Skip to main content

Hiztegia: bilaketaren emaitza

Errore mezua

Bilaketa azkarra Bilaketa aurreratua

bits
bits, bítsa. (a). Izena. bitx (Os.). Aparra. · Espuma. Esamoldeak: ur gaiñéko bitsétan bízi. Esapidea. esnebitsetan bizi. 1.ur gaiñeko bitsetan bizi. (c). Esapidea. Errealitatetik kanpora, oso arin, bizi. Gauzak ola dielakuan? Ur gaiñeko bitsetan bizi aiz i. 2.ur gaiñeko bitsetan bizi. (c). Esapidea. itxasoko ur bitsetan, esnebitsetan bizi. Figuratzea, komunikabide eta jendearen ahotan egotea gustatu. Politikuei eta eskritoriei esnebitsetan bizitzia gustatzen jakue.
1.ur. ohar bat 1.ur, ura. (a). Izena. Agua. Esaerak: Ura eta sua belaunez azpittik. Esaera. ura eta sua belaunetik bera. (Lar Antz). Eundaka urtietan, ura lengo bidietan. Esaera. Antzuola. "Es peligroso estrechar el cauce de los rios." (Izag Antz) Esamoldeak: urak ekarri. 1.urak ekarri. (c). Esapidea. Baserrietan ura falta denean, hartzen den lekuraino -errekatxo, deposito, iturri- joan, zer pasatzen den ikustera eta aberia konpontzera. Gizonak urak ekartzera joanda die Urkitzara. 2.urak ekarri. (c). Aditza. urak ipini, jarri. Ur-korrenta etxean sartu. Gerra-aurretxuan ekarri zittuen urak gurera.” ur ázal, ur ázalak. (d). Izena. Aguas poco profundas. urak euki. Esapidea. Eibar. Norbaiten traza edo antzeko nortasuna izan. Orrek bere aittan urak dakaz. beteko urak. (c). Izena. Norbera estaltzeko moduko urak. Ibaia beian etorrenian be ixa beteko urak izaten ziran ta iñor ez zan atrebitzen islara pasatzen. (SM Zirik)” éskutarako ur, éskutarako úra. (d). Edateko balio ez duena, baina beste zereginetarako bai. Andik eruten giñuan eskutaakua, baiña eratekua itturritik. JJp.” ur aundi, ur aundixak. Izena. Sakonera handiko urak. Hankarekin lurra ukitu ezin den lekua. ur txiki, ur txikixak. Izena. Hankekin hondoa ukitzeko moduko urak. ur aundiko arraiña izan. (c). Esapidea. Inportantea, esperientzia handikoa izan. Ori eztabe kartzelan sartuko, ori ur aundiko arraiña da. ur aundixetan sartu. (c). Esapidea. Erantzukizun handiko gauzetan sartu. Fabrikako gerente ein dabe eta ur aundixetan sartuta dabill. ur sákon, ur sákonak. (c). Aguas profundas. Kangrejuak eztie ur sakonetan ibiltzen, ur azalak gustatzen jakue. ur zíkiñ, ur zikíña. (a). Izena. Agua sucia, turbia. ur-bizi, ur-bizixak. Izena. Ura azkar eta bizi doan erreka tartea. ur gaiñeko bitsetan. ur gázi, ur gazíxa. (b). Izena. Agua salada. ur géza, ur gezía. (d). Ura gazixa ta gezia izan leikek. Klem.” ur gárbi, ur garbíxa. (a). Izena. Agua limpia, clara, transparente. ur géldi, ur geldíxa. (c). Izena. Agua estancada. Ur geldixan ugaritzen die ugarixuak./ Ur geldixa usteldu eitten da. ur maillátu, úr maillatúa. Izena. Salto asko egin ondoren mailatuta dagoena. urústel, urustéla. (c). Izena. Ur geldia, jada berdetuta dagoena. úrak ipiñi. (c). Aditza. úrak jarri, ekarri. Ur korrontea jarri etxean. Oin ddala gutxi jarrittue urak. 2.-ura. (b). Izena. Konposatuetan, zumoa, zukua: naranja-ur, limoi-ur, etab. · Zumo, en palabras compuestas. Oso ona da naranja-ura./ Melokotoi-ura artu giñuan. 3.ur, ura. (d). Izena. Isurialdea. Etxeak teilatua zenbat aldetara duen adierazteko erabiltzen da. Au iru aldetara ura daben etxia da. Benito.” Bi ureko etxea, iru urekoa, lau urekoa... esaten da. .
ur-érreten, ur-érretena. (c). Izena. Zanja por la que circula el agua. Tratoria ur-erretenian sartu ta kristonak ein giñuzen etaratzen.
ur-kórrent. 1.ur-korrent, ur-korrénta. (b). Izena. Agua corriente. Oinddio etxe askotan eztao ur-korrentik./ Bakillaua ur-korrentian jarri dot gatza joan dakixon. 2.ur-korrent, ur-korrénta. (b). Izena. La corriente. Ur-korrentak iru ardi eruan zostan errekia pasatzerakuan./ Kontuz ibilli, demaseko ur-korrenta dago ta.
ur-négar, ur-negárra. (c). Izena. "Hilo de agua que brota de las peñas, manantial de agua escaso y poco perceptible." (Azkue). Sikuteik aundixenian be ur-negarra ikusikozu Basotxoko bide baztarrian.
ur-póltsa, ur-poltsía. (c). Izena. Umea izan aurretik apurtu ohi den urez betetako poltsa. · Bolsa de agua que se rompe momentos antes de parir. Ur-poltsia apurtu dau ta laster dou txalgintzia.
ur-sáltsa, ur-saltsía. (d). Izena. Ur xehetuz eta esnez egiten den postrea.