Azkeneko ekarpenak

Honako hauek dituzu bisitariek erantsitako berba berriak, onespen zerrendan daudenak.

4. lupu, lupúa. (d). izena. Ganadu gaitza.   Carbunco.. Ori lupua. Neuk eztot ezautu, baiña esan itten dabe bai. Karbunko ta lupua bat. Guk lupua esaten giñuan. Amilletxebarrin il zittuztan oin ddala irurogei bat urte ganau danak. Don. . lupuá baiño txárraua, . (c). esapidea. Oso txarra, gaiztoa. Pertsonez, batik bat.. Orren aittajuna be lupua baiño txarraua zuan.. Ez dakigu esapide hau lupu-ren lau adieretatik zeini dagokion...
lupuá baiño txárraua. (c). esapidea. Oso txarra, gaiztoa. Pertsonez, batik bat.. Orren aittajuna be lupua baiño txarraua zuan.. Ez dakigu esapide hau lupu-ren lau adieretatik zeini dagokion..
lur, lúrra. (a). izena. Tierra, suelo.. Lur ona da au./ Lurrera jausi da.. Hona hemen lur mota batzuk:.. lúrra artu, . (-). . 1. lurra artu, . (c). Sustraitu.   Arraigar una planta.. Iru landara sartu nittuan da batek bakarrik artu dau lurra... 2. lurra artu, . (b). aditza. Lurreratu; hegazkiñak, batik bat.   Aterrizar.. Lurra artzerakuan izan zan akzidentia. ... lúr-jóta egon, . (b). esapidea. LÚR-JÓTA IBILI. Adore guztia galduta egon.   Estar abatido, desanimado.. Andria il jakonetik ziero lur-jota dago. .. lur-berde, lur-berdia. (-). izena. Lur hezea.. Lur-berdia botatzen bada, aek arnasia artzen dau. Cand. . Ikazgintzaz ari da... lur séndo, lur sendúa. (c). Geruza lodiko lurra, ona laborantzarako, Geruza lodiko lurra, ona laborantzarako, baina astuna euri gehiegi eginez gero. . Ik. lurrústel, buztín-lur.. lur góse, lur gosía. (d). izena. Asko abonatu beharreko lurra. .. lur górri, lur gorríxa. (b). izena. Kolore gorriskako laborantza lurra.   Tierra de labradío de color rojizo.. Araba eta Naparrua aldian asko ikusten da lur gorrixa. .. lur báltz, lur báltza. (c). izena. Onena laborantzarako.   La tierra negra, con mucho humus, la mejor para la agricultura.. Madura aldeko lurran modukoik etxeuan, dana lur-baltza... buztín-lur, buztin-lúrra. (c). izena. Tierra arcillosa.. Orturako paraje eskaxa da aura, dana buztin-lurra. .. lurrakin artu, . (-). aditza. Lurrarekin estali.. Da geo lurra bota gaiñea, da lurrakin artu bittarte danak. Cand. .. lúrra jo, . (-). . 1. lurra jo, . (c). esapidea. Teilatua erori (etxe bati).. Baserri arek laster joko dau lurra, etxaue kasoik eitten da. .. 2. lurra jo, . (c). esapidea. Hondatu, erori.. Lurra jota topau neban zuen ama. ... lúrra emon, . (c). dio aditza. Hildakoa hilobiratu, lurperatu.. Atzo lurra emon zotsen da gaur da funerala.. Enterrau da erabiliagoa. ..
2. lurra jo. (c). esapidea. Hondatu, erori.. Lurra jota topau neban zuen ama. .
lora-sórta, lora-sortía. (b). izena. LORA TXORTA. Ramillete de flores.. San Juanetan neskak lora-sorta dotoria eruaten dabe San Juanera bedeinkatzera. .
lo-sagar, lo-sagarra. (-). izena. "Lo eragiteko sagarra (ipuinetan). (Lar Antz). Lo-sagarrak jan dittue, baiña kriada batek ez jan, eta ez i zeuan lo." (Lar Antz) .
lo-sór, lo-sórra. (d). izena. Lo-konkorra, lo astuna.. Ik. lo-kónkor.
lotarátu. (c). aditza. Lotara joan edo eraman.   Acostar(se).. Gaur be, ni lotaratu orduko, irurak izango die./ Umiak lotaratu biaittut lelengo.. Ik. oerátu.
lóti, lótixa. (b). adjektiboa. Dormilón, -a.. Gure txikixa lotixa da demasa ta eskerrak orri. .
lótsa. (-). 1. lotsa, lotsía. (a). izena. Ahalgea.   Vergüenza.. Orrek eztaki lotsia ze dan. . . lotsia etxostian, . (-). esapidea. Lotsa gutxi.. Ik. etxóste.. . lotsak emon, . (c). esapidea. Lotsarazi.. Abadia juan jakuan Gaztandolai lotsak emotera: enterau zala andra txarrekin ibiltzen zala eta ia ze jira zan aura. ... 2. lotsa, lotsía. (c). izena. Iparraldean "beldur" esan nahi du hitz honek, eta gurean ere ohizko zenbait esalditan zentzu horixe duela dirudi.   Aunque en el léxico común no significa "miedo" como en Euskal Herria Norte, éso parece significar en algunas frases hechas.. Amalau urte dauzka eta eztauka etxeko lanak eitteko lotsaik./ Zezeagak eztauka onenan lotsaik.. Larogeitaka urterekin hil zen plazentziar harengatik ziotena: Es seukan ilseko losaik (erdi-txistea). ..
