Adjektiboak

  • 2. diru-gose, diru-gosía. (c). adjektiboa. Diruzalea.   Codicioso, -a.. Etxe ortakuak beti izan die diru-gosiak. .
  • dirútsu, dirutsúa. (c). adjektiboa. Rico, -a.. Gutxi erabilia.. Ik. dirúdun.
  • diruzále, diruzalía. (b). adjektiboa. Codicioso, -a.. Ezta pertsona txarra baiña diruzale samarra. .
  • 3. distingidu, -a, distingidúa, -ía. (b). adjektiboa. Berezitasunen batengatik nabarmentzen dena.   Distinguido, -a.. Oñati beti izan da erri distingidua. . DISTINGIDA ETORRI dio Hilarik inudetzatik zetozen emakumeez jarduterakoan: Gero arek (iñudeak) bi urte eiñ aberats-etxian ala, ta orrek etorte zienian, distingida etorte zien. Bai jantzixan, bai buruko illiak... belarrittakuak pe diferentiak, tertziopelozko jantzixak... Hil..
  • dóillor, doillórra. (d). adjektiboa. Ruin, mezquino, -a.. Persona zittal eta borondate txarrekuei esate jakue doillorrak. . Doilloren gauzie medranuek jan, . (-). esaera. (Aramaio.) Pertsona zekenak gordetako gauzak alperrik galtzen direla. (Orm Aram)...
  • 1. dontsa, dontsía. (d). adjektiboa. Txarrerako, gaiztokeriarako joera duena.. Gure tia Margari dontsia zuan. Dana txarrerako jaukan. Klem. . Emakumeez erabilia..
  • 2. dontsa, dontsia. (d). adjektiboa. "Pesada, pelma. Emakumezkoengatik esaten da. Gauza bati buruz jardun eta jardun egiten duen emakume aspergarria.. Dontzia da gero gauzia, beti kontu berdiñak esaten!.
  • dóntsu, dontsúa. (c). adjektiboa. El/la dichoso, -a. Se usa sobre todo cuando uno está molesto de tanto oir hablar de un tema.. Bariante dontsuoi be etzan bela akabatzekua./ Roldan dontsu orrek emun dau makiña bat zeresan. . Beti zentzu peioratiboa.. Sin. zoríoneko.
  • 1. dotóre, dotoría. (a). adjektiboa. Elegante.. Traje dotore batekin etorri zan./ Gizon dotoria da. . Ik. txúkun, ápaiñ.
  • drogóso, drogosúa. (c). adjektiboa. DROGERO (OÑ.). Istiluzalea.   Pendenciero, -a, follonero, -a.. Arekin ibiltziak billurra emute juan, drogoso utsa zuan da./ Zuen lagun orrek drogero itxuria xakok; beti jaleo billa ikusten xuat.. Ik. xestroso.
  • 2. dúango, dúangua. (-). adjektiboa. DUAKO. "Gorrón. . Beti eta alde guztietan aura duangua..
  • 1. dúango, dúangua. (c). adjektiboa. DUAKO. Debaldekoa.. Geienetan frontoia duakuekin betetzen zan (SM Ezten)..
  • dudóso, dudosúa. (b). adjektiboa. DUDAKO. Dudoso, incierto. Oso seguru ezagutzen ez ditugun perretxikuez ere esaten da.. Poltsa baten perretxiku onak ekarri dittugu ta bestian dudosuak. . Sin. dudáko.
  • duenda, duendia. (d). adjektiboa. Saltsera, endredatzailea; bazterrak nahasten dituena. (Emakumeez). Gu bakian bizi gaittun eta alako duendarik etxonagu biar emen. .
  • 1. dúltze, dúltzia. (b). adjektiboa. Dulce.. Menbrilo au oso dultzia dago./ Dultzegixa dago pastela. . Gozok, bi zentzu dituenez, testuinguruak edo esaldikerak argitzen du esanahia.. Ik. gozo.
  • 1. edadetu, edadetúa. (b). adjektiboa. Adintsua.   Entrado,-a en años.. Andra edadetu batekin ikusi dot./ Orren gizona bastante edadetua da. .
  • 1. eder, edérra. (a). adjektiboa. EDAR. Hermoso, -a.. Mutill ederra zan. . EDAR ere bai, eta agian gehiago. Eratorriak ere bietara, guk gehienak eder-ekin jarri baditugu ere. Bada EARRA esaten duenik ere.. edérra sakátu, . (b). esapidea. EDERRA SARTU. Ziria sartu.   Engañar, meter gato por liebre.. Ederra sakatu zotsen ari be: sekulako gangia ein zebalakuan akziñuak merke erositta, ta gero bape balio ez. .. ederra(k) emon, . (b). esapidea. Dar (un) golpe(s).. Realekuei ederrak emon zotsen atzo. .. ederra(k) eiñ, . (-). esapidea. Hacer (una) faena(s).. Ederra ein zostazun atzo: nere antiajuak poltsan eruan. .. ederra(k) artu, . (b). esapidea. Recibir (un) golpe(s).. Ondarruatik ederrak artuta etorri i da arroputz ori./ Ederra artu neban bizikletatik jausitta. ..
  • ederzále, ederzalía. (c). adjektiboa. Gauza ederren zalea.. Ederzalia zonan da azkenian golfua artu jonan galanta. . Neska edo mutil ederren zalea, batik bat..
  • egarbéra, egarbería. (c). adjektiboa. Erraz egarritzen dena.   Propenso, -a a tener sed.. Gure txikixa oso egarberia ta izarperia da. .
  • egiñáriñ, egiñaríña. (c). adjektiboa. Sutan gutxiegi egondakoa.   Dícese de la comida poco hecha, que ha estado poco en el fuego.. Legatza etzeuan txarra baiña egiñarin samarra.. Ik. erreariñ.
  • 1. egin-barri, egin-barrixa. (b). adjektiboa. Recien hecho.. Ogi au egin barrixa da. .
  • egizále, egizalía. (c). adjektiboa. Egia maite duena.. Egizaliak baga esan daigun egixa. .
  • 1. egoki, egokíxa. (c). adjektiboa. EGOGI. Aproposa, aukerakoa.   Adecuado, -a, idóneo, -a.. Mutill ori oso egokixa litzake alkatetzarako./ Praka bakeruak eztie egokixenak mendirako./ Neuri etxat pentsatzen amai ori esatia (hika tratatzea), ezta bape egogixa. Mertz.. «Mutil egokixa», «pelotari egokixa», «bertsolari egokixa», eta horrelakoak entzuten dira estiloa eta itxura azpimarratuz. . Ik. aukeráko, aprópos.
  • egosariñ, egosaríña. (-). adjektiboa. "Lo que está poco cocido." (Izag Antz). .