Bergara aldeko hiztegia
oblígau.
1.obligau.
(a).
du
Aditza.
Obligar.
“Enintzakek fubolera joango obligauta be.”
2.obligau.
Aditza.
Bultza eginez mogitu objektu astun bat (?).
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
obrámentu, obrámentua.
(d).
Izena.
eufemismoa
Kaka, eta hori egitea. · Hez fecal, y también la acción de defecar.
“Obramentuan odola ein ddot eta arduratan nago./ Berakua dagonian bost minututik bost minutura obramentua./ Obramentu txarra eitten dau. Don.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
óde, odía.
(c).
Izena.
orei, oreixe (Lein).
Hodeia. Eguraldia trumoitsua dagoenean, sargori, eta ode tontorrak ageri direnean, odia dagoela esan ohi da. · Nubes y situación meteorológica que presagia tormenta.
“Odia dago ta larri ibili zaparraran bat botatzen.”
Delako eguraldia dagoenean ikusten diren lainoei ez zaie ode deitzen, ode-laiño edo ode-tontor baizik. Haizeak hegotik edo hego-mendebaletik jo behar izaten du giro hau sortzeko.
.
Esamoldeak:
odiak jo.
(c).
Esapidea.
Ekaitza sortu, egin.
“Oinddio gaur illuntzerako odiak joko dau.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
ode-éuri, ode-euríxa.
(c).
Izena.
Lluvia de tormenta.
“Ode-eurixak daukana zera da: igual emen egundokuak eitteittuala ta emendik bi kilometrora bapez.”
Pluralean ere bai: Ode-euri edarrak ein zittuan atzo.
.
trumoi-éuri.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
ode-kanpai, ode-kanpaia.
(c).
Izena.
ore-kanpai.
Ekaitza zetorrenean jotzen zen kanpaia.
“Ore-kanpaiak asi ziranian ekaitzan barri emoten, estutu zan gure parejia. (SM Ezten).”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
ode-lauso, ode-lausua.
"Nube alta y ligera, cirro. · Hode ariñak, eguzkixari traba pixkat egitten detsenak, baiña eguna illundu barik eta euririk ekarri barik." (SB Eibetno).
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
ode-tóntor, ode-tontorra(k).
Izena.
Hodei-tontorrak, hodei-lainoak. Nubes de tormenta.
“Ode-tontor zuri-zurixak agiri die Elgeta aldetik.”
Sin. ode-laiño, trumoi-laiño, ode-adar (Eib.)..
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
ode-zaparrára, ode-zaparraría.
(c).
Izena.
Chaparrón de tormenta.
“Ode-zaparraratxo bat majo letorkixo letxuga landariai.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
odiátu.
1.odiátu.
(d).
Adberbioa.
Zerua hodei-lainoz estalirik. · Encapotado, cielo cubierto de nubes tormentosas.
“Zerua odiatu dago./ Goizian odiatu zeuan, baiña eguardirako garbittu dau.”
2.odiátu.
(c).
du
Aditza.
Zerua hodei-lainoz estali. · Cubrir el cielo con nubes de tormenta.
“Oiñ arte garbi egon da baiña belaxe odiatu dau.”
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
ódixa, ódixia.
(d).
Izena.
órixa.
Hodia. · Canalón de tejado.
“Odixia zulatuta dago ta konpondu ein biako da./ Zinkazkuak izeten die orixak.”
/a/ organikorik gabe ere entzuten da: Orixa lekuz aldatu bia da. .
kanalóe, -i.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-approximately-equal-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
ódol, odóka.
(a).
Izena.
Sangre. Norbaitek nerbio gutxi duenean odolik ez daukala edo odol gutxikoa dela esan ohi da.
Esamoldeak:
odolétan.
(c).
Adberbioa.
Odolez blai, odola dariola.
“Basiliok anka bixak odoletan zittuala ein zittuan azkenengo amar kilometruak./ Pelotarixak eskua odoletan dauka.”
odolbakua izan.
(c).
Esapidea.
Motela edo ganora gutxikoa izan.
odóla biá da.
(c).
Esapidea.
Balorea behar da. Hace falta valor.
“ Odola bia da ama oian iltzen da lagunekin afaittara joateko.”
Sin. baloria bia da..
odol-otzían.
(c).
Esapidea.
A sangre fria.
“Zazpi lagun il zittuan odol-otzian. ”
odol berokua izan.
(c).
Esapidea.
Erraz haserretzen dena, jenio bizikoa izan.
odol gutxikoa izan, odol gutxi euki.
Esapidea.
Nerbio gutxi izan.
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-medium-priority-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-quote-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)
![](/modules/custom/hiztegia/assets/icons8-info-squared-96.png)