izena
- 2. sálto, sáltua. (d). izena. Abere arrak (idiskoak, zaldiak...) emeari egiten dion estaltze saio bakoitza.. Len be eittue pare bat salto eta beste batekin naikua izango da.. Jabeek hartarako elkartzen dituztenean erabilia, gehienbat. .
- 3. sálto, sáltua. (a). izena. (adierazkorra.) Aldea. Diferencia.. Zuk esandakuan eta periodikokuan artian salto dezentia dago./ Ogei milla duro inguru kostako jatzu. Or ibilliko da salto aundirik barik. .
- 1. saltsa, saltsia. (a). izena. Salsa de una comida.. Eta gaiñian okelia saltsan jan dou./ Saltsia oso meia urten jako. . . sáltsa berdían, . (-). adberbioa. A la salsa verde.. Legatza saltsa berdian jarrikot. . Legatza edo bakailaua prestatzeko era. Azen.: saltsá-berdian ere bai...
- 2. saltsa, saltsía. (b). izena. Lío, enredo, follón.. Arek saltsia bia dau bizitzeko./ Azelakotxe saltsiak urten daben gure taillerrian. . . gizúrra ta saltsía besteik ez euki, . (b). esapidea. Gezurtia izan.. Orrek gizurra ta saltsia besteik eztauka...
- saltsa perretxíku, saltsa perretxikúa. (c). izena. botanika cantharellus cibarius. Ziza-horia. Rebozuelo.. Ik. txáltxa.
- saltzáile, saltzaillía. (b). izena. Vendedor. .
- salutadore, salutadoria. (d). izena. (Oñati.) "Salútadore bat: séptimo hijo varón sin que le preceda hermana ni aborto. Lleva una cruz en la lengua y tiene la virtud contra los perros rabiosos y otros males." (Izag Oñ)..
- 2. samar, samárra. (c). izena. Behien edo idien bekokian, uhalak minik eman ez diezaien, uztartzeko orduan ezartzen de larruzko pieza zabala. Pieza de cuero blando que se coloca en la frente del ganado uncido para evitar rozaduras.. Ekarri samarrak beixak uztartzeko. .
- san blas-ópill, san blas-opílla. (b). izena. SANBLAS, -A. Torta muy rica que se bendice y come el día de San Blas.. Emen inguruan oittura aundixa dago San Blas-opilla jateko./ Sanblasa jan dot. . Duela gutxirarte etxean egin ohi zen, baina aspalditxoan gozotegiak eta okindegiak hasi dira, eta ia hilabetean ibiltzen dira bueltaka. Ogia anis gustuarekin jan ohi dugu otsailean, labe berean egiten dira eta. Eibartik zabaldu da ohitura beste herrietara..
- san jóse lora, san jóse loria. (b). izena. botanika primula vulgaris.. Primavera, vellorita.. Bost petaloko lora hori hau oso ezaguna da, lehenengo irteten dena izateaz gain oso ugaria delako udaberri hasieran, San Jose egun inguruan. .
- 2. San Juan, San Juanak. (-). izena. Ekainak 24, Eibarko eta Arrasateko jaiak, besteak beste.. San Juan, San Juan, nekez etorri eta bizkor juan. (-). esaera. (SM Zirik). Gauza onak (kasu honetan jaiak) gutxi irauten dutela. .. san juán lora, san juán loria. (d). izena. botanika Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.. Ik. zartáiñ-ipúrdi.. san juan sorta, san juan sortia. (c). izena. San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.. San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem. . . san juan sortia izen, . (-). esapidea. "Neska politarengatik esaten da.. A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz). ... san juan sagar, san juan sagarra. (b). izena. Uda hasieran heltzen den sagar estimatua. Manzana de San Juan.. Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin. .. San Juán su, San Juán suak. (a). izena. San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua. Fogata de San Juan.. Urtero eitten die gurian san Juan suak.. Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! ..
- san juán lora, san juán loria. (d). izena. botanika Zanahoria silvestre. San Juan-sortan ipini ohi zen lora hau.. Ik. zartáiñ-ipúrdi.
- san juan sagar, san juan sagarra. (b). izena. Uda hasieran heltzen den sagar estimatua. Manzana de San Juan.. Gozuak die san juan sagarrak garratz ikutu orrekin. .
- san juan sorta, san juan sortia. (c). izena. San Juan egunez neskatilek eskuan auzoko elizara eramaten duten lore-sorta dotorea.. San Juan egunian San Juanera joaten zien neskatillak lora-sortiakin; San juan sortia. Akordatzen naiz Justiñak zelako soiñoko politta eruaten zeban, paparrian erroseta dotoriakin. Klem. . . san juan sortia izen, . (-). esapidea. "Neska politarengatik esaten da.. A ze san Juan sortia!" . (Lar Antz). ..
- San Juán su, San Juán suak. (a). izena. San Juan bezpera gauean (ekainak 23) egiten den sua. Fogata de San Juan.. Urtero eitten die gurian san Juan suak.. Zera kantatzen zen: San Juan San Juan berde, subiak eta zapuak erre, artuak eta garixak gorde, biba san Juan berde! .
- sangrádero, sangráderua. (c). izena. Baserri bidetan urarentzat dauden zangak. Zanjas de desagüe en los caminos de los caseríos.. Sangraderuak garbitzera joan da, eurixa gogor da ta.. Ubera aldean batik bat. Erreten ere bai zentzu berdinean. Oñatin zumetaitz.. Ik. erréten.
- sanidáde, sanidadía. (b). izena. (adierazkorra.) Patxada handia . Lanera joan barik eta telefonoz abixau bez; ik daukak sanidadia./ Arek daukan sanidadiakin oinddio galanta aziko da. .
- sanokeríxa, sanokerixía. (c). izena. Artoberokeria; egin edo esan. Gansada, gamberrada suave.. . Ik. sáno.
- sanókortxo, sanókortxua. (c). izena. (adierazkorra.) Sanidade handikoa.. Aura dok sanokortxua, aura. . Ik. sanópotro.
