Bergara aldeko hiztegia

a . (a). Izenordaina. Angiozar, Eibar, Leintz, Oñati, Ubera. Hura. · Aquel. “A da nere anaia.” ohar bat Sin. áura.
áaittik . (c). Juntagailua. ágaittik. Hargatik, hagatik. Por ello, por aquella razón. “Dirua zor notsan eta aaittik eneban nai berakin kalian trink eitterik./ Gerra denboran frentian erdixan geratu giñan, da aaittik alde egin biar izan giñuan etxetik. ” Gaur egun orregatik edo orregaittik da esanagoa.. ohar bat
aaki . Ik. ádaki.
aalizate , aalizatie. (c). Izena. Leintz. Ahal izatea, ahalmena. · Capacidad, poder. “Goñik aalizatie bai galanta baiñe burue falta.”
aapixa . Ik. ápixa.
áardi , áardixa. (d). Izena. Txerri emea. · Cerda, marrana “Igel jartzen zien, da orregaittik kapau itte zan, naiz aardixa ta naiz ordotza, bixak. ” Ant. ordótz.
aari . Ik. adári.
aarrosinka . Ik. arrósinka.
aasa . Izena. Eibar. "Zestogiñak otzarak eta antzerakuak egitteko darabillen erreminttia, helduleku bikua. “Zestogiñak eta zumitzak refinatzeko erabiltzen dabe, zepillua moduan. Oiñ piñuak zuritzeko be bai". (SB Eibetno).”
aáta , aatía. (b). Izena. anas s.. aráta, -ía. Ahatea. · Pato. Tanto el silvestre como el doméstico. “Paseko aata bat bota dau Julianek./ Aatak euki giñuzen aspaldi./ Aata-arrautzak eztie oilluanak bezin gozuak.” Etxekoari paitta esaten zaio gehiago. Eibarren etxekoei, bili. . Sin. páitta, bili.
aáztu . (a). du zaio Aditza. araztu. Olvidar. Bi a ahoskatzen dira garbi. ARAZTU ere badio zenbaitek Bergarako kalean. .
abáde , abadía. (a). Izena. abare. Apaiza. · Cura. Ik. kúria, máixu. Esaerak: Nolako abade, alako elizalde . Esaera. Antzuola. (Lar Antz). Abadian lapikua txikixa baiña gozua; ikazgilliana aundixa baiña bastua . Esaera. (Lar Antz). Abadiak ainketan daben errixa, andrak manejetan daben etxia eta auntzak mozketan daben minteixa txarto . Esaera. (Aran Gatz). Abadiak aintzen daben errixan eta auntzak dabitzen txaran gauza onik ez . Esaera. (Lar Antz).
abáde-estudiante , abáde-estudiantia. (c). Izena. estudiante. Apaizgaia. · Seminarista. “ Artizko abade-estudiantia egon da mezetan.”
abádegei , abádegeixa. (a). Izena. abadegi. Apaizgaia. · Seminarista. “Len abadegeixak pillan ibiltzen zien beren sotana beltzekin./ Neu be gaztetan abadegi ibilittakua naiz ba.”
abade kéixa , abade keixía. (d). Izena. Gerezi mota bat.
abádetar , abádetarra. (d). Adjektiboa. Eibar. Elizkoia. · Clerical. “Abadetar amorratua izan zan beti. (Etxba Eib).”
abádetxe , abádetxia. (a). Izena. Abadearen etxea. · Casa cural. “Uberako abadetxia utsik dago aspalditik.” Azen.: abadetxía ere bai zenbait lekutan..
abádetza , abádetzia. (b). Izena. Abade ofizioa. · La profesión de cura, sacerdocio. “Abade geixenak abadetziai laga ein dotse./ Abadetzan zebillen asko oiñ maixutzan dabill.”
abadíñau , abadiñáua. (d). Izena. Gaztaina klase bat. “Beste klase batzu(k) pe baeren, abadiñaua esate jakona beste bat eta. ” Ik. gaztáiña.
ábailla , ábaillia. (c). Izena. ábaill. Honda. “Abailliakin arrixak botatzen ibiltzen giñan./ Aintxinako pastoriak oso abillak zien abaillia manejatzen.” Batzuek a organikorik gabe darabilte: ÁBAILL, ábailla. (d).. Sin. tráilla.