interjekzioa
- 2. abe maría!. (d). interjekzioa. Etxe barrukoei atetik eupada egiteko emakumeek erabiltzen duten interjekzioa. Gizonezkoek, ostera, eup! ¡Ah de la casa! Usado exclusivamente por las mujeres. Doinu kantariz esan ohi da. . Ik. eup!.
- adiós. (a). interjekzioa. ADÍXO. Adiós.. —Bueno, biar arte. —Bai, adios./ Oiñ eurixa eitten badau adios gure bedarronduak./ Bai, adixo, gero arte.. ADÍXO ere bai agurretan..
- ai ama!. (a). interjekzioa. AI AMATXO!. Larritasuna adierazteko interjekzioa.. Ai ama!, labia emendatzia aaztu jat!.
- aíba-diós!. (b). interjekzioa. Harridura adierazten duen esklamazioa. Exclamación que denota sorpresa.. Aiba-dios, giltzak galdu jatak./ Atzo gabian etxera banajatuan eta, aiba-dios, kriston arratoizarra ataixan.. Áiba diós, bi kolpetan esaten da jeneralean, baina jenioz esan ohi denean, aibadiós ere entzun daiteke..
- 1. aida!. (a). interjekzioa. Ganaduari aurrera joan dadin esaten zaiona. Interjección con la que se anima al ganado vacuno. . Aida Beltz! Aurrera, bixkor.. Geratzeko, o!..
- 5. áide!. (b). interjekzioa. Alde! Fuera! Largaos!. Aide emendik, mutikuak! Aide danok kalera!. Alde! edo alde emendik! entzuten da gaur gehiago.. aide, aide, malaide!, . (-). esapidea. "Norbait bidali edo kanpora botatzen denean esaten da." (Lar Antz). ..
- áiené!. (b). interjekzioa. Lamentatzerakoan esan ohi da. Errukarria ni, koittaua zu, esango balitz bezala. Expresión que se dice al lamentarse de algo.. Errukarria ni, koittaua zu. áienaka, . (b). adberbioa. ÁIENEKA. Minaren minez, oinazez kexatsu; ai ene eginez. Lamentándose de dolor.. Koittaua aieneka baten egon da gau guztia./ Operau ondorian aienaka pasau nittuan iru egun...
- 2. aittiarén!. (c). interjekzioa. Harridura eta larritasun uneetako esklamazioa, gehienetan eskua bekokira eramanez esaten dena. Ene ba, Jesus Maria ta Jose eta horrelakoen kidekoa. Expresión de asombro y apuro a la vez.. Aittiaren!, ori be badogu? Ezta egixa izango orraittio./ Aittiaren, aittiaren, ederra ein ddozu.. aittiárenka, . (c). adberbioa. Harrituta eta beldurtuta aldi berean. Haciendo cruces.. Aittiarenka egon giñan Elgetan bera bizikletan zetozen umiei begira...
- aj!. (a). interjekzioa. Iguina edo amorrua adierazten duen espresioa.. Aj! zopa au eztago jateik./ Aj!, kendu ari emendik baloi zar orrekin..
- akábo. (c). interjekzioa. Ez duela erremediorik, ezin dela ezer egin. Que no tiene remedio, acabóse.. Andereñuak pe erderaz eitten badabe, akabo ba euskeria./ Baserriko mutillak mutilzar gelditzen badie, akabo baserrixa./ Txokolatia ekarri orduko jaten bozue, akabo ba..
- 1. ala ala!. (a). interjekzioa. ÁLE ÁLE!. Agindu bat emateko erabiltzen den interjekzioa. Interjección con la que se ordena algo.. Ala ala! asi lanian bixkor./ Ale ale! Alde emendik..
- allákuidaos!. (b). interjekzioa. Hor konpon. Allá cuidados, ahí te las arregles.. Gero lapurretan eitten botsue, allakuidaos, nik abixau dotsut./ Allakuidaos, ori ezta nere arduria.. Sin. ór kónpon!.
- altza burua!. (-). interjekzioa. ALTZA BURUA. "Interjección para que los ganados uncidos levanten la cabeza." (SB Eibetno). .
- altza!. (-). interjekzioa. "intj. imperativa para que los ganados se levanten de la "cama", sea para el ordeño, para limpiar o para cualquier otra necesidad. (SB Eibetno) .
- ándalá!. (c). interjekzioa. Ene bada. Harridurazko espresioa.. Gizonoi baziarduan goruetan, da sartu da katuoi, da andala; katu orrek e: “Gizona izenda goruetan?”. Da “Katua izenda berbetan?”. Ben.. Anda la pera! eta horrelakoak ere entzun daitezke. .
- 2. ankalatraba. (a). interjekzioa. Txorro-morroka jokoan, gainean dagoenak behekoari hanka tripapean sartzen badio, ankalatrába! oihu egiten da, eta goikoak galtzen du. .
- 3. árgi!. (b). interjekzioa. Erne, kontuz. Atento. Mutillak, argi! . Nik iru kontautakuan asiko da karreria.. Ezer eztauan lekuan eskuak garbi, dagon lekuan begixak argi, . (d). esaera. .. erbixa beziñ argi, . (-). esapidea. Oso argi, zoli.. Gu Antiguan jarritta eote giñan, da serenua erbixa bezela, argi, etortze zan. (Lar Antz). .. argi-argi, . (c). esapidea. Erdi mozkortuta.. Gaberako erdi txilibrizkauta, .. árgi ibílli, . (b). esapidea. Arretaz ibili. Andar con cuidado.. Argi ibili mendixan, izotza ein ddau ta./ Italiara bazoiazte argi ibili lapurrekin.. Elkarrizketan erantzun gisa ere erabili ohi da, besteari arrazoi emanez bezala. —Baietz aurten Zarrabeitiak irabazi. —Ba... argi ibilli. (Bigarren erabilera honen antza du, guztiz berdina ez bada ere). . Ik. lárri ibílli.. árgi égon, . (b). esapidea. Erne egon.. Zuen txakurra ni jaikitzen naizenerako argi egoten da.. Sin. zoli egon, erne egon..
