saltos ha venido dando la piedra!" (Izag Oñ).. Adberbio zein izen gisa. ...
amilddu
amillak eruan. (c). aditza. (Oñati.) Uholdeak edo itsasoak eraman.. Gure kotxian paraderua: amillak eruan eta kitto. . Ik. uramill, lurrámill, edúrramill, arramill.
amillak eruan
amitídu. (b). aditza. AMETIDU, AMETIRU. Onartu. Admitir. Au ezin leike amitidu./ Nik eztakitt zela amititzen jatzun goizeko iruretan etortzia..
amitídu
1. amorrátu. (a). da-zaio aditza. Biziki haserretu. . Rabiarse. Amorratu jakon da ostia soiñu baten asi zan./ Bestiei amorratu jakue, ta etara baba-beltzok, bidia bete, ortuan euzkan jenero danak bota araxe ta. Mertz.. NOR-NORI bezala adinekoek. . amorrátuta, . (c). adberbioa. Asko, oso.. Ari amorratuta gustatzen jako zinia... amorrátu eraiñ, . (b). dio aditza. Haserrearazi.. Ezidazu amorratu eraiñ.. Ik. gogaitt eraiñ, asarretu, entendidu, pentsau. Ik. entendidu, asarrétu, pentsáu, gógaitt eráiñ..
amorrátu
amorrátu eraiñ. (b). dio aditza. Haserrearazi.. Ezidazu amorratu eraiñ.. Ik. gogaitt eraiñ, asarretu, entendidu, pentsau. Ik. asarrétu, gógaitt eráiñ, entendidu, pentsáu.
amorrátu eraiñ
amortzau. (b). du aditza. Gosaldu.. Oinddio eztot amortzau..
amortzau
amóstu. (b). da-du aditza. AMÚSTU, MOSTU. Kamustu. Desafilar(se) un instrumento cortante. Mutikuak arrigaiñian erabili dau aixkoria ta ziero amostuta laga dau./ Segia mostu dot alanbria jota, ta pikatzera noia.. Ik. sendátu.
amóstu
anikíllau. (c). du aditza. Anikilatu. Hotzez edo zahardadez kuxkurtu, kokildu. . Gure amandria an egoten da negu guztia sutonduan anikillauta./ Azkenengo gripe arek ziero anikillau zeban.. Gure amandria an egoten da negu guztia sutonduan anikillauta./ Azkenengo gripe arek ziero anikillau zeban..
anikíllau
anímau. (a). da-du aditza. ALÍMAU. Animar, animarse.. Guazen futbolera Bergara animatzera/ Etzaa animatzen nerekin etortzera./ Gure aittajunak goizero pattar tragotxo bat jote zeban “barrua alimatzeko”..
anímau
ánka eiñ. (a). du aditza. Ihes egin. Escaparse.. Konejuak anka ein ddau konejutegittik.. Sin. íges eiñ. Ik. álde eiñ, ospa eiñ.
ánka eiñ
anpórtu. (d). da aditza. Sorgortu, gogortu. Agarrotarse, volverse torpe.. Aspaldixan jan eta lo besterik eztot eitten da ziero anportuta nago..
anpórtu
antsittu. (d). aditza. (Eibar.) "Pudrirse, descomponerse.. Saldu baiño len antsittu jako arraiña.. Sin. ustéldu.
antsittu
ántz émon. (a). dio aditza. Igarri. Adivinar, acertar.. Arpegixan antz emoten jakon gizurretan zebillena./ Sasi-mediku batek antz emon zotsan azkenian.. Ik. igárri.
ántz émon
antzeratu. (d). aditza. "Gauza bat gorpuztu, forma eman.. Nekez baten antzeratu dau gauzia eta oiñ zegozer dirudi..
antzeratu
antzútu. (c). da aditza. Antzu bihurtu. Esnea gastatu, umerik ezin euki. No dar ya leche, volverse estéril.. Gure bei zarra joandaneko iru urtian antzututa dago./ Uran berriro ardixak antzututakuan, ba puxkat e, deskantsu puxkat egoten da orduantxe. Enr.. Sin. ántzu. Ik. ántzu.
antzútu
1. apainddu. (c). da-du aditza. Dotore jarri. Adornar(se), poner(se) elegante.. Erromeixara juan aurretik, orduan be eitten giñuzen alegiñak apaintzeko./ Kardia artu ta apaindduizu beixa ferixara eruateko.. altáre nausixán modúan apáindduta, . (c). esapidea. Dotore jantzita, orraztuta, pintatuta, doazen emakumeengatik esan ohi da, ironiaz edo kritika guraz. Adornada como el altar mayor. Dícese de las mujeres muy preparadas, con sorna.. Ezkondua izan arren or ikusikon edozein astegun buruzurittan altare nausixan moduan apaindduta./ Bai neska, ezautukozu, altare nausixan moduan apaindduta ibiltzen dan puxika bat. ..
apainddu
2. apainddu. (-). aditza. Botatako egurrari adaxkak kendu. . Arek botatakuen, trixkia esate ako, urrengo apainketia, arek apainddu. Jose.. Sin. triskau, sóilddu.
apainddu
1. apáldu. (d). da-du aditza. Umildu, mantsotu. Amansar(se).. Gaztetan elementu edarra izandakua da baiña aspaldixan majo apalduta dago./ Arrokerixa ugari dabik oiñ, baiña ikusikok, soldauxkan apalduko abe.. Sin. otzándu, mantsótu, umílddu.
apáldu
2. apáldu. (d). da aditza. Pilan dagoen belarra berez bajatu. Berdin garoa, lurra, etab. Abajarse, reducirse por su propio peso la altura de un montón de hierba, por ej. . Pillan dagon bedarra denporiakin apaldu eitten da..
apáldu
1. apártau. (a). du aditza. Banatu. Apartar, separar.. Burrukan zebitzenak apartatzera juan, da kristonak emun zotsen.. Sin. sepárau, banatu.
apártau
2. apártau. (b). du aditza. Aukeratu. Elegir, escoger.. Apartaizu geixen gustatzen jatzun jertsia, neuk erregalatzen dotsut eta..
apártau

Subscribe to Bergarako euskara