1. lotsa, lotsía. (a). izena. Ahalgea.   Vergüenza.. Orrek eztaki lotsia ze dan. . lotsia etxostian, . (-). esapidea. Lotsa gutxi.. Ik. etxóste.. lotsak emon, . (c). esapidea. Lotsarazi.. Abadia juan jakuan Gaztandolai lotsak emotera: enterau zala andra txarrekin ibiltzen zala eta ia ze jira zan aura. ..
lotsak emon. (c). esapidea. Lotsarazi.. Abadia juan jakuan Gaztandolai lotsak emotera: enterau zala andra txarrekin ibiltzen zala eta ia ze jira zan aura. .
lotsia etxostian. (-). esapidea. Lotsa gutxi.. Ik. etxóste.
2. lotsa, lotsía. (c). izena. Iparraldean "beldur" esan nahi du hitz honek, eta gurean ere ohizko zenbait esalditan zentzu horixe duela dirudi.   Aunque en el léxico común no significa "miedo" como en Euskal Herria Norte, éso parece significar en algunas frases hechas.. Amalau urte dauzka eta eztauka etxeko lanak eitteko lotsaik./ Zezeagak eztauka onenan lotsaik.. Larogeitaka urterekin hil zen plazentziar harengatik ziotena: Es seukan ilseko losaik (erdi-txistea). .
lotsábako. (-). Ik. lotsagábe.
lotsagábe, lotsagabía. (b). adjektiboa. LOTSÁBAKO (UB., ANG., LEIN.).. Sinvergüenza, desvergonzado, -a.. Egunian baiño egunian lotsagabiaua dago zuen mutikua. . Sin. Lotsagabeentzat mundua.
1. losa, losía. (b). izena. Lauza.   Losa.. Harrizkoak, baina zurezkoak edo beste zerbaitezkoak ere izan daitezke. Baserri batzuen sarreran egon ohi direnei ATE-LOSA.. Ik. arlósa.
lúarri. (-). 1. lúarri, lúarrixa. (d). izena. Lubarria, lur berria; lehenengoz labratzen den lurra, ordurarte baso edo, garosail edo, zena.   Tierra roturada por primera vez.. Lenao baso bat labrau, ta lenenguan aura luarrixa izeten dok. Idurixon sail galantak, basua zertu, otarixa goldatu ta. Luarrixa esaten jakuan ari. Klem./ Dana esixa zan da, luarrixa dala ta, dana. Aniz. . . lúarrixa eiñ, . (d). du aditza. Lur berria egin. Roturar una tierra por primera vez.. Luarrixa eitten jardun da, ba luarrixa labrau. Lanbarrixa esate jako leku berrixan luarrixa eiñ danian. Lanbarrixa ein dda. Don.. Sin. lanbarríxa eiñ... 2. lúarri, lúarrixa. (d). izena. Barbecho, terreno baldío. Don. ..
lorátsu. (-). 1. loratsu, loratsúa. (b). adjektiboa. Lore asko duena; landareez, batik bat.   Florido, -a.. Tomatia oso loratsua dago baiña ale gutxi agiri dau. .. 2. loratsu, loratsúa. (c). adjektiboa. Lora asko duen ohola, marrazki dotoreak dituena.. Ori bere sasoian botata, muebletaako be loratsua izaten dok, gaztaiñian makatzan modura eitxeok orrek. Sebas./ Muebliak eta eitteko orixe biozu. Ara! Au erdiko biotza da, ezta, da onek emetikan baztarrera asko be dibujo ero beta loratsuao urtetzen dau. Juantxo.. Loratsuak zumarra, haritz amerikanoa eta gaztaina-makatza ei dira. ..
1. loratsu, loratsúa. (b). adjektiboa. Lore asko duena; landareez, batik bat.   Florido, -a.. Tomatia oso loratsua dago baiña ale gutxi agiri dau. .
2. loratsu, loratsúa. (c). adjektiboa. Lora asko duen ohola, marrazki dotoreak dituena.. Ori bere sasoian botata, muebletaako be loratsua izaten dok, gaztaiñian makatzan modura eitxeok orrek. Sebas./ Muebliak eta eitteko orixe biozu. Ara! Au erdiko biotza da, ezta, da onek emetikan baztarrera asko be dibujo ero beta loratsuao urtetzen dau. Juantxo.. Loratsuak zumarra, haritz amerikanoa eta gaztaina-makatza ei dira. .
lorátu. (b). da aditza. Loreak atera landareak.   Florecer, ponerse en flor.. Negu epelegixa ezta ona, ze arbolak udabarrixa baiño lenao loratzen die ta gero izotzak pasaria emoten dotse. .
lórito. (-). 1. lórito, lóritua. (b). izena. Loro, lorito... 2. lórito, lóritua. (b). adjektiboa. Asko hitz egiten duen umea.. Lorito bat eindda dago zuen Ane. ..
1. lórito, lóritua. (b). izena. Loro, lorito..