izena
- kéja, kejía. (a). izena. Queja. . kejía sártu, . (c). aditza. Quejarse ante la autoridad.. Auzokuak kejia sartu dabe aiuntamentuan, tabernako zaratekin ezin dabe burutu ta. ..
- kemóltzo, kemoltzúa. (c). izena. Columna de humo, humareda.. Etxen bat erretzen egon bia dau, kemoltzo galantak ikusten die ta. .
- 1. kera, keria. (-). izena. (Antzuola.) KEDA. "Aramaittakoari hala deitzen zioten. Eguneko azken kanpaiak ziren.". Goizian . Etim.: gaztelaniazko "queda".. Ik. aremaittáko.
- 1. keriza, kerizía. (b). izena. Itzala. Sombra.. Keriza edarreko arbolia dauke etxeaurrian./ Bere kerizia arrapau ezindda diardu txakurrak. .
- kerráts, kerrátsa. (d). izena. Trangatu edo txarrantxatzerakoan kerruak botatzen duen azala eta zarramarra. Polvo y paja que suelta el lino al cardarlo o agramarlo.. .
- 1. kerru, kerrúa. (c). izena. Kirrua. Estopa.. Ari soltatze jakona izaten zan kerrua. Juana./ Tubuak alkarri roskatzeko kerrua erabiltzen dabe ojalateruak..
- 2. kerru, kerrúa. (d). izena. Linu-hari fina. Hilo fino de lino.. Kerrua irun esate jakon; goruan ipiñi, sartu gerrixan da ardatzakin arixa eiñ. Hil. .
- 2. kerten, kerténa. (c). izena. Tallo de planta.. Artakertenak errekara botatzen jardun dou./ Azakertenak bakarrik agiri die ortuan.. Fruitua kendu ondoren, batik bat. Konposizioan, gehienetan. .
- 5. kerten, kerténa. (c). izena. (adierazkorra.) Zakila, handia batik bat.. Atzo pornua ikusten egon giñuazen eta arek jaukan kertena. .
- kertenkeríxa, kertenkerixía. (b). izena. Kirtenaren ekintza. Gamberrada.. Kuadrilla orrek eztauka kertenkerixia ta jaleua besteik./ Euskeraz, guk gere kertenkerixa batzuk esaten. Don. .
- kesokemau, kesokemaua. (-). izena. (Eibar.) "Flana.. Gaur domekia danetik, kesokemaua jango dogu postrian. (AAG Eibes). . Batzuek gaztai erria ere esaten dute."(AAG Eibes).
- kézka, kezkía. (c). izena. Preocupación.. Guk eztou sekula ola kezkaik euki iñokin, baiña gaur entzuten dien gauzekin, ta gero oni neska koittau oni lapurretia ein otxen ezkerio ta. Aniz./ Urrengo egunian konfesatzera juan biar bai, eta kezkiakin lorik pez. . Ez da asko entzuten. Ardura erabili ohi da bere lekuan. .
- 1. kíkara, kíkaria. (c). izena. Argi, telefono edo telegrafo postetako isolatzaile zeramikoa. Jícara, taza que sirve de aislante al cable en los postes de conducción eléctrica, teléfonos y telégrafos.. Eskolatik etxerakuan gure dibersiño bakarra arrika kikarak apurtzia. .
- 2. kíkara, kíkaria. (d). izena. JIKARA. Pattarra, kafea eta horrelako edariak hartzeko erabiltzen den helduleku bakarreko edalontzitxoa. Jícara.. Ipurdira estua, ipurdisendua eta kertena. Ipurdixa estuaua goixa baiño; lurrezkuak ero porzelanazkuak. Klem./ Gure amandria zalia zan bera be, ta txokolatia itte ebanian neri txokolatia. Baiña kikaretan e, ez tazetan e, olakoxe kikaratxuak, iru zopa. Hil. .
- kikarakára, kikarakaría. (d). izena. Berez, kikara bete isurkin; "Puxkatxo bat" zentzuan erabilia. El contenido de una jícara; se usa en el sentido de "un poco de líquido" (bebida, normalmente).. Gure aitta-zanak basua luzatu ta bein baiño geixaotan eskatze zeban: botaidazu kikarakaratxo bat ardao./ Kaziai kikarakaratxo bat koñak bota bia jako ondo gixatzeko. .
- kili-kíli, kili-kilíxa. (b). izena. GILI-GILI. Cosquillas.. Egundoko kili-kilixa dauka Milak. . kili-kíli eiñ, . (a). dio aditza. Hacer cosquillas.. Ezidazu kili-kilirik eiñ./ Ama, Peruk kili-kili eitten dost. . komentario 1 Ik. gilbéra..
- 2. kilí-kólo, kilí-kólua. (d). izena. Loka, baibena. Vaivén, inestabilidad física.. Mai onek kili-kolua dauka.. Mugitu egiten dela, alegia. .
- killárra, killarría,. (b). izena. botanika ILLÁRRA, IÑARRA, KIÑERRA. Calluna vulgaris. Brezo.. Ikusten denez, aldaerak ugari dira eta badira hitz hauek /a/ berezkorik gabe esaten dituztenak ere: KILLAR, ILLAR, I. komentario 1
- killárreskoba, killárreskobia. (d). izena. Escobón de brezo.. Killarreskobiakin garbitzen da ganbaria. . Sin. itxúski, killár-ítxuski.
- kílo, kílua. (a). izena. Kilo. .
- kilómetro, kilómetrua. (a). izena. Kilometro. .
